Bản án 296/2021/HS-PT ngày 20/04/2021 về tội vi phạm quy định bảo vệ động vật nguy cấp quý, hiếm

TÒA ÁN NHÂN DÂN THÀNH PHỐ HÀ NỘI

BẢN ÁN 296/2021/HS-PT NGÀY 20/04/2021 VỀ TỘI VI PHẠM QUY ĐỊNH BẢO VỆ ĐỘNG VẬT NGUY CẤP QUÝ, HIẾM

Ngày 20 tháng 4 năm 2021, tại trụ sở Tòa án nhân dân thành phố Hà Nội, mở phiên tòa công khai xét xử phúc thẩm vụ án hình sự thụ lý số 265/2021/HSPT ngày 17 tháng 3 năm 2021 đối với bị cáo Nguyễn Thanh Tr và Nguyễn Thanh Th do có kháng cáo của các bị cáo đối với bản án hình sự sơ thẩm số 18/2021/HSST ngày 29/01/2021 của Tòa án nhân dân quận H, thành phố Hà Nội.

Bị cáo có kháng cáo:

1. Nguyễn Thanh Tr, sinh năm 1993 tại Quảng Ngãi; nơi đăng ký nhân khẩu thường trú và chỗ ở thôn Châu Me, xã Ch, huyện Đ, tỉnh Quảng Ngãi; nghề nghiệp lao động tự do; trình độ Văn hoá 12/12; quốc tịch Việt Nam; dân tộc kinh; tôn giáo không; con ông Nguyễn Văn Th và bà Nguyễn Thị Xuân Ph; vợ, con chưa; tiền án, tiền sự không; hiện đang áp dụng biện pháp ngăn chặn cấm đi khỏi nơi cư trú; có mặt tại phiên tòa.

2. Nguyễn Thanh Th, sinh năm 1998 tại Quảng Ngãi; nơi đăng ký nhân khẩu thường trú và chỗ ở thôn Châu Me, xã Ch, huyện Đ, tỉnh Quảng Ngãi; nghề nghiệp Lao động tự do; trình độ văn hoá 12/12; quốc tịch Việt Nam; dân tộc Kinh; tôn giáo không; con ông Nguyễn Văn Th và bà Nguyễn Thị Xuân Ph; vợ con chưa có; tiền án, tiền sự không; hiện đang áp dụng biện pháp ngăn chặn Cấm đi khỏi nơi cư trú; bị cáo có mặt tại phiên tòa.

NỘI DUNG VỤ ÁN

Theo bản Cáo trạng của Viện kiểm sát nhân dân quận H và Bản án hình sự sơ thẩm của Tòa án nhân quận H, Hà Nội thì nội dung vụ án được tóm tắt như sau:

Hồi 08 giờ 15 phút, ngày 25/08/2020, tại khu vực trước số nhà 29 đường Trần Thủ Độ, Hoàng Liệt, H, Hà Nội, Tổ công tác của Đội Cảnh sát kinh tế - Công an quận H tiến hành làm nhiệm vụ kiểm tra, phát hiện 02 nam thanh niên đang đứng, tay mỗi người cầm 01 túi vải màu đen có biểu hiện nghi vấn. Tổ công tác tiến hành kiểm tra và xác định 02 nam thanh niên tên là Nguyễn Thanh Tr và Nguyễn Thanh Th. Kiểm tra bên trong túi vải của Nguyễn Thanh Th phát hiện 01 (một) cá thể động vật còn sống được bọc trong bìa giấy màu trắng xanh, bên ngoài dán băng dính, nghi là loài Rùa Trung Bộ thuộc danh mục các loài nguy cấp, quý, hiếm được ưu tiên bảo vệ. Tại thời điểm kiểm tra, Nguyễn Thanh Tr và Nguyễn Thanh Th không xuất trình được giấy tờ chứng minh nguồn gốc xuất xứ của cá thể động vật nêu trên. Tổ công tác yêu cầu Tr và Th đưa theo túi vải và cá thể động vật nêu trên về trụ sở Công an quận H làm việc.

