Bản án về khiếu kiện quyết định hành chính trong lĩnh vực đất đai số 55/2023/HC-PT

TOÀ ÁN NHÂN DÂN CẤP CAO TẠI HÀ NỘI

BẢN ÁN 55/2023/HC-PT NGÀY 09/02/2023 VỀ KHIẾU KIỆN QUYẾT ĐỊNH HÀNH CHÍNH TRONG LĨNH VỰC ĐẤT ĐAI

Ngày 09 tháng 02 năm 2023, tại trụ sở Toà án nhân dân cấp cao tại Hà Nội, Tòa án nhân dân cấp cao tại Hà Nội xét xử phúc thẩm công khai vụ án hành chính thụ lý số 315/2022/TLPT-HC ngày 29 tháng 7 năm 2022 về việc “Khiếu kiện quyết định hành chính trong lĩnh vực quản lý đất đai”, do có kháng cáo của người bị kiện đối với Bản án hành chính sơ thẩm số 24/2022/HC-ST ngày 10 tháng 5 năm 2022 của Tòa án nhân dân tỉnh Quảng Ninh.

Theo Quyết định đưa vụ án ra xét xử số 621/2023/QĐ-PT ngày 16 tháng 01 năm 2023, giữa các đương sự:

* Người khởi kiện: Ông Đinh Văn L, sinh năm 1970; địa chỉ: Tổ 2, khu 12, (nay là tổ 7, khu Vạn Y), phường Việt H, thành phố Hạ L1, tỉnh Quảng Ninh; vắng mặt.

Người đại diện theo ủy quyền của người khởi kiện: Ông Đinh Văn T; địa chỉ: Tổ 2, khu Khe L2 (nay là Tổ 2, khu 7), phường Việt H, thành phố Hạ L1, tỉnh Quảng Ninh; có đơn xin xét xử vắng mặt.

* Người bị kiện: Ủy ban nhân dân thành phố Hạ L1, tỉnh Quảng Ninh;

Người đại diện theo ủy quyền: Ông Nguyễn Hữu Nh - Phó Chủ tịch; có đơn xin xét xử vắng mặt.

Người bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của người bị kiện: Ông Nguyễn Văn L1 - Giám đốc Trung tâm phát triển quỹ đất thành phố Hạ L1; có mặt.

* Người có quyền lợi và nghĩa vụ liên quan:

1. Ủy ban nhân dân phường Việt H, thành phố Hạ L1, tỉnh Quảng Ninh.

Người đại diện theo ủy quyền: Ông Ngô Văn Ngh - Công chức địa chính;

vắng mặt.

2. Bà Triệu Thị H1; địa chỉ: thôn Mùng, xã Tân Dân, thành phố Hạ L1, tỉnh Quảng Ninh; vắng mặt.

Người đại diện theo ủy quyền của bà H1: Ông Đinh Văn T; Tổ 2, khu Khe L2 (nay là Tổ 2, khu 7), phường Việt H, thành phố Hạ L1, tỉnh Quảng Ninh; có đơn xin xét xử vắng mặt.

3. Bà Nguyễn Thị D; địa chỉ: Tổ 5, khu Vạn Y, phường Việt H, thành phố Hạ L1, tỉnh Quảng Ninh; có đơn xin xét xử vắng mặt.

4. Ông Vi Hồng Ph; địa chỉ: Tổ 5, khu Vạn Y, phường Việt H, thành phố Hạ L1, tỉnh Quảng Ninh; có đơn xin xét xử vắng mặt.

NỘI DUNG VỤ ÁN

* Tại Đơn khởi kiện ngày 30/12/2019, Bản tự khai ngày 18/01/2020 và quá trình giải quyết vụ án, người đại diện theo ủy quyền của người khởi kiện trình bày:

