Bản án về tội vi phạm quy định bảo vệ động vật nguy cấp, quý, hiếm số 45/2021/HSST

TOÀ ÁN NHÂN DÂN HUYỆN CƯ JÚT, TỈNH ĐẮK NÔNG

BẢN ÁN 45/2021/HSST NGÀY 30/11/2021 VỀ TỘI VI PHẠM QUY ĐỊNH BẢO VỆ ĐỘNG VẬT NGUY CẤP, QUÝ, HIẾM

Ngày 30 tháng 11 năm 2021, tại Trụ sở Tòa án nhân dân huyện Cư Jút, tỉnh Đắk Nông xét xử sơ thẩm công khai vụ án hình sự thụ lý số: 44/2021/HSST ngày 13 tháng 10 năm 2021, theo Quyết định đưa vụ án ra xét xử số: 45/2021/QĐXXST-HS ngày 19 tháng 11 năm 2021 đối với bị cáo:

Đoàn Thị L, sinh năm 1946, tại tỉnh Thái Bình; Nơi cư trú: Thôn 7, xã Đ, huyện C, tỉnh Đắk Nông; Quốc tịch: Việt Nam; Tôn giáo: Không; Nghề nghiệp: Làm nông; Trình độ học vấn: 02/10; Con ông Đoàn Văn Ch (đã chết) và bà Lương Thị M (đã chết); chồng Nguyễn Văn Nh (đã chết), 04 con, lớn nhất sinh năm 1969, nhỏ nhất sinh năm 1977; Tiền án, tiền sự: Không; Ngày 16/6/2021 được áp dụng biện pháp ngăn chặn Cấm đi khỏi nơi cư trú - Có mặt tại phiên tòa.

Người có quyền lợi nghĩa vụ liên quan:

1/ Ông Nguyễn Văn Q – có mặt;

2/ Bà Nông Thị B – có mặt;

Cùng địa chỉ: Thôn 7, xã Đ, huyện C, tỉnh Đắk Nông.

NỘI DUNG VỤ ÁN

Theo các tài liệu có trong hồ sơ vụ án và diễn biến tại phiên tòa, nội dung vụ án được tóm tắt như sau:

Khoảng 08 giờ ngày 31/12/2020, trong lúc đi thể dục buổi sáng đến đoạn đường liên thôn thuộc thôn 13, xã Đ, huyện C, tỉnh Đắk Nông Đoàn Thị L gặp một người đàn ông (không rõ nhân thân lai lịch) đi bộ gánh 17 con (cá thể) Kỳ đà đựng trong 02 bao (loại bao đựng phân bón) đi bán. Do có ý định mua Kỳ đà để phóng sinh nên bà L nói người đàn ông gánh số Kỳ đà trên về nhà để bà mua. Tại nhà bà L ở thôn 7, xã Đ, huyện C (bà Liên ở cùng con trai là Nguyễn Văn Q và con dâu là Nông Thị B) hai bên thỏa thuận mua 05 con Kỳ đà với giá 2.500.000 đồng nhưng bà L trả trước 500.000 đồng số tiền còn lại 2.000.000 đồng bà L hẹn chiều cùng ngày sẽ trả đủ. Do mua để phóng sinh nên bà L không thỏa thuận lấy con to hay nhỏ và trọng lượng bao nhiêu. Sau khi bán 05 con Kỳ đà cho bà L, người đàn ông bán Kỳ đà gửi 12 con còn lại cho bà L để chiều quay lại lấy tiền còn thiếu và lấy số Kỳ đà gửi luôn, bà L đồng ý. Sau khi mua bán xong bà L chỉ cho người đàn ông thả tổng cộng 17 con Kỳ đà vào bể nuôi, nhốt phía sau vườn nhà (Bể anh Q con bà L xây để nuôi heo rừng). Thả xong Kỳ đà người đàn ông bỏ đi, nhưng sau đó không quay lại lấy tiền và 12 con Kỳ đà gửi bà L nữa. Sáng ngày 01/01/2021 bà L đi ra khu vực chợ xã N, huyện C mua 01 kg đầu gà (không nhớ cụ thể chỗ mua) về bỏ vào chuồng cho Kỳ đà ăn, tối cùng ngày bà L bắt xe đi xuống nhà con gái là Nguyễn Thị Ng ở tổ 2, ấp Ph, xã Ph, huyện L, tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu dự đám cưới của người quen. Do ý định đi khoảng 02 đến 03 ngày nên bà L không nói với ai việc mình nuôi nhốt 17 con Kỳ đà trong bể sau vườn nhà.

