Bản án về tội lạm dụng tín nhiệm chiếm đoạt tài sản số 68/2023/HS-ST

TOÀ ÁN NHÂN DÂN QUẬN HỒNG BÀNG, THÀNH PHỐ HẢI PHÒNG

BẢN ÁN 68/2023/HS-ST NGÀY 14/07/2023 VỀ TỘI LẠM DỤNG TÍN NHIỆM CHIẾM ĐOẠT TÀI SẢN

Ngày 14 tháng 7 năm 2023, tại trụ sở Tòa án nhân dân quận Hồng Bàng, thành phố Hải Phòng xet xư sơ thâm công khai vụ án hình sự thụ lý số: 37/2023/TLST-HS ngày 17 thang 5 năm 2023 theo Quyết định đưa vụ án ra xét xử số: 60/2023/QĐXXST-HS ngày 29 tháng 6 năm 2023 đối với bị cáo:

Hoàng Thị Kim Th, sinh ngày 12 tháng 12 năm 1959 tai Hải Phòng. Nơi ĐKNKTT: Số 227 H, phường Cát D, quận Lê Ch, thành phố Hải Phòng; nơi ở trước khi bị bắt: Số 284 Lán Bè, phường Lam Sơn, quận Lê Chân, thành phố Hải Phòng; nghề nghiêp: Lao động tự do; trình độ văn hóa: Lớp 7/10; dân tộc: Kinh; giới tính: Nữ; tôn giáo: Không; quốc tịch: Việt Nam; con ông Hoàng Ngọc L (đã chết) và bà Chu Thị Hà B; có chồng là Nguyễn Văn S (đã chết), có 01 con sinh năm 1980; tiền tiền án, tiền sự, nhân thân: không; bị cáo ra đầu thú và bị tạm giữ từ ngày 22/12/2022, chuyển tạm giam từ ngày 28/12/2022. Có mặt.

- Bị hại:

1. Bà Phùng Thị B1, sinh năm 1949; địa chỉ: Số 227 H, phường C, quận Lê Chân, hành phố Hải Phòng.

2. Bà Phạm Thị M (tên gọi khác: Mai), sinh năm 1957; địa chỉ: Số 156 L, phường P, quận Hồng Bàng, thành phố Hải Phòng

3. Bà Phạm Thu Ng, sinh năm 1961; Địa chỉ: Số 70/63 P, phường G, quận Ngô Quyền, thành phố Hải Phòng;

4. Bà Khương Thị Kim D, sinh năm 1968; địa chỉ: Số 23/63 P, phường G, quận Ngô Quyền, Hải Phòng.

Tất cả bị hại đều vắng mặt.

