Bản án về tội vi phạm quy định bảo vệ động vật nguy cấp, quý, hiếm (rắn Hổ chúa) số 40/2023/HS-ST

TOÀ ÁN NHÂN DÂN QUẬN K, THÀNH PHỐ HẢI PHÒNG

BẢN ÁN 40/2023/HS-ST NGÀY 28/06/2023 VỀ TỘI VI PHẠM QUY ĐỊNH BẢO VỆ ĐỘNG VẬT NGUY CẤP, QUÝ, HIẾM

Ngày 28 tháng 6 năm 2023, tại trụ sở Tòa án nhân dân quận K, Thành phố Hải Phòng xét xử sơ thẩm công khai vụ án hình sự thụ lý số 33/2023/TLST-HS ngày 17 tháng 5 năm 2023 theo Quyết định đưa vụ án ra xét xử số 300/2023/QĐXXST-HS ngày 12 tháng 6 năm 2023 đối với bị cáo:

Nguyễn Duy P, sinh ngày 04 tháng 8 năm 1995, tại Hải Phòng, nơi cư trú: Tổ K 3, phường N, quận K, Thành phố Hải Phòng; nghề nghiệp: Không; trình độ văn hoá: Lớp 9/12; dân tộc: Kinh; giới tính: Nam; tôn giáo: Không; quốc tịch: Việt Nam; con ông Nguyễn Văn T và bà Bùi Thị H; có vợ là Trần Thị H và 01 con sinh năm 2021; tiền án, tiền sự: Không; bị cáo bị tạm giữ từ ngày 07/02/2023 đến ngày 15/02/2023 được thay đổi biện pháp ngăn chặn từ “Tạm giữ” sang “Cấm đi khỏi nơi cư trú”, có mặt.

NỘI DUNG VỤ ÁN

Theo các tài liệu có trong hồ sơ vụ án và diễn biến tại phiên tòa, nội dung vụ án được tóm tắt như sau:

Vào hồi 13 giờ 45 phút ngày 07/2/2023, tại trước cổng vườn hoa Ngã 5 K, Cơ quan Cảnh sát điều tra Công an quận K bắt quả tang Nguyễn Duy P đang thực hiện hành vi vận chuyển 02 bình rượu rắn (nghi là rắn Hổ chúa) để bán cho khách kiếm lời. Tang vật thu giữ gồm: 01 điện thoại OPPO màu đen đã qua sử dụng; 01 xe mô tô AIRBLADE biển kiểm soát 15B2 - X; 02 bình dung dịch chất lỏng (rượu) bên trong mỗi bình chứa 01 cá thể rắn (nghi là rắn Hổ chúa) đã chết.

Tiến hành khám xét khẩn cấp chỗ ở của Nguyễn Duy P tại tổ K 3, phường N, quận K, Hải Phòng, Cơ quan điều tra thu giữ được trên kệ kim loại bên trái hướng từ ngoài cửa vào trong nhà có đặt 01 bình dung dịch chất lỏng (rượu) bên trong chứa 01 cá thể rắn (nghi là rắn Hổ chúa) đã chết.

Cơ quan Cảnh sát điều tra Công an quận K đã ra Quyết định trưng cầu giám định đối với các cá thể động vật có trong 03 bình rượu thu giữ của Nguyễn Duy P, kết quả ngày 08/2/2023, Viện Sinh thái và Tài nguyên Sinh vật (Viện hàn lâm khoa học xã hội Việt Nam) có bản Kết luận giám định số 127/STTNSV, kết luận:

“- 03 (ba) cá thể động vật đã chết trong 03 (ba) bình thủy tinh là loài rắn Hổ chúa có tên khoa học là Ophiophagus hanmah, thuộc lớp Bò sát.

- Loài rắn Hổ chúa có tên trong Phụ lục I, Danh mục loài nguy cấp, quý, hiếm được ưu tiên bảo vệ, ban hành kèm theo Nghị định 64/2019/NĐ-CP ngày 16/07/2019 của Chính phủ”.

