Bản án về yêu cầu bồi thường thiệt hại ngoài hợp đồng số 106/2023/DS-ST

TÒA ÁN NHÂN DÂN QUẬN N, THÀNH PHỐ C

BẢN ÁN 106/2023/DS-ST NGÀY 15/06/2023 VỀ YÊU CẦU BỒI THƯỜNG THIỆT HẠI NGOÀI HỢP ĐỒNG

Ngày 15 tháng 6 năm 2023, tại trụ sở Tòa án nhân dân quận N, thành phố C xét xử công khai vụ án dân sự thụ lý số: 10/2022/TLST-DSST ngày 07 tháng 01 năm 2022 về việc “Yêu cầu bồi thường thiệt hại ngoài hợp đồng” theo Quyết định đưa vụ án ra xét xử sơ thẩm số: 273/2023/QĐST-DS ngày 14 tháng 4 năm 2023 và Quyết định hoãn phiên tòa số 103/2023/QĐST-DS ngày 15 tháng 5 năm 2023, giữa các đương sự:

* Nguyên đơn: Hoàng Đức H, sinh năm 1976. Địa chỉ: Thị trấn S, huyện S, Thành phố N.

Đại diện theo ủy quyền của nguyên đơn: Bà Nguyễn Thị Bảo N, sinh năm 1997.

Địa chỉ: 451/1A, đường Bạch Đằng, P2, Q. BT, Tp. HCM.

* Người bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của ông Hoàng Đức H: Luật sư Lê Doãn T – Văn phòng luật sư Lê Doãn T và cộng sự thuộc Đoàn luật sư Thành phố HCM (luật sư yêu cầu vắng mặt).

* Bị đơn: Văn phòng công chứng H Địa chỉ: 383B, đường Nguyễn Văn Cừ, P. A, Q. N, Tp. C.

Người đại diện pháp luật: Ông Nguyễn Giang Đào - Trưởng Văn phòng. Đại diện theo ủy quyền: Ông Nguyễn Giang N.

* Người có quyền lợi và nghĩa vụ liên quan:

1. Ông Đỗ Khắc S – Địa chỉ: Số 10 ngõ 134, tổ 25, phường L, quận HB, Thành phố N.

Chổ ở hiện nay: P902, chung cư B6B, NTY, TH, quận C, N

2. Salon ô tô B – Địa chỉ: 88 Nguyễn Văn Cừ, P. B, Q. LB, Tp. N.

3. Ông Phạm A, sinh năm 1975.

Địa chỉ: 52 Phố Huế, P. NTN, quận HB, Thành phố N.

4. Ông Lê MH, sinh năm 1978. Địa chỉ: Thôn D 1, Di, H, Thành phố N.

5. Ông Võ N, sinh năm 1975.

Địa chỉ: 451/36/15 Tô Hiến Thành, phường 15, quân X, Thành phố HCM.

(Bị đơn và các người liên quan vắng mặt)

NỘI DUNG VỤ ÁN

* Theo đơn khởi kiện ngày 17 tháng 5 năm 2021 và quá trình giải quyết vụ kiện đại diện theo ủy quyền của nguyên đơn ông Hoàng Đức H là bà Nguyễn Thị Bảo N trình bày: Ông Hoàng Đức H có ký hợp đồng mua của ông Lê MH 01 xe ô tô nhãn hiệu toyota Inova mang biển kiểm soát 30A- xxxxx. Tuy nhiên ông Hoàng Đức H sử dụng xe không bao lâu thì bị Cơ quan điều tra Công an Thành phố HCM tạm giữ vì xác định xe này là vật chứng trong vụ án “Lạm dụng tín nhiệm chiếm đoạt tài sản”. Ông Hoàng Đức H có làm đơn khiếu nại nhưng không được chấp nhận. Qua Cơ quan điều tra được biết xe này trước đây có biển kiểm soát là 51A- xxxxx chủ sở hữu xe là ông Võ N. Tại văn phòng công chứng H ký xác nhận hợp đồng mua bán xe giữa ông Võ N bán cho ông Đỗ Khắc S, theo hợp đồng công chứng số 2986 ngày 11/11/2015. Sau đó ông S rút hồ sơ gốc mang về N và viết giấy tay bán lại cho salon ôtô B. Salon ôtô B tiếp tục bán xe này cho ông Phạm A. Ngày 19/11/2015 phòng CSGTĐB&ĐS Công an TP. N đã cấp giấy chứng nhận đăng ký xe ô tô mang biển số 30A – xxxxx cho ông Phạm A đứng tên chủ sở hữu. Ngày 11/01/2017 ông Phạm A viết giấy tay bán lại xe cho ông Lê MH. Vào ngày 16/01/2017 ông Lê MH tiếp tục bán giấy tay lại cho ông Hoàng Đức H với số tiền là 570.000.000đồng.