NỘI DUNG VỤ ÁN

Theo các tài liệu có trong hồ sơ vụ án và diễn biến tại phiên tòa, nội D vụ án được tóm tắt như sau: Năm 1994, Hoàng Thị Kim Th và nhiều tiểu thương buôn bán tại chợ Tam Bạc cùng nhau chơi họ góp. Vì buôn bán cùng nhau đã lâu, mọi người tin tưởng Th nên thống nhất bầu Th là người đi thu và trả tiền họ cho các thành viên (gọi là chủ họ). Hoàng Thị Kim Th tổ chức ra nhiều bát họ với nhiều mức tiền chơi khác nhau. Mỗi bát họ là 10 ngày bốc một lần, khi bốc họ thì tất cả những người chơi sẽ đóng tiền cho Th và tập trung lại để bốc thăm đấu giá mua họ. Ai trả giá cao nhất sẽ được lấy tiền họ, số tiền mua họ được chia đều cho những người chưa bốc họ. Đến kỳ họ sau người đã bốc họ vẫn phải tiếp tục đóng tiền họ cho đến hết và không được chia tiền mua suất bốc họ của người sau. Sau khi đã thu tiền và Th toán cho một số thành viên tham gia chơi thì Th bắt đầu nảy sinh ý định chiếm đoạt tiền của những thành viên còn lại. Th vẫn tiếp tục thu tiền, sau đó chi tiêu cá nhân và đến khi không còn khả năng chi trả cho những người chơi họ sau thì Th đã bỏ trốn khỏi địa phương. Trong khoảng thời gian chơi họ, Th đã thu tiền họ của 34 tiểu thương. Cụ thể: bà Dương Thị L1 số tiền 2.000.000 đồng, bà Phạm Thị Thu số tiền 1.800.000 đồng, bà Hoàng Thị Kim X số tiền 18.000.000 đồng, bà Nguyễn Thị Hanh số tiền 4.000.000 đồng, bà Đào Thị Hoan số tiền 1.800.000 đồng, bà Nguyễn Thị Na số tiền 2.280.000 đồng, bà Nguyễn Thị L1 số tiền 900.000 đồng, bà Bùi Thị L số tiền 1.800.000 đồng, bà Vũ B1 Huyền số tiền 6.320.000 đồng, bà Phùng Thị B1 số tiền 7.200.000 đồng, bà Hoàng Thị Xuân số tiền 900.000 đồng, bà Nguyễn Thị B2 (địa chỉ số 90 Cao Thắng, Hạ Lý, Hồng Bàng) số tiền 2.850.000 đồng, bà Nguyễn Thị B2 (địa chỉ số 2 lô 1 tầng 7, Lam Sơn, Ngô Quyền) số tiền 11.040.000 đồng, bà Hoàng Thị Minh số tiền 2.280.000 đồng, bà Nguyễn Thị B số tiền 2.850.000 đồng, Nguyễn Hằng Ng số tiền 3.000.000 đồng, bà Đỗ Thị X số tiền 1.550.000 đồng, bà Khương Thị Kim D số tiền 16.400.000 đồng, bà Từ Thị Ng số tiền 4.100.000 đồng, bà Bùi Thị Mỹ số tiền 2.050.000 đồng, bà Cao Thị B1 Thủy số tiền 850.000 đồng, bà Nguyễn Thị Hường số tiền 5.300.000 đồng, bà Nguyễn Thị Hồi số tiền 8.400.000 đồng, bà Nguyễn Thị Kim Chinh số tiền 4.200.000 đồng, bà Hoàng Thị Hoa số tiền 1.800.000 đồng, bà Nguyễn Thị Hương số tiền 7.000.000 đồng, bà Trần Thị Hải số tiền 2.050.000 đồng, bà Phạm Thị T số tiền 16.400.000 đồng, bà Nguyễn Thị Hiền số tiền 8.400.000 đồng, bà Nguyễn Thị H số tiền 8.400.000 đồng, bà Phạm Thị M (Mai) số tiền 6.000.000 đồng, bà Trần Thị G số tiền 2.050.000 đồng, bà Phạm Thị Ng số tiền 8.000.000 đồng, bà Ngô Thị Th số tiền 1.550.000 đồng. Tổng số tiền Th chiếm đoạt là 185.020.000 đồng. Sau khi Th bỏ trốn, ông Nguyễn Văn S là chồng của bị can đã bồi thường, khắc phục được số tiền 11.500.000 đồng.

Ngày 22 tháng 12 năm 2022 bị cáo Th đến Công an phường C, Lê Chân đầu thú khai nhận về hành vi phạm tội của bản thân.

Tại Cơ quan điều tra, bị cáo khai nhận như nội D nêu trên, thừa nhận bản thân đã tổ chức ra nhiều bát họ khác nhau cho các tiểu thương buôn bán tại chợ Tam Bạc tham gia chơi, sau đó Th sử dụng tiền thu được chi tiêu cá nhân nên không còn tiền để trả cho những người chơi sau. Tuy nhiên do sự việc xảy ra đã lâu nên Th không nhớ chính xác số người tham gia chơi họ và số tiền đã chiếm đoạt. Căn cứ vào đơn tố cáo và các tài liệu điều tra, Cơ quan Cảnh sát điều tra Công an quận Hồng Bàng đã xác định được năm 1994 có 34 người bị hại, số tiền Th chiếm đoạt của các bị hại là 185.020.000 đồng.