Tại Cơ quan điều tra, Nguyễn Duy P khai nhận: Cuối năm 2022 (P không nhớ cụ thể ngày nào), P sử dụng tài khoản mạng xã hội Facebook có tên “Chú Choắt” để đăng bài bán bình rượu rắn Hổ chúa cho khách có nhu cầu mua kèm theo hình ảnh. Lúc này, có tài khoản Facebook “Đặng Văn T” (sau đây gọi tắt là T) vào nói chuyện hỏi mua với tài khoản facebook “Chú Choắt” của P. Cả hai thống nhất giá của một bình rượu rắn Hổ chúa là 6.000.000 đồng, 01 bình chứa 01 cá thể rắn Hổ chúa. Sau khi thống nhất giá cả với T, P lên mạng xã hội hỏi mua rắn Hổ chúa thì có một tài khoản nhắn tin cho P (P không nhớ tên tài khoản là gì) có bán rắn Hổ chúa, P đặt mua một cá thể rắn Hổ chúa với giá là 950.000 đồng cộng thêm 50.000 đồng tiền cước vận chuyển tổng cộng là 1.000.000 đồng. Hai bên thống nhất là cá thể rắn Hổ chúa đã chết được đóng đá, chuyển xe tải cho P, P kiểm tra đồng ý mua thì sẽ thanh toán tiền cho lái xe. Trong cùng ngày thì P nhận được cá thể rắn Hổ chúa tại khu vực gần bến xe Vĩnh Niệm. P đã đưa trực tiếp tiền cho lái xe (P không nhớ xe và biển kiểm soát là thế nào). P mang cá thể rắn Hổ chúa về nhà tại K 3, phường N, quận K, Thành phố Hải Phòng, P tiến hành rã đông, rửa qua rượu rồi dùng dao mổ bụng rắn lấy nội tạng vứt đi. Sau đó, P đã đi mua một bình thủy tinh thể tích 25 lít và 40 lít rượu để ngâm rắn vào bình cho khách. Tuy nhiên, sau đó do T bảo ra Tết đến đầu năm 2023 sẽ lấy nên P để bình rượu đã ngâm ở nhà. Đến đầu năm 2023, T tiếp tục nhắn tin qua facebook cho P hỏi xem còn bình rượu rắn Hổ chúa nào không? P trả lời T là có. P tiếp tục lên mạng xã hội facebook hỏi mua cá thể rắn Hổ chúa thì có một tài khoản trả lời có 01 cá thể rắn Hổ chúa đã chết bán với giá là 1.000.000 đồng đã bao gồm cước vận chuyển (P không nhớ tên tài khoản là gì, ở đâu). P tiếp tục mua thêm 01 cá thể rắn từ tài khoản nói trên, và tiếp tục các thao tác rã đông, rửa, mổ bụng vứt nội tạng đi rồi ngâm vào bình thủy tinh thể tích 25 lít để được bình rượu thứ hai. Khi đã làm xong bình rượu thứ hai, P nhắn tin nói chuyện thỏa thuận và thống nhất với T giá bán 02 bình rượu là 11.000.000 đồng. T đồng ý. Khoảng gần 12 giờ ngày 07/02/2023, T gọi qua mạng xã hội cho P bảo chuyển 02 bình rượu rắn ra ngã 5 K. P đồng ý, đến khoảng 13 giờ 30 phút cùng ngày khi P vận chuyển những bình rượu rắn trên ra đến đầu vườn hoa Ngã 5 thuộc tổ Trần Phú, phường Văn Đẩu, quận K, Thành phố Hải Phòng để chuẩn bị giao hàng thì bị công an quận K bắt quả tang và thu giữ toàn bộ tang vật như đã nêu trên.

Đối với bình rượu ngâm 01 cá thể rắn Hổ chúa thu giữ tại nhà P, P khai nhận: Cũng bằng P thức, thủ đoạn nêu trên, P đặt mua qua mạng cá thể rắn Hổ chúa đã chết để ngâm rượu (thời gian mua P không nhớ), khi nào có người hỏi mua, P sẽ bán.

