Bản án về tranh chấp yêu cầu bồi thường sức khoẻ, tài sản bị xâm phạm số 12/2023/DS-ST

TÒA ÁN NHÂN DÂN THỊ XÃ T, TỈNH B

BẢN ÁN 12/2023/DS-ST NGÀY 30/06/2023 VỀ TRANH CHẤP YÊU CẦU BỒI THƯỜNG SỨC KHOẺ, TÀI SẢN BỊ XÂM PHẠM

Ngày 30 tháng 6 năm 2023, tại trụ sở Tòa án nhân dân thị xã T, tỉnh B xét xử sơ thẩm công khai vụ án dân sự thụ lý số: 73/2022/TLST-DS ngày 22 tháng 11 năm 2022 về “Tranh chấp Yêu cầu bồi thường về sức khoẻ, tài sản bị xâm phạm” theo Quyết định đưa vụ án ra xét xử số: 22/2023/QĐXX-ST ngày 19/5/2023 và Quyết định hoãn phiên toà số: 12/2023/QĐST-DS ngày 09/6/2023, giữa các đương sự:

1. Nguyên đơn: Ông Nguyễn Đức T, sinh năm 1980 (có mặt).

2. Bị đơn: Ông Nguyễn Công H, sinh năm 1973 (vắng mặt).

Đều nơi cư trú: Khu phố C, phường H, thị xã T, tỉnh B.

3. Người có quyền lợi và nghĩa vụ liên quan: Ông Nguyễn Bá C, sinh năm 1972; nơi cư trú: Khu phố N, phường G, thị xã T, tỉnh B (từ chối tham gia tố tụng).

NỘI DUNG VỤ ÁN

Theo đơn khởi kiện, bản tự khai và tại phiên tòa nguyên đơn là ông Nguyễn Đức T trình bày:

Khoảng 20 giờ 40 phút ngày 06/11/2020, ông T điều khiển xe mô tô nhãn hiệu Honda Vision, BKS: 99F1-X đi từ xã Đình Tổ về đến khu Ao Chạ, đầu thôn C, xã H, huyện T, tỉnh B (nay là khu phố C, phường H, thị xã T, tỉnh B) thì bất ngờ bị ông Nguyễn Công H điều khiển xe ô tô nhãn hiệu Toyota Hilux, BKS: 99C-X đi ngược chiều cố tình lao vào làm ngã ra đường, xe máy đè lên chân.

Sau khi bị ngã, ông H mở cửa xe bước xuống lao vào đánh ông T liên tiếp vào vùng mặt, đầu. Kết quả ông T ngất đi và được mọi người đưa đi cấp cứu tại bệnh viện Việt Đức. Do thương tích không được nằm điều trị ở bệnh viện Việt Đức, Bệnh viện Việt Đức đã chuyển ông T về Bệnh viện Đa khoa Đức Giang - Long Biên, thành phố Hà Nội để điều trị.

Ông T điều trị thương tật từ ngày 06/11/2020 đến hết ngày 20/11/2020. Do Bệnh viện đông bệnh nhân, hơn nữa đang dịch Covid 19 nên ông T xin về nhà để điều trị ngoại trú và thường xuyên đến bệnh viện để kiểm tra lại. Sau 02 tuần (14 ngày) nằm viện điều trị, Bệnh viện đã có kết luận về bệnh tình và điều trị thương tích như sau:

- Các vết rách, xước chảy máu phần da đầu không phải khâu;

- Vết rách sống mũi có chiều dài khoảng 5cm;

- Thủng màng nhĩ trái;

- Sưng tím mắt phải kích thước 2cm x 2cm - Sưng nề, tấy đỏ, bầm tím mắt trái kích thước 3cm x 3cm;

- Xuất huyết kết mạc, tụ máu sau vết thương ở mắt;

- Đau đầu, ù tai trái.

Ngày 26/11/2020 tái khám tại Bệnh viện Đa khoa Đức Giang và có chỉ định nhập viện theo dõi về tình hình Chấn thương sọ não, mắt mờ và thủng màng nhĩ. Tổng chi phí điều trị tại Bệnh viện bao gồm:

- Tiền khám, chữa trị, thuốc men: 28.599.000 đồng.

- Tiền thuốc phục hồi, bồi bổ trong quá trình điều trị: 12.000.000 đồng.

- Tiền xe đi lại cấp cứu và chữa trị: 2.000.000 đồng.