Nhận được tin báo, khoảng 08 giờ ngày 05/01/2021 Hạt kiểm lâm huyện C phối hợp với Cơ quan CSĐT Công an huyện Cư Jút tiến hành kiểm tra khu vực chăn nuôi phía sau nhà anh Q phát hiện, lập biên bản thu giữ 17 cá thể Kỳ đà còn sống, tổng trọng lượng 27kg (thời điểm kiểm tra bà L đang ở tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu).

Quá trình giải quyết, Hạt kiểm lâm huyện C nhận thấy vụ việc có dấu hiệu hình sự nên đã chuyển hồ sơ đến Cơ quan CSĐT Công an huyện Cư Jút điều tra theo quy định.

Tại bản kết luận giám định số 330 ngày 22/4/2021 của Viện sinh thái và tài nguyên sinh vật thuộc Viện hàn lâm khoa học và công nghệ Việt Nam kết luận:

+ 16 cá thể động vật còn sống và 01 cá thể động vật đã chết là Kỳ đà vân, có tên khoa học là Varanus nebulosus; Loài Kỳ đà vân (Varanus nebulosus) thuộc Lớp bò sát (Leptilia);

+ Loài Kỳ đà vân (Varanus nebulosus) thuộc Nhóm IB (Danh mục thực vật rừng, động vật rừng nguy cấp, quý hiếm), ban hành kèm theo Nghị định số 06/2019/NĐ-CP ngày 22/01/2019 của Chính phủ;

+ Loài Kỳ đà vân (Varanus nebulosus) có tên trong Phụ lục I (Danh mục các loài động vật, thực vật hoang dã thuộc Phụ lục Công ước về buôn bán Quốc tế các loài động vật, thực vật hoang dã nguy cấp CITES), ban hành kèm theo Thông báo số 296/TB-CTVN-HTQT ngày 27/11/2019 của Cơ quan quản lý CITES Việt Nam, Bộ nông nghiệp và Phát triển nông thôn.

Tại bản kết luận định giá tài sản số 18/KL-HĐĐG ngày 18/5/2021 của Hội đồng định giá tài sản trong tố tụng hình sự huyện Cư Jút kết luận: Giá trị tài sản gồm 17 các thể Kỳ đà vân có tổng trọng lượng 27,8kg tại thời điểm ngày 05/01/2021 là 6.950.000 đồng (sáu triệu chín trăm năm mươi ngàn đồng).

Vật chứng vụ án:

17 (mười bảy) cá thể Kỳ đà vân, có tên khoa học là Varanus nebulosus; thuộc Lớp bò sát (Leptilia); thuộc Nhóm IB (Danh mục thực vật rừng, động vật rừng nguy cấp, quý hiếm); có tên trong Phụ lục I (Danh mục các loài động vật, thực vật hoang dã thuộc Phụ lục Công ước về buôn bán Quốc tế các loài động vật, thực vật hoang dã nguy cấp CITES). Trong quá trình tạm giữ, bảo quản tại Hạt kiểm lâm huyện Cư Jút, ngày 08/02/2021 phát hiện 01 cá thể Kỳ đà vân đã chết, nguyên nhân chết do trong quá trình bảo quản, chăm sóc đã không đáp ứng được yêu cầu về điều kiện nuôi nhốt, kỹ thuật chăm sóc, môi trường sống, thức ăn…. không phù hợp với tập tính của loài, thời gian nuôi nhốt kéo dài dẫn đến tình trạng bị chết nên đã tiến hành lập biên bản trước sự chứng kiến của các cơ quan chức năng có thẩm quyền liên quan, đồng thời bảo quản, lưu giữ mẫu vật phục vụ công tác giám định, giải quyết vụ án.