Từ đơn tố cáo của ông Võ N, Cơ quan CSĐT CA Tp. HCM tiến hành khởi tố vụ án và tiến hành giám định chữ ký của ông Võ N trên hợp đồng công chứng số 2986 ngày 11/11/2015. Tại bản kết luận số 1172/KLGĐ – TT ngày 24/11/2016 của phòng KTHS Công an Thành phố HCM kết luận “Chữ ký và chữ viết của người mang tên Võ N tại bên bán trên hợp đồng công chứng số 2986 ngày 11/11/2015 không phải là chữ ký và chữ viết của chủ xe Võ N” Hiện xe này đã bị Cơ quan CSĐT thu giữ và giao trả cho chủ xe là ông Võ N.

Nhận thấy, do Văn phòng công chứng H thiếu kiểm tra trong việc ký giao dịch mua bán xe tại hợp đồng công chứng số 2986 ngày 11/11/2015 dẫn đến sai sót là người ký bên bán không phải là ông Võ N. Từ đó dẫn đến xe này bị thu hồi gây thiệt hại cho ông Hoàng Đức H. Trên cơ sở đó ông Hùng khởi kiện yêu cầu Văn phòng công chứng H bồi thường cho ông giá trị chiếc xe là 598.500.000đồng (giá theo định giá trong tố tụng hình sự) và bồi thường thu nhập bị mất tính từ ngày 21/4/2017 cho đến ngày nhận được thông báo của Công an TP. HCM tạm tính 04 năm tương đương 48 tháng x 10.000.000đồng = 480.000.000đồng. Tổng cộng 02 khoản tiền là 1.078.500.000đồng.

* Đại diện theo ủy quyền của bị đơn văn phòng công chứng H là ông Nguyễn Giang N trình bày: Văn phòng công chứng H có công chứng Hợp đồng số 2986 ngày 11/11/2015 giữa ông Võ N và ông Đỗ Khắc S về việc mua bán chiếc xe ô tô nhãn hiệu toyota Inova mang biển kiểm soát 51A- xxxxx chủ sỡ hữu xe là ông Võ N. Khi tiến hành công chứng, Văn phòng có kiểm tra đầy đủ giấy tờ. Do thấy mọi giấy tờ đều phù hợp nên mới tiến hành cho ký công chứng. Khi Cơ quan điều tra có kết luận giám định xác định chữ ký và chữ viết của người mang tên Võ N tại bên bán trên Hợp đồng công chứng số 2986 ngày 11/11/2015 không phải là chữ ký và chữ viết của chủ xe Võ N, khi ấy Văn phòng công chứng H mới biết.

Qua yêu cầu khởi kiện của ông Hoàng Đức H, Văn phòng công chứng H không đồng ý bởi lẽ Văn phòng chỉ ký công chứng hợp đồng giữa ông Võ N và Đỗ Khắc S. Văn phòng công chứng H không liên quan gì đến các giao dịch sau đó nên không đồng ý bồi thường.

Tại phiên tòa, đại diện nguyên đơn yêu cầu bị đơn bồi thường giá trị xe là 570.000.000đồng và bồi thường thiệt hại do mất thu nhập là 480.000.000đồng. Bị đơn vắng mặt không lý do.

* Luật sư bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp cho nguyên đơn: có đơn xin vắng mặt tại phiên tòa sơ thẩm. Đồng thời gửi bài luận cứ đề nghị Hội đồng xét xử áp dụng điểm c khoản 1 Điều 7; khoản 1 Điều 38 Luật công chứng 2014; khoản 4 Điều 275; khoản 1 Điều 584; khoản 1 Điều 585 Bộ luật dân sự 2015 chấp nhận yêu cầu khởi kiện của nguyên đơn Quan điểm đại diện Viện kiểm sát:

- Về việc tuân theo pháp luật tố tụng của Thẩm phán, Hội đồng xét xử, Thư ký phiên tòa và những người tham gia tố tụng trong quá trình giải quyết vụ án là phù hợp quy định pháp luật.

- Về việc giải quyết vụ án: Đề nghị bác yêu cầu khởi kiện của nguyên đơn về việc buộc bị đơn bồi thường giá trị xe ô tô là 570.000.000đồng và thiệt hại do mất thu nhập là 480.000.000đồng.

NHẬN ĐỊNH CỦA TÒA ÁN

Sau khi nghiên cứu các tài liệu có trong hồ sơ vụ án và được thẩm tra tại phiên tòa, căn cứ kết quả tranh luận, Hội đồng xét xử nhận định:

[1] Về quan hệ pháp luật: Căn cứ theo đơn khởi kiện và lời trình bày của nguyên đơn. Xét đây là quan hệ “Yêu cầu bồi thường thiệt hại ngoài hợp đồng” được quy định tại khoản 3 Điều 26 Bộ luật tố tụng dân sự và thuộc thẩm quyền giải quyết của Tòa án.

