Bản án về tranh chấp liên quan đến hoạt động nghiệp vụ báo chí số 100/2021/DS-PT

TÒA ÁN NHÂN DÂN THÀNH PHỐ HÀ NỘI

BẢN ÁN 100/2021/DS-PT NGÀY 18/03/2021 VỀ TRANH CHẤP LIÊN QUAN ĐẾN HOẠT ĐỘNG NGHIỆP VỤ BÁO CHÍ 

Ngày 18/03/2020, tại trụ sở Toà án nhân dân thành phố Hà Nội xét xử phúc thẩm công khai vụ án dân sự thụ lý số 630/2020/TLPT-DS ngày 31 tháng 12 năm 2020 về tranh chấp liên quan đến hoạt động nghiệp vụ báo chí.

Do bản án sơ thẩm số 44/2020/DS-ST ngày 11 tháng 09 năm 2020 của Tòa án nhân dân quận Đống Đa, thành phố Hà Nội bị kháng cáo.

Theo Quyết định đưa vụ án ra xét xử phúc thẩm số 60/2021/QĐXX-PT ngày 26/01/2021; Thông báo thay đổi lịch xét xử số 100/2021/QĐXX-PT ngày 24/02/2021 giữa các đương sự:

1/ Nguyên đơn: Công ty cổ phần tập đoàn hóa chất ĐG (sau đây gọi tắt là Công ty ĐG); trụ sở: Số 18/44 phố ĐG, phường Thượng Thanh, quận Long Biên, Hà Nội; người đại diện theo pháp luật: Ông Đào Hữu D.A - Tổng giám đốc và ông Đào H.H - Chủ tịch Hội đồng quản trị (theo Giấy chứng nhận đăng ký doanh nghiệp công ty cổ phần thay đổi lần thứ 18 ngày 05/06/2020); người đại diện theo uỷ quyền: Ông Quách Thành L, ông Nguyễn Văn K (theo giấy ủy quyền số 16 ngày 16/7/2020).

2/ Bị đơn: Báo X; Văn phòng Tòa soạn Hà Nội địa chỉ: Số X phố T, quận Đống Đa, thành phố Hà Nội; Tổng biên tập: Ông Nguyễn Quang Th; người đại diện theo ủy quyền: Bà Đặng Thị Phương T, sinh năm 1970 (theo giấy ủy quyền số 14/2021/TBT- GUQ ngày 25/01/2021); người bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của Báo X: Luật sư Phạm Văn Phất - Văn phòng luật sư An Phát Phạm - Đoàn luật sư tỉnh Quảng Ninh.

3/ Người làm chứng:

3.1. Ông Mai Đức Ch - Huấn luyện viên trưởng Đội tuyển bóng đá nữ Quốc gia Việt Nam;

3.2. Bà Nguyễn Thị Lan P - Phóng viên Báo X.

NỘI DUNG VỤ ÁN

Theo đơn khởi kiện ngày 20/2/2020, đơn khởi kiện sửa đổi ngày 19/5/2020 và các lời khai trong quá trình giải quyết vụ án, đại diện của nguyên đơn - Công ty ĐG trình bầy :

Ngày 08/12/2019, Đội tuyển bóng đã nữ đoạt huy chương vàng Seagame trong trận chung kết với Đội tuyển nữ Thái Lan.

Ngày 09/12/2019, ông Đào H.H (Tổng giám đốc Công ty ĐG) liên hệ với một cá nhân Đội tuyển bóng chuyền Việt Nam (Công ty ĐG có Đội bóng chuyền nên có quen biết) bày tỏ Công ty ĐG mong muốn tặng cho tài sản cho Đội tuyển bóng đã nữ. Cá nhân trên cho số điện thoại của ông H để Đội tuyển bóng đá nữ liên hệ.

Ngày 24/12/2019, một cá nhân gọi điện mời Công ty ĐG đến trao Bản danh vị theo thông lệ.

Ngày 26/12/2019, Công ty ĐG đến cùng các đơn vị khác nhận Bản danh vị trao cho Đội tuyển và có chụp ảnh. Việc chuyển tiền sẽ được các đơn vị thực hiện sau thời điểm này qua chuyển khoản hoặc chuyển tiền trực tiếp.

Tiếp theo một người xưng là Trần Thị Bích H gọi điện và cung cấp tài khoản (số 1708 1484 9037 720, Ngân hàng TMCP X - CN C, chủ tài khoản tên Trần Thị Bích H); người này đề nghị Công ty ĐG chuyển tiền cho Đội tuyển bóng đã nữ Việt Nam.

Kế toán Công ty ĐG phản ánh số tài khoản này là cá nhân, không phải là của Đội tuyển. Điều này vi phạm nguyên tắc kế toán và cũng sẽ có khả năng không đúng đối tượng được nhận tiền là Đội tuyển bóng đá nữ Việt Nam.

Công ty ĐG đề nghị bà Trần Thị Bích H cung cấp tài khoản VFF hoặc tài khoản cá nhân ông Mai Đức Ch để đảm bảo người được tặng là Đội tuyển bóng đá nữ hoặc chắc chắn đến Đội tuyển bóng đá nữ Việt Nam. Tuy nhiên đề nghị này không được bà Trần Thị Bích H đáp ứng.

Sự mập mờ này khiến ông Đào H.H nghi ngờ có sự chưa minh bạch của hoạt động nhận thưởng và sau đó là trao thưởng. Không loại trừ những nữ cầu thủ xả thân trên sân bóng vì màu cờ sắc áo của tổ quốc lại không nhận được hoặc nhận được số tiền chưa thực sự xứng đáng với cống hiến của họ. Công ty ĐG có bày tỏ sự băn khoăn, nghi ngại và có thêm sự thắc mắc, đề nghị danh sách chia tiền cụ thể của đội tuyển.