Ngày 07/5/2021, Cơ quan CSĐT Công an huyện Cư Jút ra Quyết định xử lý vật chứng số 38/CSĐT đối với 17 cá thể Kỳ đà vân bằng cách, thả về môi trường tự nhiên đối với 16 cá thể còn sống và tiêu hủy đối với 01 cá thể đã chết.

Tại Cáo trạng số: 45/CTr-VKS ngày 12/10/2021 của Viện Kiểm sát nhân dân huyện Cư Jút, tỉnh Đăk Nông truy tố bị cáo Đoàn Thị L về tội “Vi phạm quy định về bảo vệ động vật nguy cấp, quý, hiếm” theo đểm b khoản 3 Điều 244 của Bộ luật Hình sự.

Tại phiên tòa, đại diện Viện kiểm sát nhân dân huyện Cư Jút, tỉnh Đăk Nông vẫn giữ nguyên quyết định truy tố, trình bày lời luận tội, đánh giá tính chất, mức độ và hậu quả nguy hiểm cho xã hội cũng như các tình tiết tặng nặng, giảm nhẹ trách nhiệm hình sự, đề nghị Hội đồng xét xử: Tuyên bố bị cáo Đoàn Thị L phạm tội “Vi phạm quy định về bảo vệ động vật nguy cấp, quý, hiếm”; áp dụng điểm b khoản 3 Điều 244; điểm o, s, x khoản 1 Điều 51, Điều 54; Điều 38 của Bộ luật Hình sự xử phạt bị cáo Đoàn Thị L từ 06 năm đến 07 năm tù, thời hạn chấp hành hình phạt tù tính từ ngày bắt đi thi hành án.

Về xử lý vật chứng: Áp dụng Điều 46; Điều 47 của Bộ luật hình sự; Điều 106 của Bộ luật tố tụng hình sự:

Chấp nhận việc Cơ quan CSĐT Công an huyện Cư Jút ra quyết định xử lý vật chứng số 38/CSĐT ngày 07/05/2021 của Cơ quan Cảnh sát điều tra Công an huyện Cư Jút, thả về môi trường tự nhiên 16 cá thể Kỳ đà vân còn sống và tiêu hủy 01 cá thể Kỳ đà vân đã chết.

Tại phiên tòa bị cáo hoàn toàn thừa nhận hành vi phạm tội như cáo trạng đã truy tố, bị cáo không tham gia tranh luận, trình bày lời nói sau cùng: Đề nghị HĐXX xem xét giảm nhẹ hình phạt cho bị cáo.

NHẬN ĐỊNH CỦA TÒA ÁN

Trên cơ sở nội dung vụ án, căn cứ vào các tài liệu trong hồ sơ vụ án đã được tranh tụng tại phiên tòa, Hội đồng xét xử nhận định như sau:

[1] Về hành vi của Điều tra viên, quyết định tố tụng của Cơ quan CSĐT Công an huyện Cư Jút, Viện kiểm sát nhân dân huyện Cư Jút, Kiểm sát viên trong quá trình điều tra, truy tố đã thực hiện đúng về thẩm quyền, trình tự, thủ tục quy định của Bộ luật Tố tụng hình sự. Quá trình điều tra và tại phiên tòa bị cáo, những người tham gia tố tụng không có người nào có ý kiến hoặc khiếu nại về hành vi, quyết định của cơ quan tiến hành tố tụng, người tiến hành tố tụng. Do đó, các hành vi, quyết định tố tụng của cơ quan tiến hành tố tụng, người tiến hành tố tụng đã thực hiện đều hợp pháp.