Tiến hành xác minh các bị hại nhận thấy, địa chỉ do bị hại ghi trên đơn tố cáo và biên bản ghi lời khai từ năm 1994 đến nay đã có sự thay đổi, nhiều bị hại đã chuyển đi nơi khác sinh sống không rõ cụ thể địa chỉ ở đâu. Hiện nay chỉ tiến hành ghi lời khai của 04 bị hại gồm Phùng Thị B1, sinh năm: 1949, địa chỉ: số 163 gác 2 L, P, Hồng Bàng, Hải Phòng; Phạm Thị M (tên gọi khác Phạm Thị Mai), sinh năm: 1957, địa chỉ: 156 L, P, Hồng Bàng, Hải Phòng; Phạm Thu Ng, sinh năm: 1961, địa chỉ: số 70/63 P, G, Ngô Quyền, Hải Phòng; Khương Thị Kim D, sinh năm: 1968, địa chỉ: số 23/63 P, G, Ngô Quyền, Hải Phòng. Tại Cơ quan điều tra 04 bị hại khai phù hợp với lời khai của Th đều thể hiện: năm 1994 tham gia chơi họ góp do Th tổ chức, hàng ngày Th đều ra chợ thu tiền họ, sau đó không thấy Th đi thu tiền thì mới biết Th đã cầm theo tiền bỏ trốn khỏi địa phương. Các bị hại đều nhận dạng được Th.

Vật chứng của vụ án: không.

Dân sự: sau khi Th bỏ trốn thì ông Nguyễn Văn Sơn (chồng của bị cáo) bồi thường cho các bị hại số tiền 11.500.000 đồng. Đến nay các bị hại (04 bị hại) không yêu cầu phải bồi thường dân sự và xin giảm nhẹ hình phạt cho bị cáo.

Tại phiên tòa bị cáo khai nhận hành vi phạm tội của mình như nội D bản cáo trạng đã nêu.

Tại Cáo trạng số 48/CT-VKSHB, ngày 16/5/2023, Viện Kiểm sát nhân dân quận Hồng Bàng, thành phố Hải Phòng truy tố bị cáo Hoàng Thị Kim Th về tội “Lạm dụng tín nhiệm chiếm đoạt tài sản” theo quy định tại điểm c khoản 2 Điều 175 Bộ luật Hình sự.

Đại diện Viện Kiểm sát nhân dân quận Hồng Bàng giữ nguyên quan điểm truy tố bị cáo như nội D bản cáo trạng, đề nghị Hội đồng xét xử:

Căn cứ điểm c khoản 2 Điều 175; điểm b, s khoản 1, khoản 2 Điều 51; Điều 38 của Bộ luật Hình sự; xử phạt: Hoàng Thị Kim Th từ 5 năm 06 tháng tù đến 6 năm tù về tội “Lạm dụng tín nhiệm chiếm đoạt tài sản”. Thời hạn tù tính từ ngày 22/12/2022.

Về bồi thường dân sự:

- Các bị hại Phùng Thị B1, Phạm Thu Ng, Khương Thị Kim D, Phạm Thị M không yêu cầu bị cáo phải bồi thường về dân sự nên không đề nghị Hội đồng xét xử xem xét.

- Đối với các bị hại còn lại, hiện nay không xác định được địa chỉ, không lấy được lời khai tại giai đoạn bị cáo ra đầu thú nên chưa xác định được yêu cầu của họ. Căn cứ Điều 30 Bộ luật Tố tụng hình sự, đề nghị Hội đồng xét xử tách ra để giải quyết theo thủ tục tố tụng dân sự khi những bị hại trên có điều kiện chứng minh sẽ yêu cầu khởi kiện bằng một vụ án dân sự khác để đảm bảo quyền lợi cho bị hại.

Về nghĩa vụ chịu án phí: Bị cáo được miễn án phí hình sự sơ thẩm theo quy định của pháp luật.