Trước đề nghị của người trao tặng, ông Mai Đức Ch có nhắn tin lại với nội dung: “Cảm ơn các a cho đội là tốt chúng tôi xin cảm ơn việc này là do đội phân chia thưởng chúng tôi đã họp ban HL và các đội trưởng, đội phó công khai trước đội rồi không phải do Liên Đoàn phân nếu không thì thôi cũng được chúng tôi đã nói với các báo đài là Cty ĐG lên trao thưởng trực tiếp cho đội vào ngày mai rồi” Ngày 10/01/2020, một người gọi đến số điện thoại cá nhân của ông Đào H.H, tự xưng là nhà báo Lan P bên Báo X hỏi về việc tại sao Công ty ĐG không trao thưởng. Ông H thấy cách nói có ý cáo buộc, quy chụp như vậy từ một người qua điện thoại khó xác thực danh tính thật như vậy là rất thiếu tế nhị nên đã phản ứng mạnh mẽ. Nội dung nói chuyện này chỉ là giữa ông H với một người tự xưng và đã can thiệp thiếu đúng đắn vào việc giữa Công ty ĐG và Đội tuyển bóng đá nữ Việt Nam. Đây không phải nội dung ông H, Công ty ĐG nói với Đội tuyển bóng đá nữ Việt Nam hoặc cá nhân ông Mai Đức Ch liên quan đến việc cam kết trao tài sản.

Tuy nhiên, đến ngày 11/01/020, Báo X cho đăng tải bài viết “Vì sao đội tuyển bóng đá nữ Việt Nam bị "xù" thưởng 500 triệu đồng”. Trong bài báo nêu huấn luyện viên Mai Đức Ch cho hay: “Nhưng của cho không bằng cách cho. Chúng tôi cũng cảm thấy bị tổn thương và như bị xúc phạm nếu phải nhận cách cho như kiểu ban ơn. Tôi xin cảm ơn công ty Đ.G vì đã có ý định thưởng nhưng giờ, chúng tôi xin không nhận khoản thưởng này nữa”.

Ngày 13/01/2020, ông Đào H.H mang tiền đến Đội tuyển bóng đá nữ Việt Nam để trao nhưng không có người nhận nên phải ra về.

Khi về đến Công ty ĐG, ông Huyển kiểm tra thì thấy nhà báo Lan P, Báo X đăng tải bài viết “Tuyển nữ Việt Nam cương quyết chối từ 500 triệu đồng dù Đ.G mang đến sân tập”.

Công ty ĐG xin khẳng định vẫn giữ nguyên và mong muốn thực hiện sớm cam kết trao tặng tài sản cho Đội tuyển bóng đá nữ Việt Nam, chưa và sẽ không bao giờ thay đổi.

Công ty ĐG thấy: Phần Sapo của bài báo đã viết cụ thể “Đã trao thưởng tượng trưng Đ.G không giải ngân tiền mặt 500 triệu với lý do là không được ban huấn luyện cung cấp danh sách chia thưởng”.

Trong bài viết dưới ảnh minh họa đầu tiên có đoạn:“Công ty Đ.G là một trong những doanh nghiệp hứa thưởng cho đội tuyển bóng đá nữ Việt Nam sau khi đội giành HC Vàng SEA Games 30. Ngày 16.12.2019, đơn vị này cũng có mặt tại buổi gặp gỡ và trao thưởng cho đội nữ do Liên đoàn Bóng đá Việt Nam (VFF) tổ chức tại trụ sở VFF. Ở cuộc gặp gỡ này, đại diện công ty Đ.G đã trao cho đội nữ bảng có đề số tiền thưởng là 500 triệu đồng”.

Tại phần bình luận cuối bài viết các độc giả cũng đã thể hiện biết chính xác đó là Công ty cổ phần tập đoàn hóa chất Đ.G chính là Công ty cổ phần tập đoàn hóa chất ĐG.

Với cách viết cụ thể như vậy, khoanh vùng đối tượng nhỏ như thế, truyền tải đến người đọc chi tiết chính xác các diễn tiến đến vậy thì bất cứ một người đọc nào cũng xác định được bài báo viết về Công ty cổ phần tập đoàn hóa chất ĐG. Việc Báo X đưa ra lập luận “phóng viên đã sử dụng các ký tự chữ cái Đ.G phản ánh hành vi trên mà không nêu đích danh tên đơn vị một cách cụ thể” để thoái thác trách nhiệm của Báo X là hoàn toàn không có cơ sở. Bài báo phản ánh sai sự thật về quan hệ giao dịch giữa Công ty ĐG và Đội tuyển bóng đá nữ Việt Nam.

Quan hệ giữa Công ty ĐG và Đội tuyển bóng đá nữ Việt Nam là Hợp đồng tặng cho tài sản theo quy định tại điều 457 Bộ Luật dân sự 2015, chứ không phải hứa thưởng được quy định tại điều 570 Bộ luật dân sự năm 2015. Do thời điểm ông H đưa ra đề nghị tặng cho tài sản đội tuyển đã Vô địch bóng đá nữ Seagame.

Do vậy từ ngữ thưởng là sai bản chất quan hệ giữa hai bên. Việc sai quan hệ sẽ khiến người đọc đánh giá xấu về người hứa thưởng, theo đó người hứa thưởng đã bội tín, yêu cầu bên nhận hứa thưởng thực hiện công việc, sau khi họ thực hiện xong thì lại không trả thưởng. Đây là hành động hết sức xấu xa, bội ước, không đáng được tôn trọng. Nó khác hoàn toàn với việc tặng cho tài sản nhưng hai bên có những điểm khúc mắc, trao đổi qua lại rồi sau đó bên nhận tặng cho từ chối việc nhận tài sản từ người tặng cho với lý do nhất định.

Giao dịch, trao đổi giữa Công ty ĐG và Đội tuyển bóng đá nữ Việt Nam không phải hành vi xù thưởng “bỏ chạy, không thực hiện cam kết” như nội dung title của bài báo. Thông tin quy kết Công ty ĐG xù thưởng là thông tin xuyên tạc, vu khống, xúc phạm uy tín của tổ chức.

Công ty ĐG có những trao đổi qua lại rất cụ thể với người có thẩm quyền của Đội tuyển bóng đá nữ Việt Nam liên quan đến việc trao tặng tài sản. Không có chuyện Công ty ĐG bỏ bẵng sự việc, chạy trốn, không thực hiện cam kết. Nó khác xa với việc một tổ chức sau khi chụp ảnh về việc tặng cho tài sản với đội tuyển, được dư luận ngợi khen, được dịp công chúng biết đến hình ảnh của mình rồi im lặng, bỏ chạy không thực hiện cam kết như cách bài báo sử dụng từ “xù thưởng” truyền tải thông tin đến bạn đọc.