Ngày 21/5/2011, ông Đinh Văn L có nhận chuyển nhượng của bà Nguyễn Thị D và ông Vi Hồng Ph diện tích 2.348m2 đất nông nghiệp tại xã Việt Hưng, huyện Hoành Bồ, tỉnh Quảng Ninh (nay là phường Việt Hưng, thành phố Hạ Long) tại các thửa số 392, tờ bản đồ số 06; thửa số 542B, tờ bản đồ số 06; thửa số 31, tờ bản đồ số 15; các thửa số 710, 711, 712, tờ bản đồ số 06 theo Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất số G588233, số vào sổ 00033 do UBND huyện Hoành Bồ cấp ngày 01/10/1996 mang tên Nguyễn Thị D. Việc chuyển nhượng được thể hiện tại Hợp đồng chuyển nhượng quyền sử dụng đất số 453, quyển số 05/TP/CC- SCC/HĐGD ngày 21/5/2011 tại Phòng công chứng số 01 tỉnh Quảng Ninh. Do nhận thức pháp luật còn hạn chế, sau khi nhận chuyển nhượng ông Đinh Văn L đã không tiếp tục thực hiện thủ tục đăng ký biến động đất đai tại Văn phòng đăng ký đất đai huyện Hoành Bồ. Từ đó đến nay ông L sử dụng ổn định sản xuất nông nghiệp, không tranh chấp. Đến năm 2017 Nhà nước thực hiện Dự án khu công nghiệp Việt Hưng (giai đoạn 1) và dự án thu hồi diện tích đất xen kẹp ranh giới GPMB dự án: Khu công nghiệp Việt Hưng và ranh giới đường giao thông kết nối Trới - Vũ Oai với Quốc lộ 18 tại phường Việt Hưng có chiếm dụng vào phần diện tích đất trên. Ngày 22/10/2018, UBND phường Việt Hưng đã lập Bản chứng nhận nhà đất mang tên gia đình ông Đinh Văn L. Tuy nhiên đến ngày 19/4/2019 UBND, phường Việt Hưng đã lập lại bản chứng nhận nhà đất đối với các thửa đất trên cho bà Nguyễn Thị D. Việc mua bán, chuyển nhượng giữa ông L và gia đình bà D diễn ra trên cơ sở sự đồng thuận giữa các bên, chồng bà D là ông Vi Hồng Ph tại buổi hòa giải ngày 01/7/2019 của UBND phường Việt Hưng cũng thể hiện rất rõ quan điểm: “Ông Vi Hồng Ph và bà Nguyễn Thị D có chuyển nhượng đất nông nghiệp cho ông Đinh Văn L tại Hợp đồng chuyển nhượng quyền sử dụng đất số 453, quyển số 05/TP/CC-SCC/HĐGD do Phòng công chứng số 1 chứng thực ngày 21/5/2011 đối với các thửa đất nằm trong Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất số G588233, số vào sổ 00033 do UBND huyện Hoành Bồ cấp ngày 01/10/1996. Gia đình ông Ph đã bàn giao diện tích đất trên cho ông Đinh Văn L từ năm 2011, hiện nay gia đình ông Ph không tranh chấp đất với gia đình ông L, không tranh chấp với các hộ liền kề, diện tích đất trên có nguồn gốc là tài sản chung của ông Vi Hồng Ph và bà Nguyễn Thị D”. Bản thân bà D tại Biên bản làm việc về việc giải quyết việc thi hành án ngày 12/6/2019 tại Trại giam Xuân Nguyên - Bộ Công an cũng có quan điểm thống nhất với ông Ph và đề nghị cơ quan thi hành án dân sự khi xử lý tài sản này đảm bảo quyền và lợi ích của ông Đinh Văn L. Như vậy việc mua bán, chuyển nhượng giữa gia đình ông L và gia đình ông Ph, bà D diễn ra là có thật, đã được Phòng công chứng số 1 tỉnh Quảng Ninh chứng thực, các bên không tranh chấp quyền sử dụng đất nằm trong Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất số G588233. Hơn thế kể từ khi nhận bàn giao đất năm 2011, ông L sinh sống tại phường Việt Hưng và trực tiếp sản xuất nông nghiệp trên các thửa đất trên.

Căn cứ khoản 2 Điều 82 Nghị định số 43/2014/NĐ-CP ngày 15/5/2014 của Chính phủ quy định về thủ tục đăng ký, cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu nhà ở và tài sản khác gắn liền với đất đối với trường hợp đã chuyển quyền sử dụng đất nhưng chưa thực hiện thủ tục chuyển quyền theo quy định và căn cứ Điều 188 Luật đất đai năm 2013 quy định điều kiện thực hiện các quyền chuyển đổi, chuyển nhượng, cho thuê, cho thuê lại, thừa kế, tặng cho, thế chấp quyền sử dụng đất; góp vốn bằng quyền sử dụng đất thì ông L hoàn toàn đủ điều kiện để thực hiện việc chuyển nhượng quyền sử dụng đất nhưng do hoàn cảnh gia đình và nhận thức bản thân chưa đầy đủ, ông L chưa thực hiện xong thủ tục chuyển nhượng quyền sử dụng đất. Tuy nhiên từ khi nhận chuyển nhượng đất của bà D, ông Ph, ông L là người trực tiếp lao động, sản xuất nông nghiệp tại các thửa đất trên, việc này đã được UBND phường Việt Hưng xác nhận. Việc UBND thành phố Hạ Long ban hành quyết định thu hồi đất và quyết định phê duyệt phương án bồi thường mang tên hộ bà Nguyễn Thị D mà không phải gia đình ông L khi thực hiện GPMB để thực hiện dự án là không đúng quy định của pháp luật và không phù hợp với thực tế quản lý, sử dụng đất. Vì vậy ông Đinh Văn L khởi kiện yêu cầu Tòa án: Hủy một phần các Quyết định số 9189/QĐ-UBND ngày 30/10/2019 của UBND thành phố Hạ Long về việc thu hồi đất của 30 hộ dân tại phường Việt Hưng với diện tích 67.323,9m2 để thực hiện GPMB dự án: Khu công nghiệp Việt Hưng (giai đoạn 2), phường Việt Hưng, thành phố Hạ Long; Quyết định số 9190/QĐ-UBND ngày 30/10/2019 của UBND thành phố Hạ Long về việc phê duyệt phương án bồi thường, hỗ trợ cho 30 hộ dân, gia đình, cá nhân phường Việt Hưng để GPMB dự án: Khu công nghiệp Việt Hưng (giai đoạn 2) tại phường Việt Hưng, Hà Khẩu - thành phố Hạ Long; Quyết định số 9981/QĐ-UBND thành phố Hạ Long về việc phê duyệt phương án bồi thường, hỗ trợ cho 08 hộ gia đình, cá nhân phường Việt Hưng GPMB dự án: Khu công nghiệp Việt Hưng (giai đoạn 2) tại phường Việt Hưng, Hà Khẩu - thành phố Hạ Long để ban hành lại quyết định thu hồi đất và phê duyệt phương án đúng đối tượng là gia đình ông Đinh Văn L.