- Tiền thu nhập bị giảm sút do phải chữa trị: 18.000.000 đồng.

- Tiền thuê người chăm nom khi phải chữa trị: 1.500.000 đồng.

- Các tiền thưởng quy định tại Công ty TNHH Lixil Viet Nam: 6.000.000 đồng.

- Bị hạ bậc xếp loại đánh giá cuối năm dẫn đến giảm thu nhập các tháng trong năm và các năm tiếp theo: 4.500.000 đồng.

- Tổn thất tinh thần: 24.000.000 đồng.

- Tiền sửa xe: 560.000 đồng.

- Tiền bị Công an xử phạt hành chính: 2.500.000 đồng.

Sau đó ông T đã làm “Đơn tố cáo” gửi Cơ quan Cảnh sát Điều tra Công an huyện T, tỉnh B (nay là Công an thị xã T) thụ lý giải quyết. Ngày 24/02/2021 Cơ quan Cảnh sát Điều tra Công an huyện T, tỉnh B đã có Thông báo số 312, ngày 24/02/2021 về việc: Không khởi tố vụ án hình sự. Cơ quan Cảnh sát Điều tra Công an huyện T xác định:

- Hành vi của Nguyễn Công H đi không đúng phần đường khiến phần nhựa mặt dưới cản trước bên trái, phía dưới đèn sương mù bên trái của xe ô tô va chạm với má lốp bên trái của bánh trước xe máy do ông T điều khiển khiến xe máy bị đổ ra đường hư hỏng gây thiệt hại 560.000 đồng.

- Đối với hành vi của ông H đánh ông T là xâm hại đến sức khỏe của người khác đã bị phạm Nghị định số 167/2013/NĐ-CP của Chính phủ về xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực an ninh, trật tự, an T xã hội; Phòng chống tệ nạn xã hội, xử phạt 2.500.000 đồng.

Do đôi bên không thoả thuận bồi thường được nên ông T đã khởi kiện yêu cầu Toà án giải quyết để buộc ông ông H phải có nghĩa vụ bồi thường cho ông T bộ thiệt hại do ông H đã có hành vi vi phạm giao thông, cố ý xâm hại sức khỏe của ông với tổng số tiền là 96.599.000 đồng.

Theo bản tự khai, biên bản lấy lời khai bị đơn là ông Nguyễn Công H trình bày:

Ông H xác nhận ngày 06/11/2020 tại đoạn đường khu Ao Chạ, đầu làng C, xã H, huyện T (nay là khu phố C, phường H, thị xã T, tỉnh B) có xảy ra va chạm với xe máy của ông T và đã làm xe máy đè lên chân ông T. Sau khi ông T ngã, ông đã xuống xe nâng dậy nhưng ông T đã chửi ông và đôi bên xảy ra xô xát, đấm nhau. Do trời tối nên ông không biết đã đấm vào đâu trên cơ thể của ông T, còn ông T thì đấm vào người ông và ông chỉ bị thương nhẹ, ông T bị thương ở đâu thì không nắm rõ. Sự việc đôi bên xảy ra chỉ vài phút thì được mọi người can ngăn và cả hai đều lên xe đi về. Ngày hôm sau ông được biết ông T đi điều trị ở Bệnh viện Đức Giang, thành phố Hà Nội. Sau khi biết ông T điều trị ở bệnh viện Đức Giang thì ông có đến thăm và đôi bên gặp nhau vui vẻ. Khi ông T điều trị về đã đề nghị CQĐT Công an huyện T (nay là Công an thị xã T) giải quyết và sau khi giải quyết CQĐT Công an huyện T có kết luận không khởi tố vụ án hình sự. Tại CQĐT Công an huyện T làm trung gian hòa giải, ông T đã yêu cầu ông phải bồi thường tổng chi phí là 40.000.000 đồng. Nhưng do ông đi lái xe thuê có hoàn cảnh khó khăn nên chỉ đồng ý bồi thường 20.000.000 đồng nên ông T không đồng ý. Nay ông T yêu cầu ông phải bồi thường T bộ thiệt hại có liên quan đến vụ việc va chạm xe và đánh nhau với số tiền là 96.599.000 đồng, ông không đồng ý và chỉ đồng ý bồi thường cho ông T số tiền 20.000.000 đồng. Nếu ông T không đồng ý với ý kiến của ông thì đề nghị Tòa án giải quyết theo quy định của pháp luật. Đối với chiếc xe ô tô nhãn hiệu Toyota Hilux, BKS: 99C-X ông H trình bày: Chiếc xe trên thuộc quyền sở hữu của ông Nguyễn Bá C, sinh năm 1972; Địa chỉ: Khu phố N, phường G, thị xã T, tỉnh B. Ông C là bạn ông, ngày 06/11/2020 ông mượn chiếc xe ô tô trên của ông C để đi giải quyết công việc. Khi mượn xe thì ông và ông C thoả thuận miệng với nội dung: Nếu ông H làm hư hỏng xe thì ông H phải bồi thường tiền sửa xe, nếu ông H gây tai nạn thì ông H phải có trách nhiệm bồi thường T bộ thiệt hại cho người bị hại.