Các bên có những trao đổi liên quan đến việc thực hiện Hợp đồng, có những điểm chưa thống nhất, thậm chí trước đề nghị của Công ty ĐG người nhận tặng cho tài sản bày tỏ quan điểm từ chối nhận “nếu không thì thôi”. Đây là biểu lộ sự thỏa thuận, đồng thuận trong hoạt động ngừng giao dịch tặng cho tài sản. Có thể thấy trong quá trình thực hiện Hợp đồng có những khúc mắc giữa hai bên và một bên từ chối nhận tài sản nên bên tặng cho tài sản không thực hiện được hợp đồng tặng cho tài sản.

Việc chưa thực hiện nội dung Hợp đồng trao tặng tài sản do hai bên có những điểm chưa đồng thuận, chưa rõ ràng cần trao đổi thêm. Hoàn toàn không có việc Công ty ĐG “bỏ chạy, không thực hiện cam kết” như bài báo nêu.

Thậm chí khi sự đồng thuận của hai bên chưa được giải quyết nhưng có một bài báo với dòng title can thiệp, phản ánh sai sự thật khiến dư luận hiểu lầm về Công ty ĐG, nên ngày 13/01/2010 ông H đã mang tiền sang tận Liên đoàn bóng đá chờ gửi trực tiếp cho ông Chung. Hành động này hoàn toàn không phải biểu hiện của người bỏ chạy, không thực hiện cam kết.

Phóng viên của Báo X tại thời điểm viết bài đã không tìm hiểu đầy đủ, đánh giá sai về quan hệ giao dịch, đánh giá hời hợt, cảm tính không có đủ kiến thức pháp lý để đưa ra nhận xét về một quan hệ pháp luật.

Việc cung cấp chứng cứ các cuộc ghi âm sau khi bị khởi kiện thể hiện tại thời điểm viết bài nhà báo Lan P đã không có đủ thông tin để đánh giá đúng về sự việc hoặc có ít thông tin nhưng cố tình giật title sai sự thật thu hút người đọc.

Chính Báo X đã thừa nhận sử dụng ngôn từ không phù hợp tại văn bản gửi Công ty ĐG ngày 18/02/2020.

Vì vậy, Công ty ĐG đề nghị Tòa án giải quyết yêu cầu Báo X gỡ bỏ bài báo “Vì sao đội tuyển bóng đá nữ Việt Nam bị xù thưởng 500 triệu đồng”, đăng lời xin lỗi Công ty ĐG kèm theo đăng cải chính trên Báo X.

Về án phí: Công ty ĐG đề nghị Tòa án giải quyết theo quy định của pháp luật.

Ngoài các vấn đề trên Công ty cổ phần tập đoàn hóa chất ĐG không yêu cầu Tòa án giải quyết vấn đề gì khác.

Trong quá trình Toà án giải quyết vụ án, đại diện bị đơn - Báo X trình bầy:

Báo X online hoạt động theo khuôn khổ pháp luật, luật báo chí, đưa thông tin trung thực khách quan minh bạch, không vi phạm điều cấm và chịu trách nhiệm về những thông tin đã đưa. Đến nay Báo X vẫn giữ nguyên bài báo trên trang và nhận được sự phản hồi tích cực của độc giả.

Ngày 16/12/2019, tại trụ sở Liên đoàn bóng đá Việt Nam đã tổ chức lễ trao thưởng để động viên, cổ vũ cá nhân, tập thể đã cố gắng hết mình để mang vinh quang về cho đất nước. Có nhiều đơn vị đã đến trao tiền thưởng cho Đội tuyển bóng đá nữ Việt Nam về thành tích đã đoạt HCV tại SEA Games 30, trong đó Công ty ĐG cũng có mặt và trao bảng 500 triệu đồng và có chụp ảnh. Công ty ĐG không có yêu cầu Đội tuyển Bóng đá nữ Việt Nam phải cam kết có điều kiện gì. Sau đó, việc chuyển tiền sẽ được các đơn vị thực hiện sau thời điểm này qua chuyển khoản hoặc chuyển tiền trực tiếp. Công ty ĐG không thực hiện việc trao tặng tiền thưởng cho Đội tuyển bóng đá nữ Việt Nam với lý do yêu cầu phải cung cấp danh sách chia cho từng người.

Trước hiện tượng bất thường, với trách nhiệm của một nhà báo, phóng viên Lan P đề xuất cần thiết phải viết bài phản ánh để đưa thông tin trung thực đến bạn đọc. Vì thời gian gần đây đã xảy ra hiện tượng khá phổ biến là một số doanh nghiệp đã không thực hiện việc trao tiền trong các hoạt động hỗ trợ vì cộng đồng như đã hứa. Trong bài báo của mình, phóng viên có đủ cơ sở để phản ánh việc hứa trao thưởng của Công ty đã diễn ra công khai và có sự chứng kiến của lãnh đạo cơ quan chức năng, được thông tin rộng rãi đến người hâm mộ. Việc hứa thưởng vẫn là một cam kết có ý nghĩa cả về mặt uy tín và phải được đảm bảo thực hiện theo pháp luật.

Quá trình tác nghiệp, phóng viên đã thu thập thông tin đầy đủ, trung thực, khách quan, đa chiều với những cá nhân tổ chức có liên quan, xin đơn cử như lãnh đạo VFF, HLV trưởng đội tuyển bóng đá nữ Việt Nam - ông Mai Đức Ch. Phóng viên đã thực hiện đúng trách nhiệm xã hội, đạo đức của một nhà báo và đã phản ánh khách quan, đầy đủ hiện thực và bản chất vụ việc.

Ngày 11/01/2020, Báo X điện tử online đã đăng tải bài viết “Vì sao đội tuyển bóng đá nữ Việt Nam bị xù thưởng 500 triệu đồng” của phóng viên Lan P.

Quy trình đăng bài báo đúng theo quy định của pháp luật và Luật báo chí. Cụ thể: Động cơ mục đích bài báo hoàn toàn để bảo vệ quyền lợi cho đội tuyển; nêu ra một hiện tượng bất thường trong xã hội về hứa trao thưởng và từ thiện mà không thực hiện. Tất cả các thông tin trong bài báo đều là sự thật, không có gì sai trái; Báo X có đầy đủ chứng cứ khách quan trong bài báo. Phóng viên thực hiện bài báo là phóng viên có nghề báo giỏi và đạo đức tác phong tốt, có gần 20 năm trong nghề báo theo dõi thể thao và không xảy ra điều tiếng gì.