* Tại Văn bản ý kiến số 3549/UBND ngày 27/4/2020 và Bản tự khai ngày 24/4/2020 cũng như các tài liệu có trong hồ sơ, người bị kiện có quan điểm:

Hộ bà Nguyễn Thị D thuộc diện GPMB các dự án: Khu công nghiệp Việt Hưng và Khu công nghiệp Việt Hưng (giai đoạn 2). UBND thành phố Hạ Long không đồng ý với yêu cầu của người khởi kiện đưa ra, lý do:

Thứ nhất, các thửa đất thuộc diện bồi thường GPMB dự án Khu công nghiệp Việt Hưng và Khu công nghiệp Việt Hưng (giai đoạn 2) đã được cấp Giấy chứng nhận Quyền sử dụng đất số 00033 do UBND huyện Hoành Bồ cấp ngày 01/10/1996 mang tên bà Nguyễn Thị D. Mặt khác, tại các Bản chứng nhận nhà, đất đối tượng bồi thường do UBND, UBMTTQ phường Việt Hưng lập ngày 22/4/2019 đối với thửa đất số 5+10+15+51+/4/1/GPMB dự án Khu công nghiệp Việt Hưng và ngày 19/4/2019 đối với thửa đất số 123+119/2/GPMB dự án Khu công nghiệp Việt Hưng (giai đoạn 2) cũng xác định đối tượng bồi thường của các thửa đất là hộ bà Nguyễn Thị D.

Thứ hai, mặc dù ông Đinh Văn L xuất trình được Hợp đồng chuyển nhượng quyền sử dụng đất giữa ông Đinh Văn L và ông Vi Hồng Ph, bà Nguyễn Thị D được Phòng công chứng số 1 chứng nhận ngày 21/5/2011 nhưng theo quy định về việc đăng ký đất đai, nhà ở và tài sản khác gắn liền với đất quy định tại các khoản 1, 4, 6 Điều 95 Luật Đất đai năm 2013, sau khi nhận chuyển nhượng ông Đinh Văn L bắt buộc phải thực hiện đăng ký biến động đất đai trong thời hạn 30 ngày. Tuy nhiên đến nay ông L vẫn chưa thực hiện thủ tục đăng ký biến động quyền sử dụng đất theo Hợp đồng chuyển nhượng ngày 21/5/2011. Đối chiếu với các quy định liên quan đến việc chuyển nhượng quyền sử dụng đất được quy định tại:

Điều 502 Bộ luật dân sự 2015: Hình thức, thủ tục thực hiện hợp đồng về quyền sử dụng đất:

1. Hợp đồng về quyền sử dụng đất phải được lập thành văn bản theo hình thức phù hợp với quy định của bộ luật này, pháp luật về đất đai và quy định khác của pháp luật có liên quan.

2. Việc thực hiện hợp đồng về quyền sử dụng đất phải đúng trình tự, thủ tục theo quy định của pháp luật về đất đai và các quy định khác của pháp luật có liên quan.

Điều 503 Bộ luật dân sự 2015: Hiệu lực của việc chuyển quyền sử dụng đất: Việc chuyển quyền sử dụng đất có hiệu lực kể từ thời điểm đăng ký theo quy định của Luật đất đai.

Khoản 3 Điều 188 Luật đất đai 2013: Việc chuyển đổi, chuyển nhượng, cho thuê, cho thuê lại, thừa kế, tặng cho, thế chấp quyền sử dụng đất, góp vốn vằng quyền sử dụng đất phải đăng ký tại cơ quan đăng ký đất đai và có hiệu lực kể từ thời điểm đăng ký vào sổ địa chính.

UBND thành phố Hạ Long khẳng định hợp đồng chuyển nhượng quyền sử dụng đất giữa hộ bà Nguyễn Thị D và ông Đinh Văn L là chưa có hiệu lực do ông L không thực hiện đăng ký biến động tại cơ quan đăng ký đất đai, đăng ký vào sổ địa chính theo quy định.

Thứ ba, năm 2011, bà Nguyễn Thị D chuyển nhượng các thửa đất thuộc Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất số 00033 do UBND huyện Hoành Bồ cấp ngày 01/10/1996 mang tên Nguyễn Thị D cho ông Đinh Văn L thông qua Hợp đồng chuyển nhượng quyền sử dụng đất được Phòng công chứng số 1 chứng nhận ngày 21/5/2011. Tuy nhiên, các thửa đất được chuyển nhượng đều nằm trong ranh giới giao đất thực hiện Dự án đầu tư xây dựng kinh doanh hạ tầng khu công nghiệp Việt Hưng tại phường Hà Khẩu và xã Việt Hưng, thành phố Hạ Long đã được UBND tỉnh Quảng Ninh ban hành quyết định thu hồi đất tại Quyết định số 1035/QĐ-UB ngày 13/4/2005 của UBND tỉnh Quảng Ninh“V/v thu hồi và tạm giao ranh giới 3.0009.268,5m2 đất cho Chi nhánh Công ty xây dựng công trình 507 để GPMB dự án đầu tư xây dựng kinh doanh hạ tầng khu công nghiệp Việt Hưng tại phường Hà Khẩu và xã Việt Hưng, thành phố Hạ Long”, thời gian gia hạn tại quyết định là đến hết ngày 31/12/2011.