Căn cứ vào tài liệu, chứng cứ thu thập được, ngày 09 tháng 02 năm 2023, Cơ quan Cảnh sát điều tra Công an quận K đã khởi tố vụ án, khởi tố bị can đối với Nguyễn Duy P về tội “Vi phạm quy định về bảo vệ động vật nguy cấp, quý, hiếm” theo khoản 1 Điều 244 Bộ luật Hình sự.

Tại Cơ quan Cảnh sát điều tra Công an quận K, Nguyễn Duy P đã khai nhận hành vi phạm tội của mình như nội dung vụ án đã nêu.

Ngày 15 tháng 5 năm 2023, tại bản Cáo trạng số 37/CT-VKS của Viện Kiểm sát nhân dân quận K, Thành phố Hải Phòng truy tố Nguyễn Duy P về tội “Vi phạm quy định về bảo vệ động vật nguy cấp, quý, hiếm” theo điểm b khoản 1 Điều 244 của Bộ luật Hình sự.

Đại diện Viện Kiểm sát nhân dân quận K giữ nguyên quan điểm truy tố đối với Nguyễn Duy P theo toàn bộ nội dung Cáo trạng số 37 ngày 15 tháng 5 năm 2023 và đề nghị Hội đồng xét xử: Căn cứ điểm b khoản 1 Điều 244, điểm s khoản 1 Điều 51, khoản 2 Điều 51, Điều 65 của Bộ luật Hình sự, xử phạt bị cáo Nguyễn Duy P từ 24 tháng đến 30 tháng tù nhưng cho hưởng án treo, thời gian thử thách từ 48 đến 60 tháng. Phạt tiền là hình phạt bổ sung đối với bị cáo số tiền từ 50.000.000đ đến 60.000.000đ để sung quỹ nhà nước; về án phí: Buộc bị cáo Nguyễn Duy P phải nộp tiền án phí hình sự sơ thẩm.

Trong lời nói sau cùng, bị cáo Nguyễn Duy P thừa nhận hành vi của bị cáo là sai, là vi phạm pháp luật, bị cáo đã ăn năn hối cải, đề nghị Hội đồng xét xử xem xét, khoan H, giảm nhẹ hình phạt và xin được hưởng án treo.

NHẬN ĐỊNH CỦA TÒA ÁN

Trên cơ sở nội dung vụ án, căn cứ vào các tài liệu trong hồ sơ vụ án đã được tranh tụng tại phiên tòa, Hội đồng xét xử nhận định như sau:

[1] Về hành vi, quyết định tố tụng của Cơ quan Cảnh sát điều tra Công an quận K, Điều tra viên, Viện Kiểm sát nhân dân quận K, Kiểm sát viên trong quá trình điều tra, truy tố đã thực hiện đúng về thẩm quyền, trình tự, thủ tục quy định của Bộ luật Tố tụng hình sự. Quá trình điều tra và tại phiên tòa, bị cáo và những người tham gia tố tụng khác không ai có ý kiến hoặc khiếu nại về hành vi, quyết định tố tụng của cơ quan tiến hành tố tụng, người tiến hành tố tụng. Do đó, các hành vi, quyết định tố tụng của cơ quan tiến hành tố tụng, người tiến hành tố tụng đã thực hiện đều hợp pháp.

[2] Về tính hợp pháp của những chứng cứ, tài liệu do Cơ quan Cảnh sát điều tra Công an quận K, Điều tra viên; Viện Kiểm sát nhân dân quận K, Kiểm sát viên thu thập, do người tiến hành tố tụng, người tham gia tố tụng khác thu thập, cung cấp đều tuân thủ đúng các quy định của Bộ luật Tố tụng hình sự, không ai có ý kiến hoặc khiếu nại do đó các tài liệu, chứng cứ được thu thập có trong hồ sơ vụ án đều hợp pháp.