Bài báo đăng ngày 11/01/2020, phóng viên đã sử dụng các ký tự chữ cái Đ.G phản ảnh hành vi trên mà không nêu đích danh tên đơn vị một cách cụ thể. Việc Công ty ĐG bằng văn bản chính thức của mình đã tự nhận chính là đơn vị Đ.G (như đã nêu trong bài viết). Nếu họ lấy việc tự nhận trên để làm bằng chứng đi kiện thì không có cơ sở.

Việc Công ty ĐG yêu cầu Báo X gỡ bỏ bài báo đăng ngày 11.01.2020 “Vì sao đội tuyển bóng đá nữ Việt Nam bị xù thưởng 500 triệu đồng”, đăng lời xin lỗi Công ty ĐG kèm theo cải chính là hoàn toàn cảm tính và không có căn cứ. Báo X đề nghị không chấp nhận yêu cầu khởi kiện của Công ty ĐG và xem xét cho đình chỉ vụ án. Về án phí: Báo X đề nghị Tòa án giải quyết theo quy định của pháp luật.

Ngoài các vấn đề trên Báo X không yêu cầu Tòa án giải quyết vấn đề gì khác.

 Tại bản án sơ thẩm số 44/2020/DS-ST ngày 11 tháng 09 năm 2020 của Tòa án nhân dân quận Đống Đa, thành phố Hà Nội đã xử :

Chấp nhận yêu cầu khởi kiện của Công ty cổ phần tập đoàn hóa chất ĐG đối với Báo X.

Buộc Báo X có trách nhiệm gỡ bỏ bài báo “Vì sao đội tuyển bóng đá nữ Việt Nam bị xù thưởng 500 triệu đồng” ngày 11/01/2020 trên Báo X online; đăng lời xin lỗi Công ty cổ phần tập đoàn hóa chất ĐG kèm theo đăng cải chính trên Báo X.

Ngoài ra, bản án tuyên về án phí và quyền kháng cáo.

Sau phiên toà sơ thẩm, Báo X kháng cáo toàn bộ bản án.

Tại phiên tòa phúc thẩm, Đại diện nguyên đơn - Công ty ĐG trình bầy:

Tại thời điểm trao thưởng ngày 24/12/2019, ông Đào H.H là một trong hai người đại diện theo pháp luật của Công ty ĐG. Ngày 24/12/2019, tại buổi trao Bản danh vị cho Đội tuyền bóng đá nữ Quốc Gia, ông H không có mặt nhưng có mặt ông D.A là con trai ông H và cũng là người đại diện theo pháp luật của Công ty ĐG. Việc trao Bản danh vị do Liên đoàn bóng đá Việt Nam (VFF) chuẩn bị sẵn. Nội dung là "Tập đoàn hoá chất ĐG trao tặng đội tuyển báng đá nữ 500 triệu đồng". Trước, trong và sau khi trao Bản danh vị giữa Công ty ĐG và đại diện đội tuyển bóng đá nữ không có thoả thuận nào khác về điều kiện trao tiền.

Sau đó, Công ty ĐG không hề né tránh việc trao thưởng mà luôn chủ động để bàn bạc việc giao tiền; giữa ông H và ông Nguyễn Minh Châu của VFF và ông Mai Đức Ch có điện thoại, nhắn tin trao đổi thông tin cho nhau. Công ty ĐG không có chứng cứ việc Công ty ĐG yêu cầu cung cấp số tài khoản của VFF hay số tài khoản cá nhân của Chung nhưng bị từ chối. Ban đầu, Công ty ĐG có hẹn sẽ trao tiền vào ngày 10/01/2020 nhưng sau đó Công ty ĐG thấy băn khoăn về sự minh bạch trong việc phân chia tiền thưởng nên ông H có nhắn tin cho ông Chung yêu cầu phải có danh sách chia thưởng và sẽ trao tiền cho từng vận động viên theo danh sách chia thưởng.

Ông Đào H.H xác nhận vào sáng ngày 09/01/2020, ông H có gửi tin nhắn từ số điện thoại cá nhân của ông H là số 0903404063 vào số điện thoại cá nhân của ông Chung là số 0934448889 với nội dung “Kg: A Chung. Tôi vẫn áy náy khi không có danh sách chia tiền cụ thể của vđv và ban huấn luyện vì vậy tôi sẽ không mang tiền sang khi không có danh sách trên. Đào H.H - Chủ tịch tập đoàn Hoá chất ĐG”. Ngay sau đó, ông Chung đã nhắn tin lại với nội dung “Cám ơn A, A cho đội là tốt chúng tôi xin cảm ơn, việc này là do đội phân chia thưởng chúng tôi đã họp ban HL và các đội trưởng, đội phó công khai trước đội rồi không phải do Liên Đoàn phân nếu không thì thôi cũng được, chúng tôi đã nói với các báo đài là Cty ĐG lên trao thưởng trực tiếp cho đội vào ngày mai rồi”.

Vì lý do không thống nhất nên ngày 10/01/2020, Công ty ĐG đã không đến trao thưởng.

Ngày 11/01/2020, Báo X đăng bài “Vì sao đội tuyển bóng đá nữ Việt Nam bị xù thưởng 500 triệu đồng”. Việc bài báo bị kiện đã mã hoá chữ ĐG thành Đ.G nhưng ai cũng nhận biết đó là Công ty ĐG. Ngay tại tiêu đề bài báo đã kết luận Công ty ĐG đã xù thưởng. Bài báo không đúng sự thật từ nội dung đến tiêu đề. Tại thời điểm này, phóng viên chưa có các chứng cứ mà các chứng cứ này được bổ sung sau khi Công ty ĐG đã khởi kiện.

Sau khi bài báo đăng, ông H có thông tin với một số báo về việc yêu cầu phải có danh sách chia thưởng thì mới trao tiền vì không phải Công ty ĐG né tránh thực hiện mà chỉ muốn minh bạch tiền thưởng. Cho đến nay, Công ty ĐG vẫn chưa trao tiền và vẫn giữ quan điểm phải có danh sách chia thưởng mới trao tiền theo danh sách.

Quá trình giải quyết ở cấp sơ thẩm, Công ty ĐG đã được tiếp cận và công khai chứng cứ và không phản đối chứng cứ nào do Báo X nộp và Toà án thu thập.