Đối chiếu với các quy định của pháp luật tại: Khoản 5 Điều 4 Luật đất đai 2003 quy định: “Thu hồi đất là việc Nhà nước ra quyết định hành chính để thu lại quyền sử dụng đất hoặc thu lại đất đã giao cho tổ chức, Uỷ ban nhân dân xã, phường, thị trấn quản lý theo quy định của Luật này”; Khoản 1 Điều 103 Nghị định số 181/2004/NĐ-CP ngày 29/10/2004 của Chính phủ quy định: Trường hợp không được nhận chuyển nhượng, nhận tặng cho quyền sử dụng đất: 1. Tổ chức, hộ gia đình, cá nhân không được nhận chuyển nhượng, nhận tặng cho quyền sử dụng đất đối với trường hợp mà pháp luật không cho phép chuyển nhượng, tặng cho quyền sử dụng đất; Điểm đ khoản 1 Chỉ thị số 03/2010/CT-BTNMT ngày 03/12/2010 của Bộ Tài nguyên và Môi trường về chấn chỉnh và tăng cường công tác quản lý nhà nước về đất đai yêu cầu: Chủ tịch UBND các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương tập trung chỉ đạo thực hiện những nội dung: đ) Về chuyển nhượng đất sản xuất nông nghiệp, đất rừng sản xuất, đặc biệt là đất chuyên trồng lúa nước:.. “Không được thực hiện các giao dịch về quyền sử dụng đất đối với các khu vực đất nằm trong quy hoạch sử dụng đất, kế hoạch sử dụng đất đã được phê duyệt mà đã có thông báo thu hồi đất của cơ quan nhà nước có thẩm quyền” thì các thửa đất thuộc Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất số 00033 do UBND huyện Hoành Bồ cấp ngày 01/10/1996 mang tên bà Nguyễn Thị D không được phép chuyển nhượng do đã có Quyết định thu hồi đất thực hiện Dự án đầu tư xây dựng kinh doanh hạ tầng khu công nghiệp Việt Hưng tại phường Hà Khẩu và xã Việt Hưng, thành phố Hạ Long từ năm 2005. Bà Nguyễn Thị D có nghĩa vụ giao lại đất cho Nhà nước theo quy định tại khoản 7 Điều 107 Luật Đất đai năm 2003: Người sử dụng đất có các nghĩa vụ chung sau đây: “7. Giao lại đất khi Nhà nước có quyết định thu hồi đất hoặc khi hết thời hạn sử dụng đất”.

Từ những căn cứ nêu trên, UBND thành phố Hạ Long khẳng định việc chuyển nhượng quyền sử dụng đất giữa hộ bà Nguyễn Thị D và ông Đinh Văn L là trái quy định của pháp luật. Vì vậy, việc UBND thành phố Hạ Long ban hành quyết định thu hồi đất và phê duyệt phương án bồi thường, hỗ trợ đối với các thửa đất thuộc diện GPMB các Dự án Khu công nghiệp Việt Hưng và Khu công nghiệp Việt Hưng (giai đoạn 2) mang tên hộ bà Nguyễn Thị D là đúng quy định.

* Người có quyền lợi, nghĩa vụ liên quan:

- UBND phường Việt Hưng, thành phố Hạ Long có quan điểm:

Căn cứ Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất số 00033/QSDĐ ngày 01/10/1996 do UBND huyện Hoành Bồ cấp cho bà Nguyễn Thị D, diện tích cấp 2348m2 (gồm 06 thửa đất) mục đích sử dụng: đất nông nghiệp, thời hạn sử dụng đến tháng 10/2016. Căn cứ hợp đồng chuyển nhượng quyền sử dụng đất đã được Phòng công chứng số 1 tỉnh Quảng Ninh chứng thực ngày 21/5/2011 trong đó bà Nguyễn Thị D đã chuyển nhượng toàn bộ phần diện tích 2348m2 (06 thửa đất) cho ông Đinh Văn L. Tuy nhiên sau khi nhận chuyển nhượng đất của bà Nguyễn Thị D cho đến thời điểm thu hồi đất thực hiện các dự án, ông Đinh Văn L chưa thực hiện đăng ký biến động đất đai theo quy định tại Điều 95 Luật đất đai năm 2013 do đó giao dịch chuyển nhượng quyền sử dụng đất giữa hộ bà D và ông L chưa có hiệu lực. Mặc khác tại thời điểm thực hiện GPMB Dự án tuyến đường giao thông kết nối Trới - Vũ Oai với Quốc lộ 18 qua Khu công nghiệp Việt Hưng năm 2015 các đơn vị liên quan không nhận được nội dung kiến nghị, khiếu nại của ông Đinh Văn L liên quan đến việc xác định đối tượng bồi thường cũng như nguồn gốc, quá trình sử dụng của thửa đất. Do đó việc UBND thành phố Hạ Long phê duyệt phương án bồi thường, hỗ trợ đối với các thửa đất thuộc diện GPMB các dự án Khu công nghiệp Việt Hưng và Khu công nghiệp Việt Hưng (giai đoạn 2) cho hộ bà Nguyễn Thị D là đúng quy định.

* Ông Vi Hồng Ph và bà Nguyễn Thị D có quan điểm:

Ngày 21/5/2011, ông Ph và bà D đã chuyển nhượng toàn bộ diện tích đất theo Giấy chứng nhận quyển sử dụng đất số G 588233, số vào sổ 00033/QSDĐ do UBND huyện Hoành Bồ cấp ngày 01/10/1996 mang tên bà Nguyễn Thị D cho ông Đinh Văn L và hợp đồng chuyển nhượng đã được Phòng công chứng số 1 tỉnh Quảng Ninh chứng thực ngày 21/5/2011, từ đó đến nay ông Đinh Văn L đã trực tiếp sử dụng thửa đất trên tuy nhiên ông L chưa làm thủ tục sang tên nhận chuyển nhượng tại cơ quan có thẩm quyền. Quan điểm của ông Ph va bà D đề nghị UBND thành phố Hạ Long ban hành quyết định thu hồi đất và phê duyệt phương án đúng đối tượng là gia đình ông Đinh Văn L.