[2] Tại phiên tòa hôm nay, bị cáo đã khai nhận toàn bộ hành vi phạm tội của mình. Lời khai của bị cáo phù hợp với các chứng cứ khác đã được thu thập tại hồ sơ vụ án, có đủ cơ sở để kết luận: Vào lúc 08 giờ 00 phút ngày 05/01/2021 tại nhà anh Nguyễn Văn Q ở thôn 7, xã Đ, huyện C, tỉnh Đắk Nông, Hạt kiểm lâm huyện Cư Jút phối hợp với Cơ quan CSĐT Công an huyện Cư Jút kiểm tra, phát hiện Đoàn Thị L có hành vi nuôi, nhốt 17 cá thể Kỳ đà vân, có tổng trọng lượng 27kg không có nguồn gốc xuất xứ hợp pháp, có tên khoa học là Varanus nebulosus; thuộc Lớp bò sát (Leptilia); thuộc Nhóm IB (Danh mục thực vật rừng, động vật rừng nguy cấp, quý hiếm) và có tên trong Phụ lục I (Danh mục các loài động vật, thực vật hoang dã thuộc Phụ lục Công ước về buôn bán Quốc tế các loài động vật, thực vật hoang dã nguy cấp CITES). Giá trị tài sản 17 các thể Kỳ đà vân tại thời điểm phát hiện ngày 05/01/2021 là 6.950.000 đồng (sáu triệu chín trăm năm mươi ngàn đồng). Hành vi của bị cáo L đã đủ yếu tố cấu thành tội “Vi phạm quy định về bảo vệ động vật nguy cấp, quý, hiếm” quy định tại điểm b khoản 3 Điều 244 của Bộ luật hình sự.

Điều 244. Tội vi phạm quy định về bảo vệ động vật nguy cấp, quý, hiếm.

“1. Người nào vi phạm quy định về bảo vệ động vật thuộc Danh mục loài nguy cấp, quý, hiếm được ưu tiên bảo vệ hoặc Danh mục thực vật rừng, động vật rừng nguy cấp, quý hiếm Nhóm IB hoặc Phụ lục I Công ước về buôn bán quốc tế các loài động vật, thực vật hoang dã nguy cấp thuộc một trong các trường hợp sau đây, thì bị phạt tiền từ 500.000.000 đồng đến 2.000.000.000 đồng hoặc phạt tù từ 01 năm đến 05 năm:

……… d) ……., nuôi, nhốt, …… trái phép động vật thuộc Danh mục thực vật rừng, động vật rừng nguy cấp, quý hiếm Nhóm IB hoặc Phụ lục I Công ước về buôn bán quốc tế các loài động vật, thực vật hoang dã nguy cấp mà không thuộc loài quy định tại điểm a khoản này với số lượng từ 03 cá thể đến 07 cá thể lớp thú, từ 07 cá thể đến 10 cá thể lớp chim, bò sát hoặc từ 10 cá thể đến 15 cá thể động vật các lớp khác;

……… 3. Phạm tội thuộc một trong các trường hợp sau đây, thì bị phạt tù từ 10 năm đến 15 năm:

……… b) Số lượng động vật hoặc bộ phận cơ thể không thể tách rời sự sống của 12 cá thể lớp thú trở lên, 16 cá thể lớp chim, bò sát trở lên hoặc 21 cá thể động vật lớp khác trở lên quy định tại điểm d khoản 1 Điều này”;

Việc Viện kiểm sát nhân dân huyện Cư Jút, tỉnh Đắk Nông truy tố bị cáo về tội “Vi phạm quy định về bảo vệ động vật nguy cấp, quý, hiếm” quy định tại điểm b khoản 3 Điều 244 của Bộ luật hình sự là có căn cứ, đúng người, đúng tội, đúng pháp luật.