Tại Cơ quan cảnh sát điều tra Công an quận H, Nguyễn Thanh Tr và Nguyễn Thanh Th đã khai nhận hành vi phạm tội của mình, cụ thể: khoảng thời gian cuối tháng 8/2019, trong một lần đi làm ruộng tại khu vực ao đầm ở thôn Châu Me, xã Ch, huyện Đ, tỉnh Quảng Ngãi, Nguyễn Thanh Tr cùng với em trai là Nguyễn Thanh Th phát hiện 01 cá thể rùa màu vằn đen. Tr và Th dùng tay bắt cá thể rùa này rồi sau đó đem về nhà nuôi trong một chậu xi măng. Tr tự tìm hiểu và biết cá thể rùa này có tên là Rùa trung bộ, là loại động vật quý hiếm thuộc danh mục các loài nguy cấp, quý, hiếm được ưu tiên bảo vệ. Ngày 23/8/2020, Tr có xem video trên ứng dụng Youtube có tên “Chinh Nguyễn Blog” về loài Rùa Trung Bộ và đã để lại bình luận với nội dung muốn bán 01 cá thể Rùa Trung Bộ đồng thời để lại số điện thoại liên lạc là 0908259399. Sau khi đăng thông tin, có một người đàn ông sử dụng số điện thoại 0782403765 đã liên lạc hỏi mua thông qua phần mềm Zalo. Người hỏi mua có tài khoản Zalo là “Hoàng Nam” đã trao đổi với tài khoản Zalo “TT” của Tr. Tr đã gửi hình ảnh về cá thể Rùa Trung Bộ của mình cho người đàn ông này xem. Người đàn ông này đồng ý mua với giá là 180.000.000đ (Một trăm tám mươi triệu đồng) và hẹn giao dịch tại khu vực bến xe Nước Ngầm, H, Hà Nội. Người đàn ông mua Rùa đã chuyển khoản số tiền 2.000.000 đồng (Hai triệu đồng) vào tài khoản của Tr số 19031581309019 mang tên Nguyễn Thanh Tr mở tại Ngân hàng Techcombank để làm chi phí đi lại. Ngày 24/8/2020, Tr và Th cùng bắt xe khách ra Hà Nội để bán cá thể Rùa như đã hẹn. Khoảng 8h15’ ngày 25/8/2020, khi Tr và Th đang đứng tại trước cửa nhà số 29 Trần Thủ Độ, quận H, Hà Nội để chờ người đàn ông mua Rùa đến giao dịch thì bị Tổ công tác của Công an quận H phát hiện, kiểm tra. Tr khai chưa gặp người đàn ông đặt mua Rùa, không nhận dạng được người này. Trước đó, Tr đã trao đổi toàn bộ nội dung việc mua bán Rùa với Th. Cả hai Th nhất nếu bán được sẽ sử dụng tiền bán Rùa để trả nợ ngân hàng cho chiếc xe ô tô Tr mua trả góp để đi lái taxi trước đó. Th là người trực tiếp bọc giấy và dán băng dính quanh cá thể Rùa Trung bộ đồng thời là người xách chiếc túi vải có chứa cá thể Rùa này.

Ngày 21/9/2020, Viện sinh thái và tài nguyên sinh vật thuộc Viện hàn lâm khoa học và công nghệ Việt Nam có Kết luận giám định động vật số 654/STTNSV kết luận:

01 (một) cá thể động vật còn sống là loài Rùa trung bộ có tên khoa học là Mauremys annamensis. Loài Rùa trung bộ (Mauremys annamensis) thuộc nhóm IB (Danh mục thực vật rừng, động vật rừng nguy cấp, quý, hiếm), ban hành kèm theo Nghị định số 06/2019/NĐ-CP ngày 22/01/2019 của Chính phủ; thuộc Phụ lục I (Danh mục loài nguy cấp, quý, hiếm được ưu tiên bảo vệ), ban hành kèm theo Nghị định số 64/2019/NĐ-CP ngày 16/07/2019 của Chính phủ.

Viện sinh thái và tài nguyên sinh vật cho biết: Loài Rùa Trung bộ là loài đặc hữu của Việt Nam, hiện nay chỉ mới có các nghiên cứu về phân loại, sinh cảnh sống, chưa có tài liệu nghiên cứu về mùa sinh sản và thời gian sinh sản của loài trong tự nhiên.