Qua xác minh ông Nguyễn Bá C, sinh năm 1972; nơi cư trú: Khu phố N, phường G, thị xã T, tỉnh B thì ông C trình bày: Ông hoàn T đồng ý nội dung thoả thuận giữa ông và ông H khi ông H mượn xe của ông. Nếu ông H làm hư hỏng xe thì ông H phải bồi thường tiền sửa xe, nếu ông H gây tai nạn thì ông H phải có trách nhiệm bổi thường T bộ thiệt hại cho người bị hại. Ngoài ra, ông không yêu cầu ông H phải bồi thường gì. Ông đề nghị Toà án không đưa ông tham gia tố tụng với tư cách là người có quyền và nghĩa vụ liên quan trong vụ án.

Tại phiên tòa Kiểm sát viên phát biểu ý kiến: Từ thời điểm Tòa án thụ lý vụ án đến phiên tòa hôm nay, Thẩm phán, Thư ký và Hội đồng xét xử đã tuân thủ đúng quy trình tố tụng từ khi thụ lý, xây dựng hồ sơ vụ án, tổ chức hòa giải và điều hành phiên tòa.

- Việc chấp hành pháp luật của những người tham gia tố tụng: Từ khi vụ án thụ lý vụ án cũng như tại phiên toà hôm nay nguyên đơn, bị đơn và người có quyền lợi và nghĩa vụ liên quan đã chấp hành đúng quy định tại các Điều 70,71,72,73 Bộ luật tố tụng dân sự.

- Những yêu cầu, kiến nghị cần khắc phục vi phạm về tố tụng: Không.

- Về quan điểm giải quyết vụ án: Sau khi phân tích đánh giá, đại diện VKS đề nghị HĐXX: Áp dụng các Điều 26, 35, khoản 1 Điều 39, Điều 147, khoản 1 Điều 227, 228 Bộ luật Tố tụng dân sự năm 2015; Các Điều 584, 585, 586, 588, 590 Bộ luật Dân sự năm 2015; Nghị quyết số: 02/2022/NQ-HĐTP ngày 06/9/2022 của Hội đồng Thẩm phán Tòa án nhân dân tối C; Nghị quyết số 326/2016/UBTVQH14 ngày 20/12/2016 của Ủy ban thường vụ Quốc hội về án phí, lệ phí Tòa án.

+ Chấp nhận một phần yêu cầu khởi kiện của ông Nguyễn Đức T. Buộc ông Nguyễn Công H phải có nghĩa vụ bồi thường các khoản chi phí liên quan đến điều trị thương tích và thiệt hại về tài sản cho ông là 43.696.834 đồng.

+ Bác một phần yêu cầu bồi thường thiệt hại của ông Nguyễn Đức T trong số tiền 96.599.000 đồng.

+ Về án phí: Ông H phải chịu án phí DSST theo quy định của pháp luật. Căn cứ điểm d khoản 1 Điều 12 Nghị quyết số 326/2016/UBTVQH14 ngày 30/12/2016 của Ủy ban thường vụ Quốc hội về án phí, lệ phí Tòa án. Ông T không phải chịu án phí DSST.

NHẬN ĐỊNH CỦA TÒA ÁN

Sau khi nghiên cứu tài liệu có trong hồ sơ vụ án đã được thẩm tra tại phiên tòa, căn cứ vào kết quả tranh luận tại phiên tòa, Hội đồng xét xử nhận định:

[1]. Về thủ tục tố tụng: Tại phiên toà hôm nay, bị đơn là ông Nguyễn Công H vắng mặt, nhưng ông H đã nhận được các văn bản tố tụng theo đúng quy định của pháp luật và ông H đã có đơn xét xử vắng mặt. Xét thấy, ông H đã trình bày đầy đủ nội dụng tại Toà án và ông H có quyền đề nghị Toà án xét xử vắng mặt nên HĐXX vẫn tiến hành xét xử vụ án trên là phù hợp quy định tại khoản 1 Điều 227, 228 Bộ luật tố tụng dân sự.