Công ty ĐG xác nhận lý do Công ty ĐG yêu cầu gỡ bỏ bài báo “Vì sao đội tuyển bóng đá nữ Việt Nam bị xù thưởng 500 triệu đồng” vì bài báo đã đăng tin sai sự thật. Công ty ĐG chưa từng có ý định không trao thưởng cho Đội tuyển nữ.

Tại phần tranh luận, sau khi được Hội đồng xét xử giải thích pháp luật, ông Đào H.H trình bầy việc khởi kiện là để chứng minh Công ty ĐG sẵn sàng trao thưởng chứ không hề trốn tránh. Sau phiên toà phúc thẩm, cho dù kết quả phán quyết của Toà như thế nào thì Công ty ĐG sẽ trao cho Đội tuyển nữ số tiền 500 triệu mà không cần danh sách chia thưởng nữa.

Đại diện theo uỷ quyền của bị đơn - Báo X trình bầy: Báo X xác định việc đăng tin loạt bài của phóng viên Lan P trong đó có bài báo bị kiện là phản ánh đúng sự thật khách quan tại thời điểm bài báo lên khuôn. Bài báo bị kiện là kết quả của quá trình điều tra, phỏng vấn những cá nhân, tổ chức liên quan và phản ánh đúng sự thực sự việc. Việc mã hoá tên Công ty đã thực hiện đúng quy định. Các phát ngôn của ông H trong các bài báo đều là lấy từ các nguồn báo chính thống và hợp pháp. Báo X không sai nên không đồng ý gỡ bài báo. Đề nghị cấp phúc thẩm xem xét lại bản án sơ thẩm.

Người làm chứng - ông Mai Đức Ch trình bầy: Giữa Đội tuyển bóng đá nữ với cá nhân, doanh nghiệp nói chung và Công ty ĐG không có bất kỳ thoả thuận nào về điều kiện tặng thưởng trước, trong và sau khi trao Bản danh vị. Đội tuyển được rất nhiều cá nhân tổ chức trao thưởng và đều không có yêu cầu đưa danh sách chia thưởng. Việc chia thưởng là rất minh bạch, công khai và rõ ràng nhưng sẽ thực hiện sau khi nhận tiền, có vào sổ sách và ký nhận của các bên liên quan. Ông không nhận được yêu cầu của Công ty ĐG về việc cung cấp tài khoản VFF hoặc tài khoản cá nhân. Công ty ĐG đã hẹn ngày 10/01/2020 đến trao thưởng, nhưng trước đó 01 ngày, ông H có nhắn tin cho ông nói không trao tiền nếu không có danh sách trao thưởng. Phóng viên Lan P đã rất tâm huyết và mục đích muốn giúp đỡ đội tuyển nhận đủ số tiền thưởng các đơn vị đã công bố với công luận; bản thân phóng viên cũng bỏ tiền cá nhân để tặng cho đội tuyển. Tin nhắn mà ông H đọc tại phiên toà đúng là tin nhắn ông và ông H nhắn cho nhau vào sáng ngày 09/01/2020. Nếu ông H thay đổi quan điểm, trao tiền mà không cần danh sách chia thưởng nữa thì ông thay mặt Đội tuyển bóng đá nữ xin nhận vì đời sống của các cháu cầu thủ nữ rất khó khăn.

Người làm chứng - bà Nguyễn Thị Lan P trình bầy: Bà là phóng viên viết bài báo bị kiện. Ngày 09/01/2020, bà nhận được thông tin về việc Công ty ĐG hứa trao thưởng cho đội tuyển nhưng sau đó yêu cầu điều kiện danh sách chia thưởng thì mới trao trực tiếp cho từng cầu thủ. Với bối cảnh sau mỗi giải đấu, nhiều cá nhân, doanh nghiệp đã hứa thưởng để làm thương hiệu nhưng sau đó lại không giải ngân. Bà đã trực tiếp phỏng vấn những người có trách nhiệm tại VFF, ông Mai Đức Ch và lãnh đạo Công ty ĐG. Bà khẳng định thông tin bà đưa hoàn toàn đúng sự thật. Bà đã viết tắt tên công ty theo quy định nhưng công ty trong bài báo đó chính là Công ty ĐG. Sau khi Công ty ĐG khởi kiện thì bà có điện thoại lại với ông Mai Đức Ch, nội dung cuộc điện thoại này và file ghi âm có lưu trong hồ sơ vụ án. Bà đồng ý với quan điểm của lãnh đạo Báo X.

Đại diện Viện kiểm sát nhân dân thành phố Hà Nội tham gia phiên toà phát biểu ý kiến:

Về tố tụng: Hội đồng xét xử và các đương sự tuân thủ đầy đủ các quy định của Bộ luật tố tụng dân sự từ giai đoạn thụ lý vụ án đến phiên toà xét xử vụ án.

Về nội dung: Cấp sơ thẩm nhận định Báo X có hành vi: “Thông tin sai sự thật”, đây là hành vi bị cấm theo khoản 8, điều 9 Luật Báo chí năm 2016 để chấp nhận toàn bộ yêu cầu của nguyên đơn, buộc báo phải gỡ bỏ toàn bộ bài báo là không chính xác. Cần chấp nhận 1 phần kháng cáo của Báo X, sửa án sơ thẩm theo hướng: Chấp nhận 1 phần yêu cầu của nguyên đơn, buộc bị đơn là Báo X cải chính lại title bài báo và công khai xin lỗi Công ty ĐG tại Tòa về việc sử dụng từ ngữ trong title không phù hợp với nội dung bài báo.

Đề nghị Hội đồng xét xử căn cứ khoản 2 Điều 308 Bộ luật tố tụng dân sự năm 2015: Chấp nhận1 phần kháng cáo của Báo X, sửa án sơ thẩm, buộc bị đơn là Báo X cải chính lại title bài báo và công khai xin lỗi Công ty ĐG về việc sử dụng từ ngữ trong title không phù hợp với nội dung bài báo như phân tích trên.

Căn cứ vào các tài liệu có trong hồ sơ vụ án được thẩm tra tại phiên toà và căn cứ kết quả tranh tụng tại phiên toà.