- Ngày 22/09/2020, Cơ quan Cảnh sát điều tra Công an quận H đã tiến hành bàn giao 01 (một) cá thể động vật nêu trên cho Trung tâm cứu hộ động vật hoang dã Hà Nội để chăm sóc, quản lý theo quy định.

Xác minh tại UBND xã Ch, Đ, Quảng Ngãi, xác định: Khu vực đầm ruộng tại thôn Châu Me, Ch, Đ, Quảng Ngãi không phải là khu vực có quy định cấm theo quy định của cơ quan nhà nước có thẩm quyền; không phải khu bảo tồn, vườn quốc gia, khu dự trữ thiên nhiên, khu bảo tồn - sinh cảnh, khu bảo vệ cảnh quan.

Tại Bản án hình sự sơ thẩm số 18/2021/HSST ngày 29/01/2021 của Tòa án nhân dân quận H, thành phố Hà Nội đã xét xử:

Tuyên bố bị cáo Nguyễn Thanh Tr và Nguyễn Thanh Th phạm tội “Vi phạm quy định về bảo vệ động vật nguy cấp, quý, hiếm” Áp dụng điểm a khoản 1 Điều 244; điểm điểm s khoản 1 và khoản 2 Điều 51; Điều 38 Bộ luật hình sự 2015 (sửa đổi, bổ sung năm 2017).

Xử phạt: Nguyễn Thanh Tr (14) tháng tù. Hạn tù tính từ ngày bắt thi hành án. Xử phạt:Nguyễn Thanh Th (12) tháng tù. Hạn tù tính từ ngày bắt thi hành án. Ngoài ra, bản án sơ thẩm còn quyết định về án phí và quyền kháng cáo của những người tham gia tố tụng theo quy định của pháp luật.

Ngày 29/01/2021, bị cáo Nguyễn Thanh Tr và Nguyễn Thanh Th có đơn kháng cáo xin giảm nhẹ hình phạt và xin được hưởng án treo;

Tại phiên tòa phúc thẩm:

Các bị cáo giữ nguyên yêu cầu kháng cáo, đề nghị Hội đồng xét xử xem xét khoan hồng cho bị cáo.

Đại diện Viện kiểm sát nhân dân thành phố Hà Nội phát biểu quan điểm về việc giải quyết vụ án: Căn cứ lời khai của các bị cáo; lời khai của những người liên quan; biên bản thu giữ vật chứng và các tài liệu chứng cứ khác có trong hồ sơ vụ án có đủ cơ sở kết luận việc Tòa án cấp sơ thẩm xử phạt các bị cáo về tội “Vi phạm quy định về bảo vệ động vật nguy cấp, quý, hiếm” theo điểm a khoản 1 Điều 244 Bộ luật hình sự năm 2015 là có căn cứ, đúng pháp luật. Khi quyết định hình phạt, Tòa án cấp sơ thẩm đã đánh giá đúng vai trò, tính chất, mức độ hành vi phạm tội, nhân thân và các tình tiết giảm nhẹ trách nhiệm hình sự của từng bị cáo để quyết định xử phạt bị cáo Nguyễn Thanh Tr 14 tháng tù, bị cáo Nguyễn Thanh Th 12 tháng tù là phù hợp. Tại cấp phúc thẩm không có tình tiết mới nên không có căn cứ để giảm nhẹ thêm hình phạt cho các bị cáo.

Xét kháng cáo xin hưởng án treo của các bị cáo thấy: Các bị cáo phạm tội có mức độ; các bị cáo có nhiều tình tiết giảm nhẹ trach nhiệm hình sự quy định tại khoản 1, khoản 2 Điều 51 Bộ luật hình sự, như: Tại cơ quan điều tra và tại phiên tòa, các bị cáo thành khẩn khai báo, ăn năn hối cải; nhân thân chưa có tiền án tiền sự; các bị cáo là thành viên lực lượng dân phòng cơ động phường Hòa Thuận Tây, thành phố Đà Nẵng; các bị cáo thuộc diện hộ gia đình có hộ khẩu thường trú tại xã đặc biệt khó khăn vùng bãi ngang ven biển; các bị cáo không có tình tiết tăng nặng trách nhiệm hình sự, hiện có nơi cư trú rõ ràng. Với tính chất, mức độ hành vi phạm tội và nhân thân của các bị cáo, xét thấy các bị cáo có đủ điều kiện để được hưởng án treo. Do vậy, đề nghị Hội đồng xét xử áp dụng điểm b khoản 1 Điều 355; điểm e khoản 1 Điều 357 Bộ luật tố tụng hình sự, chấp nhận kháng cáo xin được hưởng án treo của các bị cáo Nguyễn Thanh Tr, Nguyễn Thanh Th, giữ nguyên mức hình phạt nhưng cho các bị cáo được hưởng án treo và ấn định thời gian thử thách đối với các bị cáo.