Ngày 22/11/2022 ông Nguyễn Đức T có đơn khởi kiện đề ngày 11/11/2022 yêu cầu TAND huyện T buộc ông Nguyễn Công H phải bồi thường thiệt hại cho ông số tiền là 96.599.000 đồng. Xét thấy, ông H có địa chỉ: Khu phố C, phường H, thị xã T, tỉnh B. Tòa án đã xác định quan hệ pháp luật là “Bồi thường thiệt hại ngoài hợp đồng” nên vụ việc thuộc thẩm quyền giải quyết của Tòa án và thuộc thẩm quyền của Toà án thị xã T quy định tại Điều 26, 35 và khoản 1 Điều 39 Bộ luật Tố tụng dân sự.

[2]. Về nội dung: Ngày 06/11/2022, ông Nguyễn Đức T và ông Nguyễn Công H có xảy ra va chạm xe ô tô Toyota Hilux, BKS:99C-X với xe mô tô nhãn hiệu Honda Vision, BKS: 99F1-X làm cho xe mô tô của ông T bị hỏng và sau đó hai bên xảy ra xô xát, ông T phải đi điều trị tại Bệnh viện Đức Giang - Long Biên, thành phố Hà Nội từ ngày 07/11/2020 đến ngày 20/11/2020 thì ra viện. Ngày 22/11/2022, ông Nguyễn Đức T có đơn đề nghị Tòa án nhân dân huyện T (nay là Tòa án nhân dân thị xã T) giải quyết: Buộc ông Nguyễn Công H phải có trách nhiệm bồi thường sức khoẻ và tài sản bị thiệt hại cho ông T với tổng số tiền là 96.599.000 đồng, gồm:

- Tiền khám, chữa trị, thuốc men: 28.599.000 đồng.

- Tiền thuốc phục hồi, bồi bổ trong quá trình điều trị: 12.000.000 đồng.

- Tiền xe đi lại cấp cứu và chữa trị: 2.000.000 đồng.

- Tiền thu nhập bị giảm sút do phải chữa trị: 18.000.000 đồng.

- Tiền thuê người chăm nom khi phải chữa trị: 1.500.000 đồng.

- Các tiền thưởng quy định tại Công ty TNHH Lixil Viet Nam: 6.000.000 đồng.

- Bị hạ bậc xếp loại đánh giá cuối năm dẫn đến giảm thu nhập các tháng trong năm và các năm tiếp theo: 4.500.000 đồng.

- Tổn thất tinh thần: 24.000.000 đồng.

- Tiền sửa xe: 560.000 đồng.

- Tiền bị Công an xử phạt hành chính: 2.500.000 đồng.

Căn cứ Thông báo kết quả giải quyết nguồn tin về tội phạm số 311 ngày 24/02/2021 của Cơ quan CSĐT Công an huyện T (nay là Công an thị xã T) xác định:

Ông H điều khiển xe ô tô nhãn hiệu Toyota Hilux, màu đen, biển số: 99C - X đi không đúng phần đường va chạm với xe mô tô nhãn hiệu HondaVision, màu đen, biển số: 99F1-X do ông T điều khiển bị đổ ra đường hư hỏng. Gây thiệt hại 560.000 đồng không đủ yếu tố cấu thành tội “Vi phạm quy định về tham gia giao thông đường bộ” theo điểm d khoản 1 Điều 260 Bộ luật Hình sự.

Hành vi dùng tay chân đánh gây thương tích cho ông T với tỉ lệ thương tích là 0%. Không đủ yếu tố cấu thành tội “Tội cố ý gây thương tích” theo khoản 1 Điều 134 Bộ luật Hình sự.

Đối với hành vi của ông H đánh ông T là xâm hại đến sức khỏe của người khác vi phạm điểm e khoản 3 Điều 5 Nghị định 167/2013/NĐ-CP của Chính phủ quy định về xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực an ninh, trật tự, an T xã hội; phòng chống tệ nạn xã hội; phòng cháy và chữa cháy; phòng chống bạo lực gia đình, Công an huyện Thuận ra Quyết định xử phạt vi phạm hành chính bằng hình thức phạt tiền 2.500.000 đồng.