[1]. Về tố tụng:

NHẬN ĐỊNH CỦA TÒA ÁN

[1.1]. Về phạm vi khởi kiện, quan hệ pháp luật: Tại đơn khởi kiện ngày 20/02/2020, Công ty ĐG có yêu cầu: Buộc Báo X online gỡ bỏ bài báo “Vì sao đội tuyển bóng đá nữ Việt Nam bị xù thưởng 500 triệu đồng”; đăng lời xin lỗi Công ty ĐG kèm theo cải chính trên Báo X.vn (bút lục 39). Đây là quan hệ tranh chấp liên quan đến hoạt động báo chí theo khoản 10 Điều 26 Bộ luật tố tụng dân sự năm 2015.

[1.2]. Về kháng cáo: Báo X có mặt tại phiên toà ngày 11/09/2020; ngày 25/09/2020, Toà án nhân dân quận Đống Đa nhận được đơn kháng cáo đề ngày 24/09/2020 của Báo X. Báo X đã nộp tạm ứng án phí phúc thẩm trong thời hạn luật định. Kháng cáo đảm bảo về chủ thể, hình thức, nội dung và trong thời hạn kháng cáo theo quy định tại Điều 271, Điều 272, Điều 273 của Bộ luật tố tụng dân sự năm 2015. Về phạm vi kháng cáo: Kháng cáo toàn bộ bản án.

[1.3]. Về chứng cứ: Tại Biên bản về kiểm tra việc giao nộp chứng cứ ngày 22/07/2020 tại cấp sơ thẩm; Công ty ĐG chỉ có ý kiến về việc nội dung các cuộc điện thoại giữa phóng viên Lan P trao đổi ý kiến với ông Mai Đức Ch đều sau ngày 10/01/2020; các đương sự xác nhận các tài liệu giao nộp đã đầy đủ trong hồ sơ vụ án, không còn tài liệu, chứng cứ nào khác cần giao nộp, không có yêu cầu triệu tập thêm người làm chứng.

Tại phiên toà phúc thẩm, các đương sự xác nhận đã được tiếp cận toàn bộ tài liệu, chứng cứ có trong hồ sơ do hai bên đương sự cung cấp và Toà án thu thập. Cả hai bên đương sự không có ý kiến phản đối về mặt chứng cứ đối với các tài liệu do hai bên xuất trình; đối với nội dung tin nhắn giữa ông Đào H.H và ông Mai Đức Ch do Báo X xuất trình (bút lục 97), tại phiên toà phúc thẩm cả ông H và ông Chung đều xác nhận đây là nội dung tin nhắn giữa hai ông gửi cho nhau. Do vậy, các chứng cứ này đủ điều kiện là chứng cứ theo quy định tại Điều 93 của Bộ luật tố tụng dân sự năm 2015.

[1.4]. Về sự có mặt của các đương sự tại phiên toà phúc thẩm: Tại phiên toà phúc thẩm có đầy đủ sự có mặt của nguyên đơn, bị đơn, người làm chứng.

[2] Về nội dung vụ án: Hội đồng xét xử nhận thấy nội dung sự việc như sau:

Theo Giấy phép hoạt động báo chí số 110/GP-BTTTT ngày 24/03/2020 có nội dung: Báo X; cơ quan chủ quản: Trung ương đoàn thanh niên cộng sản HCM; Các loại hình báo chí trong đó có Báo điện tử Thanh niên. Tên miền: thanhniên.vn.

Công ty ĐG; trụ sở: Số 18/44 phố ĐG, phường Thượng Thanh, quận Long Biên, Hà Nội; người đại diện theo pháp luật: Ông Đào Hữu D.A - Tổng giám đốc và ông Đào H.H - Chủ tịch Hội đồng quản trị (theo Giấy chứng nhận đăng ký doanh nghiệp công ty cổ phần thay đổi lần thứ 18 ngày 05/06/2020).

Ngày 24/12/2019, Công ty ĐG đã trao tặng Bản danh vị ghi tặng đội tuyển bóng đá nữ Việt Nam 500 triệu.

Hồi 20h52 phút, ngày 11/01/2020, Thanh niên online đăng bài “Vì sao đội tuyển bóng đá nữ Việt Nam bị “xù” thưởng 500 triệu đồng?” (bút lục 96).

Ngày 18/02/2020, Báo X có Công văn số 05/TN gửi Công ty ĐG có nội dung: Phóng viên Lan P đã thu thập thông tin đầy đủ, trung thực, khách quan, đa chiều với những cá nhân, tổ chức có liên quan gồm lãnh đạo VFF, HLV trưởng Đội tuyển bóng đá nữ Việt Nam. Phóng viên Lan P không phải là tác nhân dẫn đến việc từ chối nhận thưởng của Đội tuyển bóng đá nữ Việt Nam.Tuy nhiên, trong bài báo có một số từ ngữ có vẻ chưa phù hợp. Ban biên tập Báo X đã chỉ đạo phóng viên Lan P, Biên tập viên cần rút kinh nghiệm và sử dụng ngôn từ thận trọng hơn.

[3] Xét yêu cầu khởi kiện của Công ty ĐG về việc buộc Báo X gỡ bỏ bài báo “Vì sao đội tuyển bóng đá nữ Việt Nam bị xù thưởng 500 triệu đồng”, đăng lời xin lỗi Công ty ĐG kèm theo cải chính trên Báo X.vn:

3.1. Xét về Hợp đồng tặng cho giữa Công ty ĐG và Đội tuyển nữ Việt Nam:

Hội đồng xét xử nhận thấy, Ngày 08/12/2019, Đội tuyển bóng đã nữ Việt Nam đoạt huy chương vàng Seagame trong trận chung kết với đội tuyển nữ Thái Lan.

Ngày 24/12/2019, lãnh đạo Công ty ĐG đã trao tặng Bản danh vị có nội dung “Tập đoàn hóa chất ĐG tặng thưởng đội tuyển bóng đá nữ vô địch Seagame 2019 số tiền 500 triệu đồng”, đại diện Đội tuyển bóng đá nữ nhận Bản danh vị trên. Việc tặng số tiền trên được trao công khai, trước các cơ quan truyền thông, báo đài và người hâm mộ cả nước sau khi Đội tuyển bóng đã nữ Việt Nam đoạt huy chương vàng Seagame.

Theo quy định tại Điều 457 Bộ luật dân sự năm 2015 quy định: “Hợp đồng tặng cho tài sản là sự thoả thuận giữa các bên, theo đó bên tặng cho giao tài sản của mình và chuyển quyền sở hữu cho bên được tặng cho mà không yêu cầu đền bù, bên được tặng cho đồng ý nhận”. Như vậy, giữa hai bên đã xác lập Hợp đồng tặng cho.