[3] Về tội danh: Lời khai của bị cáo tại phiên tòa thống nhất với lời khai của bị cáo tại cơ quan điều tra, phù hợp biên bản phạm tội quả tang, lời khai của người làm chứng, người chứng kiến, vật chứng thu giữ, kết luận giám định cùng các tài liệu chứng cứ khác đã thu thập được, đủ cơ sở xác định: Từ cuối năm 2022 đến đầu năm 2023, Nguyễn Duy P có hành vi tàng trữ, vận chuyển, mua bán trái phép 03 bình rượu bên trong có chứa 03 cá thể rắn Hổ chúa. Rắn Hổ chúa là động vật nguy cấp, quý, hiếm được quy định tại Phụ lục 1, Danh mục các loài nguy cấp, quý, hiếm được ưu tiên bảo vệ được ban hành kèm theo Nghị định 64/2019/NĐ-CP ngày 16/7/2019 của Chính Phủ. Hành vi của bị cáo Nguyễn Duy P đã vi phạm Điều 244 Bộ luật Hình sự, phạm tội “Vi phạm quy định về bảo vệ động vật nguy cấp, quý, hiếm”. Như vậy, Viện Kiểm sát nhân dân quận K, Thành phố Hải Phòng đã truy tố bị cáo Nguyễn Duy P về tội danh theo điều luật nêu trên là đúng người, đúng tội, đúng pháp luật.

[4] Về tính chất, mức độ nghiêm trọng của hành vi phạm tội: Tính chất của vụ án là nghiêm trọng. Hành vi của bị cáo là nguy hiểm cho xã hội, xâm phạm đến chế độ quản lý nhà nước về bảo vệ động vật hoang dã, quý, hiếm. Nhiều loài động vật hoang dã, quý hiếm được xác định là đang có nguy cơ tuyệt chủng và gần tuyệt chủng cần được bảo vệ cấp bách. Xâm phạm và gây thiệt hại đối với động vật hoang dã, nguy cấp, quý hiếm chính là sự vi phạm các quy định về bảo vệ sự cân bằng sinh thái, xâm phạm sự đa dạng sinh học của các loài động vật hoang dã, nguy cấp, quý hiếm, qua đó ảnh hưởng đến việc bảo tồn, duy trì và phát triển động vật hoang dã, quý hiếm, ảnh hưởng nghiêm trọng đến môi trường sinh thái tự nhiên, ảnh hưởng đến cuộc sống chung của toàn xã hội. Vì vậy, pháp luật yêu cầu phải xử lý nghiêm để cải tạo, giáo dục bị cáo và đáp ứng yêu cầu phòng ngừa chung.

[5] Về tình tiết định khung hình phạt: Nguyễn Duy P có hành vi tàng trữ, vận chuyển, mua bán trái phép 03 bình rượu bên trong có chứa 03 cá thể rắn Hổ chúa, là động vật nguy cấp, quý, hiếm, không vi phạm tình tiết nào khác, do vậy Nguyễn Duy P chỉ phải chịu trách nhiệm hình sự theo điểm b khoản 1 Điều 244 Bộ luật Hình sự.

[6] Về tình tiết tăng nặng trách nhiệm hình sự: Bị cáo Nguyễn Duy P không có tình tiết tăng nặng trách nhiệm hình sự.

[7] Về tình tiết giảm nhẹ trách nhiệm hình sự: Quá trình điều tra và tại phiên tòa, bị cáo T khẩn khai báo, ăn năn hối cải; bị cáo có ông nội là Nguyễn Đức Chi, là người có công với cách mạng, do đó bị cáo được áp dụng tình tiết giảm nhẹ “T khẩn khai báo, năn năn hối cải” theo điểm s khoản 1 Điều 51 và khoản 2 Điều 51 Bộ luật Hình sự.