* Bà Triệu Thị H1 có quan điểm:

Bà H1 có cùng quan điểm với ông Đinh Văn L và đề nghị Tòa án xem xét xác định quyết định thu hồi đất và phê duyệt phương án bồi thường mang tên ông Đinh Văn L.

Tại Bản án hành chính sơ thẩm số 24/2022/HC-ST ngày 10/5/2022, Tòa án nhân dân tỉnh Quảng Ninh quyết định: Căn cứ điểm b, khoản 2, Điều 193 Luật tố tụng hành chính năm 2015; khoản 2 Điều 32 Nghị quyết số 326/2016/UBTVQH14 ngày 30/12/2016 quy định về mức thu, miễn, giảm, thu, nộp, quản lý và sử dụng án phí và lệ phí Tòa án;

Chấp nhận yêu cầu khởi kiện của ông Đinh Văn L về yêu cầu: Hủy một phần các Quyết định số 9189/QĐ-UBND ngày 30/10/2019 của UBND thành phố Hạ Long về việc thu hồi đất của 30 hộ dân tại phường Việt Hưng với diện tích 67.323,9m2 để thực hiện GPMB Dự án khu công nghiệp Việt Hưng (giai đoạn 2), phường Việt Hưng, thành phố Hạ Long; Quyết định số 9190/QĐ-UBND ngày 30/10/2019 của UBND thành phố Hạ Long về việc phê duyệt phương án bồi thường, hỗ trợ cho 30 hộ dân, gia đình, cá nhân phường Việt Hưng để GPMB Dự án khu công nghiệp Việt Hưng (giai đoạn 2) tại phường Việt Hưng, Hà Khẩu - thành phố Hạ Long (phần liên quan đến hộ gia đình bà Nguyễn Thị D); Quyết định số 9981/QĐ-UBND thành phố Hạ Long về việc phê duyệt phương án bồi thường, hỗ trợ cho 08 hộ gia đình, cá nhân phường Việt Hưng GPMB Dự án khu công nghiệp Việt Hưng (giai đoạn 2) tại phường Việt Hưng, Hà Khẩu - thành phố Hạ Long (phần liên quan đến hộ gia đình bà Nguyễn Thị D); Buộc UBND thành phố Hạ Long, tỉnh Quảng Ninh thực hiện nhiệm vụ, công vụ trong việc thu hồi, bồi thường, hỗ trợ khi Nhà nước thu hồi đất theo đúng quy định của pháp luật.

Ngoài ra, Tòa án cấp sơ thẩm còn quyết định về án phí và tuyên quyền kháng cáo theo quy định của pháp luật.

Ngày 03/6/2022, người bị kiện là UBND thành phố Hạ Long, tỉnh Quảng Ninh kháng cáo bản án sơ thẩm, đề nghị tòa án cấp phúc thẩm sửa bản án sơ thẩm theo hướng bác toàn bộ yêu cầu khởi kiện của ông Đinh Văn L.

Tại phiên toà phúc thẩm, Người khởi kiện ông Đinh Văn L vắng mặt, người đại diện theo ủy quyền của người khởi kiện ông Đinh Văn T có đơn xin xét xử vắng mặt và đề nghị Hội đồng xét xử cấp phúc thẩm xem xét việc ông L nhận chuyển nhượng diện tích 2.348m2 đất nông nghiệp của bà Nguyễn Thị D và ông Vi Hồng Ph tại xã Việt Hưng, huyện Hoành Bồ (nay là phường Việt Hưng, thành phố Hạ Long) tỉnh Quảng Ninh tại các thửa 392 tờ bản đồ số 06; thửa 542B tờ bản đồ số 06; thử a 31 tờ bản đồ số 15; thửa 710, 711, 712 tờ bản đồ 06 theo Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất số G588233, số vào sổ 00033 do UBND huyện Hoành Bồ cấp ngày 01/10/1996 mang tên bà Nguyễn Thị D, việc chuyển nhượng thể hiện tại Hợp đồng chuyển nhượng quyền sử dụng đất số 453, quyển số 05/TP/CC- SCC/HĐGD ngày 21/5/2011 tại Phòng công chứng số 01 tỉnh Quảng Ninh , từ đó đến nay ông L sử dụng ổn định sản xuất nông nghiệp, không tranh chấp, ông L sinh sống tại phường Việt Hưng và trực tiếp sản xuất nông nghiệp t rên các thửa đất trên. Năm 2017 Nhà nước thực hiện Dự án khu công nghiệp Việt Hưng chiếm dụng vào diện tích đất trên. Việc UBND thành phố Hạ Long ban hành quyết định thu hồi đất và quyết định phê duyệt phương án mang tên hộ bà Nguyễn Thị D mà không phải gia đình ông L khi thực hiện GPMB để thực hiện dự án là không đúng quy định của pháp luật và không phù hợp với thực tế quản lý, sử dụng đất, làm ảnh hưởng đến quyền lợi của gia đình ông L.

Người bị kiện, UBND thành phố Hạ Long vẫn giữ nguyên nội dung kháng cáo, đề nghị Hội đồng xét xử chấp nhận kháng cáo của người bị kiện, sửa bản án sơ thẩm theo hướng không chấp nhận toàn bộ yêu cầu khởi kiện của ông Đinh Văn L.

Đại diện Viện kiểm sát nhân dân cấp cao tại Hà Nội có quan điểm:

- Về tố tụng: Người tiến hành tố tụng và người tham gia tố tụng đã thực hiện đúng quy định. Kháng cáo của UBND thành phố Hạ Long là hợp lệ, được chấp nhận xem xét theo thủ tục phúc thẩm.