[3] Xét tính chất vụ án và hành vi phạm tội của bị cáo: Bị cáo là người có đầy đủ năng lực trách nhiệm hình sự, nhận thức được hành vi phạm tội của mình là nguy hiểm cho xã hội; hành vi nuôi, nhốt 17 cá thể Kỳ đà vân không có nguồn gốc xuất xứ hợp pháp thuộc danh mục loài nguy cấp, quý, hiếm được ưu tiên bảo vệ là vi phạm pháp luật, xâm phạm nghiêm trọng đến trật tự quản lý của Nhà nước đối với bảo vệ động vật loài nguy cấp, quý, hiếm; ảnh hưởng đến sự bền vững, ổn định của môi trường sinh thái, gây ra những hậu quả nghiêm trọng khác cho đời sống xã hội. Do đó, Hội đồng xét xử sơ thẩm phải xử phạt bị cáo mức án tương xứng với tính chất, mức độ hành vi phạm tội mà bị cáo đã gây ra. Phải cách ly bị cáo ra khỏi đời sống xã hội một thời gian nhất định để cải tạo, giáo dục bị cáo thành người công dân tốt, có ích cho xã hội.

[4] Tình tiết giảm nhẹ trách nhiệm hình sự: Quá trình điều tra, truy tố và tại phiên tòa, bị cáo đã thành khẩn khai báo, ăn năn hối cải về hành vi phạm tội; tại thời điểm phạm tội bị cáo thuộc trường hợp người đủ 70 tuổi trở lên, bị cáo là người có công với cách mạng được nhà nước tặng huy chương kháng chiến hạng nhất vì đã có nhiều thành tích trong kháng chiến chống Mỹ cứu nước nên bị cáo được hưởng các tình tiết giảm nhẹ trách nhiệm hình sự quy định tại các điểm o, s, x khoản 1 Điều 51 Bộ luật Hình sự.

[5] Tình tiết tăng nặng trách nhiệm hình sự: Không có.

[6] Về nhân thân: Bị cáo L có nhân thân tốt và có nhiều tình tiết giảm nhẹ trách nhiệm hình sự. Do đó, Hội đồng xét xử xét thấy cần áp dụng thêm Điều 54 của Bộ luật Hình sự quyết định hình phạt dưới mức thấp nhất của khung hình phạt đối với bị cáo, đây cũng thể hiện tính nhân đạo của pháp luật Nước Cộng Hòa Xã Hội Chủ Nghĩa Việt Nam.

[7] Đối với anh Nguyễn Văn Q và chị Nông Thị B là đồng chủ sở hữu, anh Q là người trực tiếp xây dựng bể nuôi trong khuôn viên vườn của gia đình nhưng mục đích xây để nuôi heo rừng, việc Đoàn Thị L nuôi, nhốt 17 cá thể Kỳ đà vân trong bể anh Q và chị B không biết. Vì vậy, HĐXX xét thấy không có căn cứ để xử lý hình sự.

Đối với người đàn ông bán Kỳ đà cho bị cáo L, trong quá trình điều tra không xác định được nhân thân, lai lịch. Vì vậy, không có căn cứ để xử lý. Cơ quan CSĐT Công an huyện Cư Jút tiếp tục điều tra, xác minh, đủ căn cứ sẽ xử lý theo quy định pháp luật.

[8] Về xử lý vật chứng: Áp dụng Điều 46, Điều 47 của BLHS; Điều 106 của BLTTHS:

Chấp nhận việc Cơ quan CSĐT Công an huyện Cư Jút ra quyết định xử lý vật chứng số 38/CSĐT ngày 07/05/2021 của Cơ quan cảnh sát điều tra Công an huyện Cư Jút: Thả về môi trường tự nhiên 16 cá thể Kỳ đà vân còn sống có đặc điểm:

Tên động vật rừng: Kỳ đà vân; tên khoa học: Varanus nebulosus; nhóm nguy cấp, quý, hiếm: IB; đơn vị tính: Cá thể; số lượng: 16; trọng lượng: 26,05 kg; tình trạng sức khỏe: 16 cá thể còn sống, khỏe mạnh.

Tiêu hủy 01 cá thể Kỳ đà vân đã chết có đặc điểm: Tên động vật rừng: Kỳ đà vân; tên khoa học: Varanus nebulosus; nhóm nguy cấp, quý, hiếm: IB; đơn vị tính: Cá thể; số lượng: 01; trọng lượng: 1,75kg; tình trạng sức khỏe: đã chết (ướp đá).