Hành vi của ông H không đủ yếu tố cấu thành tội phạm. Căn cứ khoản 2 Điều 157 BLTTHS, Cơ quan CSĐT Công an huyện T (nay là Công an thị xã T) ra Quyết định không khởi tố vụ án hình sự.

Căn cứ các tài liệu có trong hồ sơ vụ án đã thu thập và căn cứ Điều 590 Bộ luật Dân sự; Căn cứ theo quy định tại Nghị quyết số: 02/2022/NQ-HĐTP ngày 06/9/2022 của Hội đồng Thẩm phán Tòa án nhân dân tối C thì trách nhiệm bồi thường thiệt hại phải có đầy đủ các yếu tố: Đó là có thiệt hại xảy ra; phải có hành vi trái pháp luật; có mối quan hệ nhân quả giữa thiệt hại xảy ra và hành vi trái pháp luật và phải có lỗi. Từ đó xác định: Các chi phí thực tế ông T phải chi trả gồm:

+ Tiền viện phí, tiền thuốc điều trị (10 hóa đơn): 20.036.834 đồng.

+ Chi phí hợp lý đối với yêu cầu về tiền thuê xe để điều trị và khám lại tại Bệnh viện Đức Giang - Long Biên thành phố Hà Nội 02 chuyến đi, 02 chuyến về là 2.000.000 đồng.

+ Đối với thu nhập thực tế bị mất của ông T: Theo phiếu lương tháng 8,9,10,11/2020 của ông T do Công ty Lixil Việt Nam Corporation cung cấp có giá trị pháp lý. Thời điểm trước khi bị thương tích thu nhập thực tế của ông T bình quân là 21.000.000 đồng/tháng. Do vậy, thu nhập thực tế bị mất của ông T là 700.000 đồng/1 ngày. Số ngày nằm viện từ ngày 07/11/2020 đến ngày 20/11/2020 (14 ngày) và từ ngày 26/11/2020 đến ngày 29/11/2020 (4 ngày). Số tiền mất thu nhập thực tế là 700.000 đồng x 18 ngày = 12.600.000 đồng.

+ Chi phí hợp lý mất thu nhập của 01 người trông nom là: 1.500.000 đồng.

+ Đối với số tiền chi phí hợp lý về phục hồi sức khỏe và bù đắp tổn thất về tinh thần của ông T căn cứ khoản 2 Điều 590 Bộ luật Dân sự quy định:

“1. ….

2. Người chịu trách nhiệm bồi thường trong trường hợp sức khỏe của người khác bị xâm phạm phải bồi thường thiệt hại theo quy định tại khoản 1 Điều này và một khoản tiền khác để bù đắp tổn thất về tinh thần mà người đó gánh chịu. Mức bồi thường bù đắp tổn thất về tinh thần do các bên thỏa thuận; nếu không thỏa thuận được thì mức tối đa cho một người có sức khỏe bị xâm phạm không quá năm mươi lần mức lương cơ sở do Nhà nước quy định.” + Tiền tổn thất tinh thần: 5.000.000 đồng.

+ Tiền bồi dưỡng sức khỏe, phục hồi sức khỏe hợp lý là: 2.000.000 đồng.

+ Tiền sửa xe: 560.000 đồng.

Như vậy, tổng số tiền ông T được chấp nhận với tài liệu, chứng cứ mà ông đã xuất trình hợp pháp là: 43.696.834 đồng.

Đối với yêu cầu về số tiền ông T bị Công an xử phạt vi phạm hành chính:

2.500.000 đồng là do ông T bị Công an xử phạt vi phạm Hành chính về vi phạm pháp luật về giao thông đường bộ nên không được chấp nhận.

Đối với yêu cầu ông T bị hạ bậc xếp loại đánh giá cuối năm dẫn đến giảm thu nhập các tháng trong năm và các năm tiếp theo: 4.500.000 đồng, không có căn cứ nên không được chấp nhận.

Đối với yêu cầu của ông T liên quan tiền thưởng quy định tại Công ty TNHH Lixil Viet Nam: 6.000.000 đồng, không có căn cứ nên không được chấp nhận.