[2] Về thủ tục tố tụng: Sau khi thụ lý vụ kiện Tòa án tiến hành triệu tập đối với các người có quyền lợi và nghĩa vụ liên quan nhưng tất cả đều vắng mặt. Trong đó ông Võ N, ông Lê MH mặc dù nhận được giấy triệu tập của Tòa nhưng vắng mặt không lý do. Các người liên quan còn lại là ông Đỗ Khắc S; ông Phạm A và Salon ô tô B thì thư triệu tập bị hoàn về bởi đương sự đã chuyển chổ ở, điện thoại không liên lạc được.

Xét thấy, nguyên đơn khởi kiện yêu cầu bị đơn bồi thường thiệt hại do thiếu kiểm tra trong hoạt động công chứng. Tất cả diễn biến giao dịch liên quan đến xe ô tô 30A-xxxxx thể hiện rõ tại thông báo trả lời đơn số 8635-TB/PC01(Đ8) ngày 26/4/2021 của Cơ quan cảnh sát điều tra Công an Thành phố HCM. Yêu cầu khởi kiện của nguyên đơn không phải tranh chấp hợp đồng mua bán xe. Việc vắng mặt của ông Đỗ Khắc S; ông Phạm A và Salon ô tô B không ảnh hưởng đến quyền lợi của họ cũng không ảnh hưởng đến nội dung giải quyết vụ kiện nên Tòa án đưa vụ án ra xét xử vắng mặt những người này là phù hợp với quy định tại các Điều 179 và Điều 227 Bộ luật Tố tụng dân sự.

[3] Về yêu cầu khởi kiện của nguyên đơn xét thấy:

Vào ngày 11/11/2015 Văn phòng công chứng H ký công chứng hợp đồng mua bán xe ô tô biển kiểm soát 51A- xxxxx giữa ông Võ N bán cho ông Đỗ Khắc S theo số công chứng 2986 quyển số 13/TP/SCC/HĐGD. Sau đó ông S rút hồ sơ gốc mang về N và viết giấy tay bán lại cho salon ôtô B. Salon ôtô B tiếp tục bán xe này cho ông Phạm A. Ngày 19/11/2015 phòng CSGTĐB&ĐS Công an TP. N đã cấp giấy chứng nhận đăng ký xe ô tô mang biển số 30A – xxxxx cho ông Phạm A đứng tên. Ngày 11/01/2017 ông Phạm A viết giấy tay bán lại xe cho ông Lê MH. Ngày 16/01/2017 ông Lê MH tiếp tục bán giấy tay lại cho ông Hoàng Đức H với số tiền là 570.000.000đồng.

Từ đơn tố cáo của ông Võ N, Cơ quan CSĐT CA Tp. HCM tiến hành khởi tố vụ án và tiến hành giám định chữ ký của ông Võ N trên hợp đồng công chứng số 2986 ngày 11/11/2015. Tại bản kết luận số 1172/KLGĐ – TT ngày 24/11/2016 của phòng KTHS Công an Thành phố HCM kết luận “Chữ ký và chữ viết của người mang tên Võ N tại bên bán trên hợp đồng công chứng số 2986 ngày 11/11/2015 không phải là chữ ký và chữ viết của chủ xe Võ N”. Do hết thời hạn điều tra nhưng chưa xác định được bị can nên ngày 23/02/2018 Cơ quan CSĐT Công an TP HCM ra quyết định tạm đình chỉ điều tra vụ án hình sự. Hiện xe ô tô 30A – xxxxx đã bị Cơ quan CSĐT thu giữ và giao trả cho chủ xe là ông Võ N vì thế ông Hoàng Đức H khởi kiện yêu cầu Văn phòng công chứng H bồi thường số tiền 570.000.000đồng là giá trị chiếc xe ô tô nhãn hiệu toyota Inova mang biển kiểm soát 30A- xxxxx và tiền do thu thập bị mất từ ngày 21/4/2017 đến ngày 26/4/2021 tạm tính 04 năm tương đương 48 tháng x 10.000.000đồng/tháng = 480.000.000đồng.

Hội đồng xét xử nhận thấy:

[3.1] Xét về hình thức của hợp đồng mua bán xe ô tô 30A – xxxxx giữa ông Hoàng Đức H và ông Lê MH là hợp đồng bằng giấy tay không có công chứng, chứng thực. Ông Lê MH mua xe này từ ông Phạm A cũng bằng giấy tay. Về mặt pháp lý ông Lê MH chưa phải là chủ sỡ hữu xe ô tô 30A-xxxxx nên chưa có quyền sang nhượng xe cho ông Hoàng Đức H. Mặc khác theo quy định tại khoản 2 Điều 8 thông tư 58/2020/TT –BCA ngày 16/6/2020 của Bộ công an quy định về quy trình cấp, thu hồi đăng ký, biển số phương tiện giao thông cơ giới đường bộ thì đây là loại hợp đồng bắt buộc phải công chứng, chứng thực.