[9] Xét quan điểm của đại diện viện kiểm sát về tội danh, hình phạt, xử lý vật chứng và trách nhiệm dân sự là có căn cứ nên cần chấp nhận.

[10] Về hình phạt bổ sung: Bị cáo Đoàn Thị L không có khả năng lao động và không có tài sản gì nên HĐXX không xử phạt bổ sung đối với bị cáo.

[11] Về án phí: Bị cáo phải nộp án phí hình sự theo quy định.

Vì các lẽ trên;

QUYẾT ĐỊNH

Tuyên bố bị cáo Đoàn Thị L phạm tội“Vi phạm quy định về bảo vệ động vật nguy cấp, quý, hiếm”.

1. Áp dụng điểm b khoản 3 Điều 244; các điểm o, s, x khoản 1 Điều 51, Điều 54; Điều 38 của Bộ luật Hình sự.

Xử phạt bị cáo Đoàn Thị L 06 (Sáu) năm tù. Thời hạn chấp hành hình phạt tù tính từ ngày bắt đi thi hành án.

2. Về xử lý vật chứng của vụ án: Áp dụng Điều 46, Điều 47 của Bộ luật Hình sự; Điều 106 của Bộ luật Tố tụng hình sự:

Chấp nhận việc Cơ quan CSĐT Công an huyện Cư Jút ra quyết định xử lý vật chứng số 38/CSĐT ngày 07/05/2021 của Cơ quan cảnh sát điều tra Công an huyện Cư Jút: Thả về môi trường tự nhiên 16 cá thể Kỳ đà vân còn sống có đặc điểm:

Tên động vật rừng: Kỳ đà vân; tên khoa học: Varanus nebulosus; nhóm nguy cấp, quý, hiếm: IB; đơn vị tính: Cá thể; số lượng: 16; trọng lượng: 26,05kg; tình trạng sức khỏe: 16 cá thể còn sống, khỏe mạnh. (Theo biên bản thả lại động vật rừng về môi trường tự nhiên ngày 07/05/2021 giữa CQCSĐT Công an huyện Cư Jút, Hạt kiểm lâm huyện C, Trung tâm dịch vụ kỹ thuật nông nghiệp huyện C và Công ty TNHH Một thành viên Lâm nghiệp Đ).

Tiêu hủy 01 cá thể Kỳ đà vân đã chết có đặc điểm: Tên động vật rừng: Kỳ đà vân; tên khoa học: Varanus nebulosus; nhóm nguy cấp, quý, hiếm: IB; đơn vị tính: Cá thể; số lượng: 01; trọng lượng: 1,75kg; tình trạng sức khỏe: đã chết (ướp đá). (Theo biên bản tiêu hủy động vật rừng ngày 07/05/2021 giữa CQCSĐT Công an huyện Cư Jút, Hạt kiểm lâm huyện C, Trung tâm dịch vụ kỹ thuật nông nghiệp huyện C và Công ty TNHH Một thành viên Lâm nghiệp Đ).

3. Về án phí: Căn cứ khoản 2 Điều 136 Bộ luật Tố tụng Hình sự; áp dụng điểm a khoản 1 Điều 23 Nghị quyết số 326/2016/UBTVQH14 ngày 30.12.2016 của Ủy ban Thường vụ Quốc hội quy định về mức thu, miễn, giảm, nộp, quản lý, sử dụng án phí, lệ phí toà án.

Buộc bị cáo Đoàn Thị L phải chịu 200.000 đồng tiền án phí hình sự sơ thẩm.

4. Quyền kháng cáo: Bị cáo có quyền kháng cáo bản án sơ thẩm trong thời hạn là 15 ngày kể từ ngày tuyên án.

Người có quyền lợi, nghĩa vụ liên quan có quyền kháng cáo bản án sơ thẩm liên quan đến quyền lợi, nghĩa vụ của mình trong thời hạn 15 (Mười lăm) ngày kể từ ngày tuyên án