Về quyền kháng cáo bản án: Bị cáo, bị hại được quyền kháng cáo bản án theo quy định của pháp luật.

Tại phiên tòa, bị cáo không có quan điểm tranh luận với đại diện Viện Kiểm sát, phần lời nói sau cùng, bị cáo xin giảm nhẹ hình phạt.

NHẬN ĐỊNH CỦA TÒA ÁN

Trên cơ sở nội D vụ án, căn cứ vào các tài liệu trong hồ sơ vụ án đã được tranh tụng tại phiên tòa, Hội đồng xét xử nhận định như sau:

[1] Về hành vi, quyết định tố tụng của Cơ quan điều tra Công an quận Hồng Bàng, Điều tra viên; Viện kiểm sát nhân dân quận Hồng Bàng, Kiểm sát viên trong quá trình điều tra, truy tố đã thực hiện đúng về thẩm quyền, trình tự, thủ tục quy định của Bộ luật Tố tụng hình sự. Quá trình điều tra và tại phiên tòa, bị cáo và những người tham gia tố tụng khác không có ý kiến hay khiếu nại về hành vi, quyết định của Cơ quan tiến hành tố tụng, người tiến hành tố tụng. Do đó, các hành vi, quyết định tố tụng của Cơ quan tiến hành tố tụng, người tiến hành tố tụng đã thực hiện đều hợp pháp.

[2] Tại phiên tòa, bị hại là bà B1, bà M (Mai), bà Ng và bà D vắng mặt đã được Tòa án triệu tập hợp lệ. Xét những người này đã có lời khai trong hồ sơ vụ án, tất cả những bị hại không có yêu cầu gì khác đối với bị cáo và xin cho bị cáo được giảm nhẹ hình phạt nên việc vắng mặt tại phiên tòa của những người này không ảnh hưởng đến việc xét xử vụ án, căn cứ Điều 292 của Bộ luật Tố tụng hình sự, Tòa án nhân dân quận Hồng Bàng, thành phố Hải Phòng tiến hành xét xử vắng mặt những người trên.

- Về tội danh:

[3] Tại phiên tòa, bị cáo khai nhận hành vi phạm tội “ Lạm dụng tín nhiệm chiếm đoạt tài sản” như nội D đã nêu trên. Lời khai của bị cáo tại phiên toà phù hợp với lời khai của bị cáo tại Cơ quan điều tra, phù hợp lời khai của bị hại và các tài liệu khác có trong hồ sơ vụ án, đủ cơ sở xác định: Năm 1994 do được nhiều tiểu thương buôn bán tại chợ Tam Bạc tin tưởng nên đã bầu Hoàng Thị Kim Th làm chủ họ. Th mở ra nhiều bát họ khác nhau để cho các tiểu thương chơi, sau khi thu được tiền của mọi người, Th chi tiêu cá nhân dẫn đến không có tiền để trả họ cho những người chơi, sau đó bỏ trốn khỏi địa phương để chiếm đoạt số tiền 185.020.000 đồng của 34 tiểu thương. Hành vi trên của bị cáo Hoàng Thị Kim Th đã phạm tội “Lạm dụng tín nhiệm chiếm đoạt tài sản” theo quy định tại Điều 158 Bộ luật Hình sự năm 1985 (Nay là Điều 175 Bộ luật Hình sự năm 2015).

[4] Tính chất vụ án là nghiêm trọng, hành vi phạm tội của bị cáo đã xâm phạm đến quyền sở hữu của công dân được pháp luật bảo vệ, vì vậy cần phải xử lý bằng pháp luật hình sự đối với bị cáo mới có tác dụng giáo dục, cải tạo bị cáo, đồng thời phòng ngừa, ngăn chặn tội phạm tương tự xảy ra.