- Về nội dung: Toà án cấp sơ thẩm chấp nhận yêu cầu khởi kiện của ông Đinh Văn L là vi phạm trong việc xem xét, đánh giá chứng cứ có trong hồ sơ vụ án, vi phạm trong việc áp dụng pháp luật. Đề nghị Hội đồng xét xử căn cứ khoản 2 Điều 241 Luật Tố tụng hành chính năm 2015, chấp nhận kháng cáo của người bị kiện UBND thành phố Hạ Long tỉnh Quảng Ninh, sửa Bản án hành chính sơ thẩm số 24/2022/HC-ST ngày 10/5/2022 của Tòa án nhân dân tỉnh Quảng Ninh, theo hướng bác toàn bộ yêu cầu của khởi kiện của ông Đinh Văn L.

NHẬN ĐỊNH CỦA TÒA ÁN

Sau khi nghiên cứu các tài liệu, chứng cứ có trong hồ sơ vụ án được thẩm tra tại phiên toà và căn cứ vào kết quả tranh luận, Hội đồng xét xử nhận định:

[1] Về tố tụng: Ông Đinh Văn L khởi kiện yêu cầu: Hủy một phần các Quyết định số 9189/QĐ-UBND ngày 30/10/2019 của UBND thành phố Hạ Long về việc thu hồi đất của 30 hộ dân tại phường Việt Hưng với diện tích 67.323,9m2 để thực hiện GPMB Dự án khu công nghiệp Việt Hưng (giai đoạn 2), phường Việt Hưng, thành phố Hạ Long; Quyết định số 9190/QĐ-UBND ngày 30/10/2019 của UBND thành phố Hạ Long về việc phê duyệt phương án bồi thường, hỗ trợ cho 30 hộ dân, gia đình, cá nhân phường Việt Hưng để GPMB Dự án khu công nghiệp Việt Hưng (giai đoạn 2) tại phường Việt Hưng, Hà Khẩu - thành phố Hạ Long; Quyết định số 9981/QĐ-UBND thành phố Hạ Long về việc phê duyệt phương án bồi thường, hỗ trợ cho 08 hộ gia đình, cá nhân phường Việt Hưng GPMB Dự án khu công nghiệp Việt Hưng (giai đoạn 2) tại phường Việt Hưng, Hà Khẩu - thành phố Hạ Long để ban hành lại quyết định thu hồi đất và phê duyệt phương án đúng đối tượng là gia đình ông Đinh Văn L. Do vậy Tòa án nhân dân tỉnh Quảng Ninh thụ lý giải quyết là đúng thẩm quyền theo quy định tại khoản 1, khoản 2 Điều 3 và Điều 30 Luật tố tụng hành chính.

Đơn kháng cáo của người bị kiện trong hạn luật định, được chấp nhận xem xét giải quyết theo thủ tục phúc thẩm.

[2] Về nội dung: Xét kháng cáo của người bị kiện, Hội đồng xét xử thấy:

Dự án khu công nghiệp Việt Hưng, tỉnh Quảng Ninh được Thủ tướng Chính phủ chấp nhận dự án tại Văn bản số 727/TTg-Cn ngày 15/5/2006. Ngày 13/4/2005 UBND tỉnh Quảng Ninh ban hành Quyết định số 1035/QĐ-UB về việc thu hồi và tạm giao ranh giới 3.009.268,5m2 đất cho Chi nhánh Công ty xây dựng công trình 507 để GPMB của Dự án đầu tư xây dựng kinh doanh hạ tầng khu Công nghiệp Việt Hưng tại phường Hà Khẩu và xã Việt Hưng, thành phố Hạ Long.

Ngày 21/5/2011, bà Nguyễn Thị Dung cùng chồng là ông Vi Hồng Ph chuyển nhượng toàn bộ diện tích 2348m2 cho ông Đinh Văn L theo Hợp đồng chuyển nhượng quyền sử dụng đất số 453, quyển số 05/TP/CC-SCC/HĐGD tại Phòng công chứng số 01 tỉnh Quảng Ninh. Diện tích đất bà D, ông Ph chuyển nhượng cho ông L năm 2011 đều nằm trong ranh giới giao đất thực hiện Dự án đầu tư xây dựng kinh doanh hạ tầng khu công nghiệp Việt Hưng tại phường Hà Khẩu và xã Việt Hưng, thành phố Hạ Long đã được UBND tỉnh Quảng Ninh ban hành quyết định thu hồi đất tại Quyết định số 1035/QĐ-UB ngày 13/4/2005. Quyết định này đã được công khai, công bố đến các hộ dân ngày 12/5/2005 tại Nhà văn hóa khu 11, xã Việt Hưng. Ngày 17/8/2006, UBND tỉnh Quảng Ninh ban hành Quyết định số 2416/QĐ-UBND phê duyệt Dự án đầu tư xây dựng và kinh doanh cơ sở hạ tầng khu công nghiệp Việt Hưng, thành phố Hạ Long.

Tại thời điểm bà Nguyễn Thị D, ông Vi Hồng Ph chuyển nhượng các thửa đất cho ông Đinh Văn L vào ngày 21/5/2011 thì Quyết định số 1035/QĐ-UB ngày 13/4/2005 của UBND tỉnh Quảng Ninh vẫn đang có hiệu lực thi hành theo Quyết định số 751/QĐ-UBND ngày 18/3/2011 của UBND tỉnh Quảng Ninh về việc gia hạn lần 3 thời gian thực hiện Quyết định số 1035/QĐ-UBND “đến hết ngày 31/12/2011”. Ông L cũng không thực hiện việc đăng ký biến động đất đai theo quy định của pháp luật.