Trong quá trình giải quyết vụ án và tại phiên toà phúc thẩm, đại diện Công ty ĐG và Huấn luyện viên trưởng Đội tuyển bóng đá nữ - ông Mai Đức Ch xác nhận trước và trong quá trình trao Bản danh vị ghi tặng thưởng 500 triệu đồng; giữa Công ty ĐG và Đội tuyển bóng đá nữ không có thoả thuận bằng văn bản, lời nói về các điều kiện kèm theo của Hợp đồng tặng cho. Như vậy, Hợp đồng tặng cho không thuộc trường hợp tặng cho có điều kiện theo Điều 462 Bộ luật dân sự năm 2015.

Hội đồng xét xử nhận thấy, Hợp đồng tặng cho có hiệu lực từ thời điểm trao Bản danh vị ghi tặng thưởng 500 triệu đồng từ ngày 24/12/2019, phát sinh quyền và nghĩa vụ của các bên.

3.2. Xét về quá trình thực hiện Hợp đồng tặng cho giữa Công ty ĐG và Đội tuyển nữ Việt Nam: Hội đồng xét xử nhận thấy, Công ty ĐG và ông Mai Đức Ch đều xác nhận, trong quá trình sau ngày 24/12/2019 cho đến ngày 10/01/2020, Công ty ĐG chưa thực hiện việc chuyển tiền cho Đội tuyển bóng đá nữ.

Theo Công ty ĐG thì Công ty ĐG đã đề nghị cung cấp tài khoản VFF hoặc tài khoản cá nhân ông Mai Đức Ch để đảm bảo người được tặng là Đội tuyển bóng đá nữ hoặc chắc chắn đến Đội tuyển bóng đá nữ Việt Nam. Tuy nhiên, Công ty ĐG không chứng minh được việc đã đưa ra yêu cầu này và yêu cầu này bị những người có thẩm quyền của Đội tuyển bóng đá nữ từ chối.

Tại đơn khởi kiện và quá trình giải quyết vụ án; Công ty ĐG xác nhận sau ngày 24/12/2016, Công ty ĐG có đề nghị danh sách chia tiền cụ thể của đội tuyển để chuyển tiền cho từng cầu thủ. Hội đồng xét xử nhận thấy, tại ngày 24/12/2019; Công ty ĐG xác lập hợp đồng tặng cho không có điều kiện, đối tượng nhận tặng cho là Đội tuyển bóng đá nữ; không phải cá nhân của từng cầu thủ. Cho dù mục đích của Công ty ĐG để đảm bảo tính minh bạch. Nhưng yêu cầu mới của Công ty ĐG đã trái với thoả thuận ngày 24/12/2019 mà hai bên đã xác lập.

Hơn nữa, tại Công văn số 664/LĐBĐVN-TTVĐTT ngày 07/07/2020, Liên đoàn Bóng đá Việt Nam cung cấp có nội dung: “Công ty ĐG có gặp và trao bảng thưởng có ghi số tiền là 500.000.000 VNĐ Đội tuyển bóng đá nữ Việt Nam. Qua trao đổi với HLV trưởng đội tuyển thì Đội tuyển không nhận số tiền từ Công ty ĐG và đến nay không nhận. Các phần thưởng cho Đội tuyển sẽ do Đội tuyển họp bàn phân chia thưởng theo quy định nội bộ của Đội tuyển và điều này rất cần sự tôn trọng của các bên khi tặng thưởng cho Đội tuyển” (bút lục 128).

Tại phiên toà phúc thẩm, Công ty ĐG và ông Mai Đức Ch cùng xác nhận giữa ông Đào H.H và ông Mai Đức Ch có thống nhất là Công ty ĐG sẽ trao thưởng vào ngày 10/01/2020. Tuy nhiên, ngày 09/01/2020 (trước hẹn trao thưởng 01 ngày), ông Đào H.H có sử dụng số điện thoại 0903404063 - là số điện thoại cá nhân của ông H để nhắn tin vào số điện thoại 0934448889 - là số điện thoại cá nhân của ông Chung với nội dung: “Kg: Anh Chung. Tôi vẫn áy náy khi không có danh sách chia tiền cụ thể của vđv và ban huấn luyện vì vậy tôi sẽ không mang tiền sang khi không có danh sách trên. Đào H.H - Chủ tịch tập đoàn Hoá chất ĐG”. Như vậy, ngày 09/01/2020, lãnh đạo Công ty ĐG đã thể hiện rõ quan điểm sẽ không trao tiền khi không có danh sách chia tiền cụ thể của cầu thủ và ban huấn luyện.

Công ty ĐG và ông Mai Đức Ch cùng xác nhận: Ông Mai Đức Ch có nhắn tin lại cho ông Đào H.H vào ngày 09/01/2020 với nội dung: “Cám ơn A, A cho đội là tốt chúng tôi xin cảm ơn, việc này là do đội phân chia thưởng chúng tôi đã họp ban HL và các đội trưởng, đội phó công khai trước đội rồi không phải do Liên Đoàn phân nếu không thì thôi cũng được, chúng tôi đã nói với các báo đài là Cty ĐG lên trao thưởng trực tiếp cho đội vào ngày mai rồi”. Như vậy, cách trả lời của đại diện Đội tuyển nữ là việc phân chia tiền thưởng đã được công khai trong đội tuyển và không thể công khai cho doanh nghiệp và truyền thông. Tuy nhiên, đội tuyển nữ vẫn mong Công ty ĐG thực hiện việc trao thưởng trực tiếp vào ngày 10/01/2020. Hội đồng xét xử nhận thấy, cho đến trước ngày 10/01/2020, Đội tuyển nữ chưa từ chối nhận tài sản theo Hợp đồng tặng cho hai bên đã xác lập ngày 24/12/2020.