[8] Về hình phạt: Bị cáo Nguyễn Duy P có hành vi tàng trữ, vận chuyển, mua bán 03 bình rượu có chứa 03 cá thể rắn Hổ chúa. Việc áp dụng điểm b khoản 1 Điều 244, điểm s khoản 1 Điều 51, khoản 2 Điều 51 Bộ luật Hình sự để xử phạt bị cáo về tội “Vi phạm quy định về bảo vệ động vật nguy cấp, quý, hiếm” với mức án nghiêm khắc mới tương xứng với tính chất, mức độ hành vi phạm tội của bị cáo. Tuy nhiên, Hội đồng xét xử xét thấy: Bị cáo Nguyễn Duy P chỉ có hành vi tàng trữ, vận chuyển, mua bán 03 bình rượu có chứa 03 cá thể rắn Hổ chúa, các cá thể rắn Hổ chúa này đều đã chết, bị cáo không trực tiếp gây thiệt hại mà chỉ là người gián tiếp, tiếp tay cho hành vi vi phạm quy định về bảo vệ động vật nguy cấp, quý, hiếm; xét bị cáo nhân thân chưa có tiền án, tiền sự; phạm tội lần đầu, hiện đang tại ngoại, có nơi cư trú rõ ràng, ổn định, có thể tự cải tạo T công dân tốt, có ích cho xã hội. Do vậy không cần thiết phải cách ly bị cáo ra khỏi đời sống xã hội mà có thể khoan H, áp dụng Điều 65 Bộ luật Hình sự, cho bị cáo được hưởng án treo là phù hợp pháp luật. Đây cũng là quan điểm của đại diện Viện Kiểm sát nhân dân quận K, Thành phố Hải Phòng tại phiên tòa.

[9] Về xử lý vật chứng: Vật chứng của vụ án gồm 03 bình rượu bên trong mỗi bình có chứa 01 cá thể rắn Hổ chúa đã chết. Căn cứ điểm d khoản 3 Điều 106 Bộ luật Tố tụng hình sự, điểm b khoản 1 Điều 7 Nghị quyết số 05/2018/NQ- HĐTP ngày 05/11/2018 của Hội đồng thẩm phán Tòa án nhân dân tối cao, cần giao vật chứng nêu trên cho Viện Sinh thái và Tài nguyên Sinh vật-Viện Hàn lâm khoa học xã hội Việt Nam xử lý theo quy định của pháp luật.

[10] Đối với tài khoản facebook “Đặng Văn T” đặt mua 02 bình rượu rắn Hổ chúa của Nguyễn Duy P, và những người đã bán, vận chuyển rắn Hổ chúa cho Nguyễn Duy P do chưa xác định được chủ tài khoản facebook cũng như nhân thân, lai lịch, địa chỉ của các đối tượng nên Cơ quan Cảnh sát điều tra Công an quận K tách ra, tiếp tục xác minh, làm rõ và xử lý sau.

[11] Đối với những người trong gia đình Nguyễn Duy P, những người này không biết hành vi phạm tội của Nguyễn Duy P nên không xem xét, xử lý.

[12] Về án phí: Bị cáo Nguyễn Duy P phải nộp án phí hình sự sơ thẩm và tiền án phí dân sự sơ thẩm theo quy định của pháp luật.

Vì các lẽ trên, 

QUYẾT ĐỊNH

Căn cứ vào điểm b khoản 1 Điều 244, khoản 4 Điều 244, điểm s khoản 1 Điều 51, khoản 2 Điều 51, Điều 65 Bộ luật Hình sự, xử phạt bị cáo Nguyễn Duy P 27 (hai mươi bảy) tháng tù về tội “Vi phạm quy định về bảo vệ động vật nguy cấp, quý, hiếm” nhưng cho hưởng án treo, thời hạn thử thách là 54 (năm mươi bốn) tháng tính từ ngày tuyên án sơ thẩm. Phạt tiền là hình phạt bổ sung đối với bị cáo số tiền 50.000.000đ (năm mươi triệu đồng) để sung quỹ nhà nước.

Giao Nguyễn Duy P cho Ủy ban nhân dân phường N, quận K, Thành phố Hải Phòng nơi bị cáo cư trú giám sát giáo dục trong thời gian thử thách.

Người được hưởng án treo có thể vắng mặt tại nơi cư trú nêu có lý do chính đáng và phải xin phép theo quy định tại khoản 2 Điều 92 Luật Thi hành án hình sự, phải thực hiện khai báo tạm vắng theo quy định của pháp luật về cư trú. Thời gian vắng mặt tại nơi cư trú mỗi lần không quá 60 ngày và tổng số thời gian vắng mặt tại nơi cư trú không được vượt quá một phần ba thời gian thử thách, trừ trường hợp bị bệnh phải điều trị tại cơ sở y tế theo chỉ định của bác sỹ và phải có xác nhận điều trị của cơ sở y tế đó.