NHẬN ĐỊNH CỦA TÒA ÁN

Trên cơ sở nội dung vụ án, căn cứ vào các tài liệu trong hồ sơ vụ án đã được tranh tụng tại phiên tòa, Hội đồng xét xử nhận định như sau:

Về tố tụng:

Kháng cáo của bị cáo trong hạn luật định nên hợp lệ được chấp nhận xem xét theo thủ tục phúc thẩm.

Về nội dung: Căn cứ lời khai của bị cáo; lời khai của những người liên quan; biên bản thu giữ tang vật và các tài liệu chứng cứ khác có trong hồ sơ vụ án có đủ cơ sở kết luận: Khoảng cuối tháng 8/2019, trong một lần đi làm ruộng, Nguyễn Thanh Tr và Nguyễn Thanh Th có hành vi bắt cá thể rùa Trung Bộ có tên khoa học là Mauremys annamensis, thuộc nhóm IB (Danh mục thực vật rừng, động vật rừng nguy cấp, quý, hiếm) mang về nhà nuôi. Sau đó các bị cáo vận chuyển cá thể rùa trên ra số nhà 29 đường Trần Thủ Độ, Hoàng Liệt, H, Hà Nội để bán nhằm hưởng lợi. Với hành vi trên, Tòa án cấp sơ thẩm đã xét xử các bị cáo về tội “Vi phạm quy định về bảo vệ động vật nguy cấp, quý, hiếm” theo điểm a khoản 1 Điều 244 Bộ luật hình sự năm 2015 là đúng.

Hành vi phạm tội của bị cáo đã trực tiếp xâm phạm trật tự quản lí của Nhà nước về bảo vệ động vật thuộc loài nguy cấp, quý, hiếm. Các bị cáo là người có đầy đủ năng lực nhận thức và điều khiển hành vi, biết rõ cá thể động vật Rùa Trung bộ thuộc danh mục động vật nguy cấp quý hiếm nhưng vẫn nuôi nhốt, sau đó bị cáo Tr lên mạng xã hội đăng bán và trực tiếp giao dịch với người mua rồi bàn bạc với bị cáo Th cùng vận chuyển cá thể Rùa Trung Bộ ra Hà Nội để bán. Khi quyết định hình phạt, Tòa án cấp sơ thẩm đã đánh giá đúng vai trò, tính chất, mức độ hành vi phạm tội, nhân thân và các tình tiết giảm nhẹ trách nhiệm hình sự của từng bị cáo để quyết định xử phạt bị cáo Nguyễn Thanh Tr 14 tháng tù, bị cáo Nguyễn Thanh Th 12 tháng tù là phù hợp. Tại cấp phúc thẩm không có tình tiết mới nên không có căn cứ để giảm nhẹ thêm hình phạt cho các bị cáo.