- Về tình tiết định khung hình phạt:

[5] Theo quy định tại khoản 2 Điều 158 Bộ luật Hình sự năm 1985 thì mức hình phạt đối với tội này là từ 02 năm tù đến 12 năm tù và theo khoản 2 Điều 175 Bộ luật Hình sự năm 2015 thì mức hình phạt đối với tội này là từ 02 năm tù đến 07 năm tù. Như vậy, theo quy định tại khoản 3 Điều 7 của Bộ luật Hình sự năm 2015 và Nghị quyết số 41/2017/QH14 ngày 20/6/2017 của Quốc Hội quy định về áp dụng tình tiết có lợi cho bị cáo thì cần áp dụng theo quy định tại khoản 2 Điều 175 Bộ luật Hình sự năm 2015 đối với bị cáo.

[6] Bị cáo có hành vi chiếm đoạt của 34 bị hại với số tiền là 185.020.000 đồng nên bị cáo phải chịu trách nhiệm hình sự theo quy định tại điểm c khoản 2 Điều 175 Bộ luật Hình sự năm 2015.

- Về nhân thân, các tình tiết tăng nặng, giảm nhẹ trách nhiệm hình sự và hình phạt:

[7] Về nhân thân: Bị cáo Hoàng Thị Kim Th nhân thân tốt, không có tiền án, tiền sự.

[8] Về tình tiết tăng nặng trách nhiệm hình sự: Bị cáo không vi phạm các tình tiết tăng nặng trách nhiệm hình sự.

[9] Về tình tiết giảm nhẹ trách nhiệm hình sự và hình phạt: Sau khi phạm tội bị cáo ra Cơ quan công an đầu thú để khai báo hành vi phạm tội. Trong quá trình điều tra và tại phiên tòa bị cáo thành khẩn khai báo, ăn năn hối cải về hành vi phạm tội của mình. Sau khi bỏ trốn, bị cáo đã tác động chồng của bị cáo bồi thường một phần trong tổng số tiền bị cáo đã chiếm đoạt trả cho các bị hại, nay bị hại xin giảm nhẹ hình phạt cho bị cáo. Ngoài ra, tại phiên tòa gia đình bị cáo có xuất trình tài liệu thể hiện mẹ đẻ của bị cáo được thưởng Huân chương kháng chiến hạng Ba. Đây là các tình tiết giảm nhẹ trách nhiệm hình sự quy định tại điểm b, s khoản 1, khoản 2 Điều 51 Bộ luật Hình sự được áp dụng đối với bị cáo khi quyết định hình phạt.

[10] Trên cơ sở đánh giá đầy đủ tính chất, mức độ nguy hiểm cho xã hội của hành vi phạm tội, nhân thân người phạm tội, các tình tiết tăng nặng, giảm nhẹ trách nhiệm hình sự, mục đích của hình phạt, nguyên tắc xử lý đối với người phạm tội. Xét thấy, bị cáo thực hiện hành vi phạm tội từ năm 1994, đến nay các bị hại (4 bị hại) đều không có yêu cầu về dân sự đối với bị cáo và xin giảm nhẹ hình phạt cho bị cáo. Bản thân bị cáo đã cao tuổi, thường X mắc các bệnh tim mạch, cao huyết áp và có nhiều tình tiết giảm nhẹ trách nhiệm hình sự theo quy định tại Điều 51 Bộ luật Hình sự nên Hội đồng xét xử xem xét cho bị cáo được hưởng sự khoan hồng của pháp luật, xử phạt bị cáo mức án thấp hơn đề nghị của đại diện Viện kiểm sát nhân dân quận Hồng Bàng, thành phố Hải Phòng nhưng phải trên khởi điểm của khung hình phạt mới có tác dụng giáo dục bị cáo và đấu tranh phòng ngừa các hành vi vi phạm pháp luật.

[11] Về dân sự:

[11.1] Bị cáo chiếm đoạt của 34 bị hại với tổng số tiền là 185.020.000 đồng, sau khi bỏ trốn, bị cáo đã tác động chồng bồi thường cho một số bị hại với số tiền 11.500.000 đồng. Trong vụ án này, các bị hại Phùng Thị B1, Phạm Thị M (tên gọi khác: Mai), Phạm Thu Ng, Khương Thị Kim D không yêu cầu bị cáo phải bồi thường số tiền bị cáo đã chiếm đoạt của những người này nên Hội đồng xét xử không xem xét.