Từ những căn cứ nêu trên. Xét thấy việc ông Nguyễn Đức T khởi kiện buộc ông Nguyễn Công H phải có trách nhiệm bồi thường các khoản chi phí liên quan đến điều trị thương tích và bồi thường tài sản cho ông là có căn cứ cần chấp nhận một phần yêu cầu khởi kiện của ông Nguyễn Đức T.

Đối với ông Nguyễn Bá C không có yêu cầu ông H phải bồi thường và đề nghị Toà án không đưa ông tham gia tố tụng với tư cách là người có quyền và nghĩa vụ liên quan trong vụ án nên HĐXX không xem xét.

[3] Về án phí: Ông Nguyễn Công H phải chịu án phí dân sự sơ thẩm tương ứng với số tiền ông Nguyễn Đức T yêu cầu ông H bồi thường được chấp nhận. Ông Nguyễn Đức T không phải chịu án phí đối với tương ứng với số tiền yêu cầu không được chấp nhận.

Vì các lẽ trên, 

QUYẾT ĐỊNH

Căn cứ các Điều 26, 35, khoản 1 Điều 39, Điều 147, khoản 1 Điều 227, 228 Bộ luật Tố tụng dân sự; Các Điều 584, 585, 586, 588, 590 Bộ luật Dân sự; Nghị quyết số: 02/2022/NQ-HĐTP ngày 06/9/2022 của Hội đồng Thẩm phán Tòa án nhân dân tối C; Nghị quyết số 326/2016/UBTVQH 14 ngày 20/12/2016 của Ủy ban thường vụ Quốc hội về án phí, lệ phí Tòa án, tuyên xử:

1. Chấp nhận một phần yêu cầu khởi kiện của nguyên đơn là ông Nguyễn Đức T đối với bị đơn là ông Nguyễn Công H về “Tranh chấp bồi thường thiệt hại ngoài hợp đồng do sức khoẻ và tài sản bị xâm phạm”.

2. Buộc ông Nguyễn Công H phải có trách nhiệm bồi thường cho ông Nguyễn Đức T tổng số tiền 43.696.834 đồng (bốn mươi ba triệu, sáu trăm chín mươi sáu nghìn tám trăm ba mươi tư đồng), bao gồm các khoản: Tiền viện phí, tiền thuốc điều trị (10 hóa đơn); chi phí hợp lý đối với yêu cầu về tiền thuê xe để điều trị và khám lại tại Bệnh viện Đức Giang - Long Biên thành phố Hà Nội; tiền thu nhập thực tế bị mất của ông T; chi phí hợp lý mất thu nhập của 01 người trông nom; tiền chi phí hợp lý về phục hồi sức khỏe và bù đắp tổn thất về tinh thần; tiền bồi dưỡng sức khỏe, phục hồi sức khỏe hợp lý.

3. Không chấp nhận yêu cầu của ông Nguyễn Đức T đối với các chi phí: Bị Công an xử phạt vi phạm hành chính: 2.500.000 đồng; bị hạ bậc xếp loại đánh giá cuối năm dẫn đến giảm thu nhập các tháng trong năm và các năm tiếp theo:

4.500.000 đồng; đối với yêu cầu các tiền thưởng quy định tại Công ty TNHH Lixil Viet Nam: 6.000.000 đồng.

Kể từ ngày người được thi hành án có đơn yêu cầu thi hành án bên phải thi hành còn phải chịu lãi suất theo lãi suất được quy định tại Điều 468 Bộ luật Dân sự tương ứng với số tiền và thời gian chậm thi hành án.

4. Về án phí: Ông Nguyễn Công H phải chịu án phí dân sự sơ thẩm có giá ngạch 2.184.841 đồng.

Trường hợp quyết định, bản án được thi hành theo quy định tại Điều 2 Luật thi hành án dân sự thì người được thi hành án dân sự, người phải thi hành án dân sự có quyền thoả thuận thi hành án, quyền yêu cầu thi hành án, tự nguyện thi hành án hoặc bị cưỡng chế thi hành án theo quy định tại các Điều 6, 7, 7a và 9 Luật thi hành án dân sự. Thời hiệu thi hành án được thực hiện theo quy định tại Điều 30 Luật thi hành án dân sự.

Ông T có mặt tại phiên toà có quyền kháng cáo bản án trong hạn 15 ngày, kể từ ngày tuyên án sơ thẩm. Ông H vắng mặt tại phiên toà có quyền kháng cáo bản án trong hạn 15 ngày, kể từ nhận được tống đạt bản án hoặc niêm yết bản án theo quy định phát luật./.