Xét kháng cáo xin hưởng án treo của các bị cáo, thấy: Các bị cáo phạm tội có mức độ, trong một lần đi làm ruộng các bị cáo bắt được một cá thể rùa Miền trung ở Khu vực đầm ruộng tại thôn Châu Me, Ch, Đ, Quảng Ngãi mà khu đầm ruộng trên không phải là khu vực có quy định cấm theo quy định của cơ quan nhà nước có thẩm quyền; không phải khu bảo tồn, vườn quốc gia, khu dự trữ thiên nhiên, khu bảo tồn - sinh cảnh, khu bảo vệ cảnh quan và cá thể rùa trên đã được thu giữ trả về tự nhiên. Quá trình điều tra và tại phiên tòa, các bị cáo thành khẩn khai báo, ăn năn hối cải; nhân thân chưa có tiền án tiền sự; gia đình các bị cáo thuộc diện hộ gia đình có hộ khẩu thường trú tại xã đặc biệt khó khăn vùng bãi ngang ven biển; khi các bị cáo đến Đà Nẵng lao động thì các bị cáo tham gia là thành viên lực lượng dân phòng cơ động phường Hòa Thuận Tây, thành phố Đà Nẵng; các bị cáo không có tình tiết tăng nặng trách nhiệm hình sự; các bị cáo có nơi thường trú cụ thể, rõ ràng. Căn cứ vào tính chất, mức độ phạm tội, nhân thân, các tình tiết giảm nhẹ trách nhiệm hình sự, xét thấy các bị cáo có đủ điều kiện để được hưởng án treo; việc không bắt các bị cáo đi chấp hành hình phạt tù thì cũng không gây nguy hại gì cho xã hội. Do đó, có cơ sở chấp nhận yêu cầu kháng cáo xin được hưởng án treo của các bị cáo như đề nghị của đại diện Viện kiểm sát nhân dân thành phố Hà Nội tại phiên tòa.

Về án phí: Các bị cáo Nguyễn Thanh Tr, Nguyễn Thanh Th không phải chịu án phí hình sự phúc thẩm.

Các quyết định khác của bản án sơ thẩm không có kháng cáo, không bị kháng nghị đã có hiệu lực pháp luật kể từ khi hết thời hạn kháng cáo, kháng nghị.

Vì các lẽ trên, 

QUYẾT ĐỊNH

Căn cứ điểm b khoản 1 Điều 355; điểm e khoản 1 Điều 357 Bộ luật tố tụng hình sự.

1. Chấp nhận kháng cáo của các bị cáo Nguyễn Thanh Tr, Nguyễn Thanh Th, sửa bản án sơ thẩm, xử:

Áp dụng điểm a khoản 1 Điều 244; điểm s khoản 1 và khoản 2 Điều 51; Điều 38; Điều 65 Bộ luật hình sự 2015 (sửa đổi, bổ sung năm 2017).

Xử phạt: Nguyễn Thanh Tr (14) tháng tù về tội “Vi phạm quy định về bảo vệ động vật nguy cấp quý, hiếm” nhưng cho hưởng án treo, thời gian thử thách là 28 tháng kể từ ngày tuyên án phúc thẩm.

Xử phạt: Nguyễn Thanh Th (12) tháng tù về tội “Vi phạm quy định về bảo vệ động vật nguy cấp quý, hiếm” nhưng cho hưởng án treo. Thời gian thử thách là 24 tháng kể từ ngày tuyên án phúc thẩm.

Giao các bị cáo cho Ủy ban nhân dân xã Ch, huyện Đ, tỉnh Quảng Ngãi giám sát, giáo dục trong thời gian thử thách.

Trong thời gian thử thách, các bị cáo Tr, Th cố ý vi phạm nghĩa vụ theo quy định của Luật thi hành án hình sự 02 lần trở lên thì Tòa án có thể quyết định buộc các bị cáo phải chấp hành hình phạt tù của bản án đã cho các bị cáo hưởng án treo.

Trong trường hợp các bị cáo Tr, Th thay đổi nơi cư trú thì thực hiện theo quy định của pháp luật về thi hành án hình sự.

2. Về án phí: Áp dụng Điều 136 Bộ luật Tố tụng hình sự; Điều 23 Pháp lệnh số 10/2009/UBTVQH 12 ngày 27/02/2009 của Ủy ban Thường vụ Quốc hội về Án phí, Lệ phí Tòa án; Nghị quyết 326/2016/NQ-UBTVQH14 ngày 30/12/2016 của Uỷ ban Thường vụ Quốc hội qui định về mức thu, miễn, giảm, thu, nộp, quản lý và sử dụng án phí và lệ phí Toà án.

Các bị cáo Nguyễn Thanh Tr, Nguyễn Thanh Th không phải chịu án phí hình sự phúc thẩm.

3. Các quyết định khác của bản án sơ thẩm không có kháng cáo, không bị kháng cáo, kháng nghị có hiệu lực pháp luật kể từ ngày hết thời hạn kháng cáo, kháng nghị.

Bản án hình sự phúc thẩm có hiệu lực pháp luật kể từ ngày 20/4/2021.