Tại khoản 2 Điều 117 và khoản 2 Điều 119 Bộ luật dân sự 2015 quy định “Hình thức của giao dịch dân sự là điều kiện có hiệu lực của của giao dịch dân sự trong trường hợp luật có quy định” ”Trường hợp luật quy định giao dịch dân sự phải thể hiện bằng văn bản có công chứng, chứng thực, đăng ký thì phải tuân theo quy định đó”. Nên có cơ sở xác định hợp đồng mua bán xe ô tô giữa ông Hoàng Đức H và Lê MH là vô hiệu do vi phạm cả về nội dung và hình thức.

[3.2] Văn phòng công chứng H chỉ công chứng hợp đồng mua bán xe giữa ông Võ N và ông Đỗ Khắc S. Văn phòng công chứng H không công chứng hợp đồng mua bán xe ô tô giữa ông Hoàng Đức H và Lê MH. Hơn nữa hiện chưa có bản án có hiệu lực nào của Tòa án tuyên bố vô hiệu hợp đồng mua bán xe lập ngày 11/11/2015 giữa ông Võ N và ông Đỗ Khắc S, cũng như chưa xác định được lỗi của Văn phòng công chứng H khi giao dịch dân sự vô hiệu. Chưa chứng minh được Công chứng viên đồng phạm với người mạo danh ông Võ N, chưa chứng minh được công chứng viên có sử dụng số tiền chiếm đoạt. Văn phòng công chứng không thể biết được thủ đoạn gian dối của người mạo danh ông Võ N để chiếm đoạt tiền của người bị hại. Do vậy chưa thể đặt trách nhiệm bồi thường cho công chứng viên cũng như Văn phòng công chứng H.

Lẽ ra, nguyên đơn cần yêu cầu người trực tiếp thực hiện giao dịch với nguyên đơn giải quyết hậu quả đối với giao dịch dân sự chưa đúng quy định pháp luật để bảo vệ quyền lợi cho mình nhưng nguyên đơn chọn khởi kiện Văn phòng công chứng H là chưa đúng.

Từ những nhận định trên xét yêu cầu khởi kiện của nguyên đơn về việc yêu cầu bị đơn bồi thường giá trị xe ô tô 30A – xxxxx bằng số tiền 570.000.000đồng là không có căn cứ để chấp nhận.

Do yêu cầu khởi kiện trên không dược chấp nhận nên yêu cầu bồi thường thiệt hại thu nhập tạm tính 04 năm bằng số tiền 480.000.000đồng cũng không có căn cứ chấp nhận.

[4] Về án phí: Do yêu cầu khởi kiện của nguyên đơn không được chấp nhận nên nguyên đơn phải chịu án phí vụ kiện.

Vì các lẽ trên;

QUYẾT ĐỊNH

Áp dụng Điều 26, 35, 147, 179, 227 và 273 Bộ luật tố tụng dân sự;

Khoản 2 Điều 117; khoản 2 Điều 119; Điều 584 Bộ luật dân sự 2015;

Khoản 2 Điều 8 Thông tư 58/2020/TT-BCA ngày 16/6/2020 của Bộ công an Nghị quyết 326/2016/UBTVQH14 ngày 30/12/2016 của Ủy ban thường vụ Quốc Hội.

Tuyên án:

1. Bác yêu cầu khởi kiện của nguyên đơn ông Hoàng Đức H về việc buộc bị đơn Văn phòng công chứng H bồi thường số tiền 570.000.000đồng là giá trị chiếc xe ô tô nhãn hiệu toyota Inova mang biển kiểm soát 30A- xxxxx và tiền do thu thập bị mất là 480.000.000đồng.

2. Về án phí dân sự sơ thẩm: Ông Hoàng Đức H phải chịu 43.500.000đồng án phí vụ kiện. Khấu trừ vào tiền tạm ứng án phí 22.177.500đồng ông Hùng đã tạm nộp theo biên lai thu tiền số 0001362 ngày 19/11/2021. Ông Hùng phải nộp thêm 21.322.500đồng.

Các đương sự được quyền kháng cáo bản án trong thời hạn 15 ngày kể từ ngày tuyên án để yêu cầu Tòa cấp trên xét xử phúc thẩm. Riêng đương sự vắng mặt thời hạn kháng cáo tính từ ngày nhận bản án hoặc niêm yết bản án.