Hội đồng xét xử nhận thấy, ngày 10/01/2020, Công ty ĐG đã không đến trao thưởng cho Đội tuyển bóng đá nữ. Như vậy, Công ty ĐG đã thể hiện từ lời nói, đến hành động sẽ không trao tiền khi không có danh sách chia tiền cụ thể. Theo từ điển Tiếng Việt, bị đơn và nguyên đơn đều xác nhận nghĩa của từ "xù" là "Bỏ chạy, không thực hiện cam kết". Như vậy, Công ty ĐG đã không thực hiện cam kết như đã thoả thuận của Hợp đồng tặng cho ngày 24/12/2019. Tại phần thủ tục hỏi của phiên toà phúc thẩm, Công ty ĐG vẫn giữ quan điểm là nếu không có danh sách chia tiền thưởng thì Công ty ĐG sẽ không trao tiền. Từ những nhận định trên, Hội đồng xét xử nhận thấy bài viết “Vì sao đội tuyển bóng đá nữ Việt Nam bị "xù" thưởng 500 triệu đồng" của Báo X đã phản ánh đúng sự thật khách quan; đúng quy định tại Điều 1, Điều 4, Điều 25 của Luật Báo chí năm 2016; không thuộc trường hợp phải cải chính trên báo chí, gỡ bỏ, xin lỗi theo quy định tại Điều 41 Luật báo chí năm 2016. Do vậy, không có căn cứ chấp nhận toàn bộ các yêu cầu khởi kiện của Công ty ĐG.

Tuy nhiên, với cách dùng từ "xù" trong tít bài “Vì sao đội tuyển bóng đá nữ Việt Nam bị "xù" thưởng 500 triệu đồng"; như quan điểm của Báo X trong Công văn số 05/TN Ngày 18/02/2020 gửi Công ty ĐG. Hội đồng xét xử thấy từ "xù" tuy đúng về ngữ nghĩa nhưng không phù hợp với văn phong của báo chí; có thể định hướng suy nghĩa tiêu cực cho độc giả. Hội đồng xét xử thấy Ban biên tập Báo X, Biên tập viên, phóng viên Lan P cần rút kinh nghiệm.

[4] Xét kháng cáo của Báo X: Từ những nhận định trên, Hội đồng xét xử chấp nhận toàn bộ yêu cầu kháng cáo của Báo X, sửa bản án sơ thẩm; không chấp nhận toàn bộ yêu cầu khởi kiện của Công ty ĐG.

[5] Về nghĩa vụ chịu án phí:

[5.1] Về nghĩa vụ chịu án phí sơ thẩm: Do Công ty ĐG không được chấp nhận yêu cầu khởi kiện nên phải chịu án phí dân sự sơ thẩm không giá ngạch là 300.000 đồng. Báo X không phải chịu án phí dân sự sơ thẩm.

[5.2] Về nghĩa vụ chịu án phí phúc thẩm: Do bản án sơ thẩm bị sửa nên Công ty ĐG và Báo X không phải chịu án phí dân sự phúc thẩm.

Quan điểm của Viện kiểm sát nhân dân thành phố Hà Nội về việc buộc Báo X sửa tiêu đề và xin lỗi công khai không phù hợp với nhận định của Hội đồng xét xử nên không được chấp nhận.

Về việc trao thưởng số tiền 500 triệu đồng: Sau ngày 10/01/2020, Đội tuyển bóng đã nữ Việt Nam từ chối nhận tiền thưởng của Công ty ĐG. Việc xác lập Hợp đồng tặng cho; sau đó, bên được tặng cho từ chối nhận nên đến nay giữa Công ty ĐG và Đội tuyển bóng đá nữ chưa thực hiện được việc trao tiền là việc riêng giữa Công ty ĐG và Đội tuyển bóng đá nữ. Phạm vi đơn khởi kiện của Công ty ĐG không có yêu cầu nên Hội đồng xét xử không xem xét.

Tuy nhiên, tại phần tranh tụng tại phiên toà phúc thẩm, sau khi được Hội đồng xét xử phân tích thì ông Đào H.H thể hiện quan điểm cho dù kết quả ở phiên toà phúc thẩm ra sao thì Công ty ĐG vẫn mong muốn trao tặng cho đội tuyển bóng đá nữ số tiền 500 triệu đồng mà không cần danh sách chia thưởng nữa. Ông Mai Đức Ch cũng đồng ý nhận số tiền trên. Hội đồng xét xử thấy rằng, việc sẵn sàng trao thưởng 500 triệu đồng cho đội tuyển bóng đá nữ là thành ý tốt đẹp của Công ty ĐG nhằm mục đích khích lệ, động viên đội tuyển. Do vậy, đội tuyển bóng đá nữ, Báo X, các cơ quan ngôn luận cần ghi nhận.

Vì các lẽ trên, 

QUYẾT ĐỊNH

Căn cứ:

- Điều 457, Điều 462 Bộ luật dân sự năm 2015;

- Điều 1, Điều 4, Điều 25, Điều 41 Luật báo chí năm 2016;

-  Khoản 10 Điều 26, Điều 92, Điều 93; Điều 271; Điều 272; Điều 273 Bộ luật tố tụng dân sự năm 2015;

-  Nghị quyết số 326/2016/UBTVQH14 ngày 30/12/2016 quy định về mức thu, miễn giảm thu nộp, quản lý và sử dụng án phí và lệ phí Tòa án.

Xử: Chấp nhận toàn bộ yêu cầu kháng cáo của Báo X; sửa bản án dân sự sơ thẩm số 44/2020/DS- ST ngày11/09/2020 của Tòa án nhân dân quận Đống Đa, thành phố Hà Nội bị kháng cáo cụ thể như sau:

Không chấp nhận toàn bộ yêu cầu khởi kiện của Công ty cổ phần tập đoàn hóa chất ĐG đối với Báo X.

Về án phí: Công ty cổ phần tập đoàn hóa chất ĐG phải chịu 300.000 VNĐ (Ba trăm nghìn đồng) án phí; được đối trừ vào số tiền 300.000 VNĐ (Ba trăm nghìn đồng) tạm ứng án phí đã nộp tại biên lai thu tiền tạm ứng án phí, lệ phí tòa án số: 0009979 ngày 03/3/2020 của Chi cục thi hành án dân sự quận Đống Đa.

Báo X không phải chịu án phí. Được hoàn trả số tiền 300.000 VNĐ (Ba trăm nghìn đồng) đã nộp tại biên lai thu tiền tạm ứng án phí, lệ phí tòa án số: 0014849 ngày 02/10/2020 của Chi cục thi hành án dân sự quận Đống Đa.

Bản án phúc thẩm có hiệu lực kể từ ngày tuyên án.