Người được hưởng án treo khi vắng mặt tại nơi cư trú phải có đơn xin phép và được sự đồng ý của Ủy ban nhân dân cấp xã được giao giám sát, giáo dục; trường hợp không đồng ý thì Ủy ban nhân dân cấp xã phải trả lời bằng văn bản và nêu rõ lý do. Người được hưởng án treo khi đến nơi cư trú mới phải trình báo với Công an cấp xã nơi mình đến tạm trú, lưu trú; hết thời hạn tạm trú, lưu trú phải có xác nhận của Ủy ban nhân dân cấp xã hoặc Công an cấp xã nơi tạm trú, lưu trú. Trường hợp người được hưởng án treo vi phạm pháp luật, Ủy ban nhân dân cấp xã nơi người đó đến tạm trú, lưu trú phải thông báo cho Ủy ban nhân dân cấp xã được giao giám sát, giáo dục kèm theo tài liệu có liên quan.

Việc giải quyết trường hợp người được hưởng án treo thay đổi nơi cư trú hoặc nơi làm việc thực hiện theo quy định tại Điều 68 Luật Thi hành án hình sự. Người được hưởng án treo không được xuất cảnh trong thời gian thử thách.

Trong thời gian thử thách, nếu người được hưởng án treo cố ý vi phạm nghĩa vụ theo quy định của Luật Thi hành án hình sự 02 lần trở lên, thì Tòa án có thể quyết định buộc người đó phải chấp hành hình phạt tù của bản án đã cho hưởng án treo.

Hủy bỏ biện pháp ngăn chặn “Cấm đi khỏi nơi cư trú” đối với Nguyễn Duy P.

Về xử lý vật chứng: Áp dụng điểm d khoản 3 Điều 106 Bộ luật Tố tụng hình sự, Điều 47 Bộ luật Hình sự, điểm b khoản 1 Điều 7 Nghị quyết số 05/2018/NQ-HĐTP ngày 05/11/2018 của Hội đồng thẩm phán Tòa án nhân dân tối cao, tịch thu sung quỹ nhà nước 01 điện thoại OPPO đã qua sử dụng; giao Viện Sinh thái và Tài nguyên Sinh vật -Viện hàn lâm khoa học xã hội Việt Nam 03 bình thủy tinh bên trong có chứa 03 cá thể rắn Hổ chúa đã chết để xử lý theo quy định của pháp luật theo biên bản giao nhận vật chứng của Chi cục Thi hành án dân sự quận K, Thành phố Hải Phòng.

Về án phí: Căn cứ Điều 136 Bộ luật Tố tụng hình sự; điểm a khoản 1 Điều 23, Điều 26 Nghị quyết số 326/2016/UBTVQH14 ngày 30 tháng 12 năm 2016 của Ủy ban Thường vụ Quốc hội quy định về mức thu, miễn, giảm, thu, nộp, quản lý và sử dụng án phí và lệ phí Tòa án, buộc bị cáo Nguyễn Duy P phải nộp 200.000đ (hai trăm nghìn đồng) tiền án phí hình sự sơ thẩm.

Về quyền kháng cáo: Bị cáo có quyền kháng cáo trong thời hạn 15 ngày kể từ ngày tuyên án sơ thẩm.

Trường hợp bản án, quyết định được thi hành theo quy định tại Điều 2 Luật Thi hành án dân sự thì người được thi hành án dân sự, người phải thi hành án dân sự có quyền thỏa thuận thi hành án, quyền yêu cầu thi hành án, tự nguyện thi hành án hoặc bị cưỡng chế thi hành án theo quy định tại các điều 6, 7, 7a và 9 Luật Thi hành án dân sự; thời hiệu thi hành án được thực hiện theo quy định tại Điều 30 Luật Thi hành án dân sự.