Căn cứ theo quy định tại khoản 1 Điều 103 Nghị định 181/2004/NĐ-CP ngày 29/10/2004 của Chính phủ quy định: “Trường hợp không được nhận chuyển nhượng, nhận tặng cho quyền sử dụng đất: tổ chức, hộ gia đình, cá nhân không được nhận chuyển nhượng, tặng cho quyền sử dụng đất đối với trường hợp mà pháp luật không cho phép chuyển nhượng, tặng cho quyền sử dụng đất”. Điểm đ khoản 1 Chỉ thị số 03/2010/CT-BTNMT ngày 03/12/2010 của Bộ Tài nguyên và Môi trường về chấn chỉnh và tăng cường công tác quản lý nhà nước về đất đai: “Không được thực hiện các giao dịch về quyền sử dụng đất đối với các khu vực đất nằm trong quy hoạch sử dụng đất, kế hoạch sử dụng đất đã được phê duyệt mà đã có thông báo thu hồi đất của cơ quan nhà nước có thẩm quyền”. Do vậy, các thửa đất thuộc Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất số 00033 do UBND huyện Hoành Bồ cấp ngày 01/10/1996 mang tên bà Nguyễn Thị D không được phép chuyển nhượng do đã có quyết định thu hồi đất thực hiện Dự án đầu tư xây dựng kinh doanh hạ tầng khu công nghiệp Việt Hưng tại phường Hà Khẩu và xã Việt Hưng, thành phố Hạ Long từ năm 2005. Như vậy, hợp đồng chuyển nhượng đất của bà D, ông Ph cho ông L ngày 21/5/2011 không có giá trị pháp lý.

Bản án sơ thẩm nhận định Quyết định số 1035/QĐ-UBND ngày 13/4/2005 mới chỉ tạm giao ranh giới để giải phóng mặt bằng trong khi Quyết định số 1035/QĐ-UBND ngày 13/4/2005 của UBND tỉnh Quảng Ninh đã thể hiện rõ việc thu hồi và tạm giao ranh giới…, cụ thể tại Điều 1 thể hiện:

“Điều 1: Nay thu hồi 3.009.268,5m2 đất thuộc nhóm đất nông nghiệp, đất phi nông nghiệp, đất chưa sử dụng của một số hộ dân, Uỷ ban nhân dân phường Hà Khẩu và UBND xã Việt Hưng tạm giao ranh giới cho Chi nhánh công ty xây dựng công trình 507 để giải phóng mặt bằng của dự án đầu tư xây dựng kinh doanh hạ tầng Khu công nghiệp Việt Hưng… - Ranh giới đất tạm giao được xác định tại bản đồ hiện trạng tạm giao ranh giới đất tỷ lệ 1/2000 đã được Sở tài nguyên môi trường tỉnh Quảng Ninh kiểm tra, xác nhận vào ngày 04/4/2005”. Như vậy, Quyết định số 1035/QĐ-UBND ngày 13/4/2005 của UBND tỉnh Quảng Ninh đã quyết định thu hồi đất và tạm giao cho Chi nhánh công ty xây dựng công trình 507 để thực hiện giải phóng mặt bằng. Bản án chỉ nhận định nội dung tạm giao là chưa xem xét, đánh giá đầy đủ nội dung Quyết định số 1035.

Ngày 08/5/2015 UBND tỉnh Quảng Ninh ban hành Quyết định số 2494/QĐ- UBND về việc thu hồi đất các thửa đất nông nghiệp còn lại không đủ điều kiện canh tác sau khi giải phóng mặt bằng Dự án đường giao thông kết nối đường Trới - Vũ Oai với Quốc lộ 18 qua khu công nghiệp Việt Hưng, thì bà Nguyễn Thị D vẫn đứng tên chủ sử dụng đất làm các thủ tục kê khai, kiểm đếm, nhận tiền bồi thường. Quá trình thực hiện việc kê khai, kiểm đếm, niêm yết, phê duyệt phương án bồi thường đối với bà D, ông L không có ý kiến hay khiếu nại gì về việc này thể hiện việc ông L không quản lý, sử dụng ổn định liên tục đối với thửa đất này.

Mặt khác, tại mục 2 phần I Thông tư số 116/2004/TT-BTC ngày 07/12/2004 hướng dẫn thực hiện Nghị định số 197/2004/NĐ-CP quy định: “Việc xử lý tiền bồi thường, hỗ trợ (nếu có) giữa người có quyền sử dụng đất hợp pháp và chủ sở hữu tài sản trên đất bị thu hồi là người thuê, mượn lại đất, nhận góp vốn liên doanh, liên kết được giải quyết theo quy định về quan hệ dân sự và hợp đồng đã ký kết”. Vì vậy, ông L có quyền khởi kiện vụ án dân sự khác để buộc bà D, ông Ph hoàn trả lại tiền bồi thường nếu có yêu cầu.

Vì vậy, việc UBND thành phố Hạ Long ban hành quyết định thu hồi đất và phê duyệt phương án bồi thường, hỗ trợ đối với các thửa đất thuộc diện GPMB các Dự án khu công nghiệp Việt Hưng và khu công nghiệp Việt Hưng (giai đoạn 2) mang tên hộ bà Nguyễn Thị D là đúng quy định.