[11.2] Đối với những bị hại khác, hiện nay không xác định được địa chỉ vì đã có sự thay đổi địa chỉ từ năm 1994 đến nay, sau khi bị cáo ra đầu thú, cơ quan điều tra không lấy được lời khai của những bị hại này nên chưa xác định được yêu cầu của họ. Xét đây là trường hợp chưa có điều kiện chứng minh và không ảnh hưởng đến việc giải quyết vụ án hình sự, căn cứ Điều 30 Bộ luật Tố tụng hình sự, Hội đồng xét xử tách ra để giải quyết theo thủ tục tố tụng dân sự khi những bị hại trên có điều kiện chứng minh và khởi kiện bằng một vụ án dân sự khác khi có yêu cầu để đảm bảo quyền và lợi ích hợp pháp cho các bị hại.

[12] Về án phí: Bị cáo là người cao tuổi, có đề nghị xin miễn án phí hình sự sơ thẩm nên bị cáo không phải chịu án phí hình sự sơ thẩm theo quy định của pháp luật.

[13] Về quyền kháng cáo bản án: Bị cáo, bị hại có quyền kháng cáo bản án theo quy định của pháp luật.

Vì các lẽ trên,

QUYẾT ĐỊNH

1. Về điều luật áp dụng và hình phạt.

- Căn cứ điểm c khoản 2 Điều 175; điểm b, s khoản 1, khoản 2 Điều 51; Điều 38 Bộ luật Hình sự, xử phạt Hoàng Thị Kim Th 5 (Năm) năm tù về tội “Lạm dụng tín nhiệm chiếm đoạt tài sản”. Thời hạn tù tính từ ngày 22/12/2022.

2. Về trách nhiệm dân sự:

- Đối với bị hại là Phùng Thị B1, Phạm Thị M (tên gọi khác: Mai), Phạm Thu Ng, Khương Thị Kim D không có yêu cầu về bồi thường nên Hội đồng xét xử không xem xét.

- Căn cứ Điều 30 Bộ luật Tố tụng hình sự: Tách ra để giải quyết theo thủ tục Tố tụng dân sự đối với những bị hại hiện nay chưa xác định được địa chỉ cụ thể nên chưa có điều kiện chứng minh và không ảnh hưởng đến việc giải quyết vụ án hình sự. Những bị hại này sẽ được quyền khởi kiện bằng một vụ án dân sự khác khi có yêu cầu để đảm bảo quyền và lợi ích hợp pháp cho các bị hại.

3. Về án phí: Căn cứ vào điểm đ khoản 1 Điều 12 của Nghị quyết số 326/2015/UBTVQH14 ngày 30 tháng 12 năm 2016 của Uỷ ban thường vụ Quốc Hội quy định về mức thu, miễn, giảm, thu, nộp, quản lý và sử dụng án phí và lệ phí Toà án, bị cáo Hoàng Thị Kim Th được miễn nộp tiền án phí hình sự sơ thẩm.

4. Về quyền kháng cáo bản án: Bị cáo có mặt tại phiên tòa được quyền kháng cáo trong thời hạn 15 ngày kể từ ngày tuyên án. Bị hại vắng mặt tại phiên tòa có quyền kháng cáo bản án trong thời hạn 15 ngày kể từ ngày nhận được bản án hoặc bản án được niêm yết hợp lệ.

Trong trường hợp bản án được thi hành theo quy định tại Điều 2 Luật Thi hành án dân sự được sửa đổi bổ sung năm 2014, người được thi hành án dân sự, người phải thi hành án dân sự có quyền thỏa thuận thi hành án, quyền yêu cầu thi hành án, tự nguyện thi hành án hoặc bị cưỡng chế thi hành án theo quy định tại các Điều 6, Điều 7, Điều 7a và Điều 9 Luật Thi hành án dân sự. Thời hiệu thi hành án dân sự được thực hiện theo quy định tại Điều 30 Luật Thi hành án dân sự.