Bản án sơ thẩm tuyên hủy Quyết định số 9981/QĐ-UBND ngày 02/12/2019 của UBND thành phố Hạ Long về việc phê duyệt phương án bồi thường, hỗ trợ cho 08 hộ gia đình cá nhân phường Việt Hưng GPMB Dự án khu công nghiệp Việt Hưng (giai đoạn 2) tại phường Việt Hưng, Hà Khẩu, thành phố Hạ Long (phần liên quan đến hộ gia đình bà Nguyễn Thị D) mà không xem xét hủy Quyết định số 9980/QĐ-UBND ngày 02/12/2019 về việc thu hồi đất của 05 hộ dân tại phường Việt Hưng với diện tích 4.698,8m2 để thực hiện GPMB Dự án khu công nghiệp Việt Hưng tại phường Việt Hưng, thành phố Hạ Long là thiếu xót, vi phạm Điều 193 Luật Tố tụng hành chính.

Từ những phân tích trên, Hội đồng xét xử phúc thẩm thấy Toà án cấp sơ thẩm chấp nhận yêu cầu khởi kiện của ông Đinh Văn L là vi phạm trong việc xem xét, đánh giá chứng trong hồ sơ vụ án theo quy định tại Điều 95 Luật tố tụng hành chính, vi phạm trong việc áp dụng pháp luật. Người bị kiện UBND thành phố Hạ Long tỉnh Quảng Ninh kháng cáo là có căn cứ chấp nhận.

Quan điểm của đại diện Viện kiểm sát tại phiên tòa phù hợp với nhận định của Hội đồng xét xử nên được chấp nhận.

[3] Về án phí: Do kháng cáo được chấp nhận nên UBND thành phố Hạ Long, tỉnh Quảng Ninh không phải chịu án phí hành chính phúc thẩm theo quy định của pháp luật.

Vì các lẽ trên, Căn cứ khoản 2 Điều 241 Luật tố tụng hành chính; Nghị quyết số 326/2016/UBTVQH14 ngày 30/12/2016 của Ủy ban Thường vụ Quốc hội quy định về mức thu, miễn, giảm, thu, nộp, quản lý và sử dụng án phí và lệ phí Tòa án.

QUYẾT ĐỊNH

1. Chấp nhận kháng cáo của người bị kiện là UBND thành phố Hạ Long, tỉnh Quảng Ninh; Sửa quyết định Bản án hành chính sơ thẩm số 24/2022/HC-ST ngày 10 tháng 5 năm 2022 của Tòa án nhân dân tỉnh Quảng Ninh, cụ thể như sau:

Bác toàn bộ yêu cầu khởi kiện của ông Đinh Văn L về việc: Hủy một phần các Quyết định số 9189/QĐ-UBND ngày 30/10/2019 của UBND thành phố Hạ Long về việc thu hồi đất của 30 hộ dân tại phường Việt Hưng với diện tích 67.323,9m2 để thực hiện GPMB Dự án khu công nghiệp Việt Hưng (giai đoạn 2), phường Việt Hưng, thành phố Hạ Long; Quyết định số 9190/QĐ-UBND ngày 30/10/2019 của UBND thành phố Hạ Long về việc phê duyệt phương án bồi thường, hỗ trợ cho 30 hộ dân, gia đình, cá nhân phường Việt Hưng để GPMB Dự án khu công nghiệp Việt Hưng (giai đoạn 2) tại phường Việt Hưng, Hà Khẩu - thành phố Hạ Long (phần liên quan đến hộ gia đình bà Nguyễn Thị D); Quyết định số 9981/QĐ-UBND thành phố Hạ Long về việc phê duyệt phương án bồi thường, hỗ trợ cho 08 hộ gia đình, cá nhân phường Việt Hưng GPMB Dự án khu công nghiệp Việt Hưng (giai đoạn 2) tại phường Việt Hưng, Hà Khẩu - thành phố Hạ Long (phần liên quan đến hộ gia đình bà Nguyễn Thị D).

Giữ nguyên các Quyết định số 9189/QĐ-UBND ngày 30/10/2019 của UBND thành phố Hạ Long về việc thu hồi đất của 30 hộ dân tại phường Việt Hưng với diện tích 67.323,9m2 để thực hiện GPMB Dự án khu công nghiệp Việt Hưng (giai đoạn 2), phường Việt Hưng, thành phố Hạ Long; Quyết định số 9190/QĐ-UBND ngày 30/10/2019 của UBND thành phố Hạ Long về việc phê duyệt phương án bồi thường, hỗ trợ cho 30 hộ dân, gia đình, cá nhân phường Việt Hưng để GPMB Dự án khu công nghiệp Việt Hưng (giai đoạn 2) tại phường Việt Hưng, Hà Khẩu - thành phố Hạ Long (phần liên quan đến hộ gia đình bà Nguyễn Thị D); Quyết định số 9981/QĐ- UBND thành phố Hạ Long về việc phê duyệt phương án bồi thường, hỗ trợ cho 08 hộ gia đình, cá nhân phường Việt Hưng GPMB Dự án khu công nghiệp Việt Hưng (giai đoạn 2) tại phường Việt Hưng, Hà Khẩu - thành phố Hạ Long (phần liên quan đến hộ gia đình bà Nguyễn Thị D) 2. Về án phí: UBND thành phố Hạ Long không phải nộp án phí hành chính phúc thẩm. Hoàn trả lại UBND thành phố Hạ Long số tiền tạm ứng án phí đã nộp tại Biên lai số 0015942 ngày 15/6/2022 của Cục thi hành án dân sự tỉnh Quảng Ninh.

3. Bản án phúc thẩm có hiệu lực kể từ ngày tuyên án.