Bản án 270/2020/HC-PT ngày 10/07/2020 về khiếu kiện quyết định xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực xây dựng và quyết định cưỡng chế

TÒA ÁN NHÂN DÂN CẤP CAO TẠI THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH

BẢN ÁN 270/2020/HC-PT NGÀY 10/07/2020 VỀ KHIẾU KIỆN QUYẾT ĐỊNH XỬ PHẠT VI PHẠM HÀNH CHÍNH TRONG LĨNH VỰC XÂY DỰNG VÀ QUYẾT ĐỊNH CƯỠNG CHẾ

Ngày 10 tháng 7 năm 2020, tại trụ sở, Tòa án nhân dân cấp cao tại Thành phố Hồ Chí Minh xét xử phúc thẩm công khai vụ án hành chính thụ lý số: 654/2019/TLPT-HC ngày 11 tháng 11 năm 2019 về việc “Khiếu kiện quyết định xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực xây dựng và quyết định cưỡng chế”.

Do Bản án hành chính sơ thẩm số 385/2019/HCST ngày 22 tháng 4 năm 2019 của Tòa án nhân dân Thành phố Hồ Chí Minh bị kháng cáo.

Theo Quyết định đưa vụ án ra xét xử phúc thẩm số 1095/2020/QĐ-PT ngày 18 tháng 6 năm 2020, giữa các đương sự:

- Người khởi kiện: Bà Nguyễn Thị Mai V, sinh năm 1954.

Địa chỉ: đường L, khu phố 3, phường L, quận Th, Thành phố Hồ Chí Minh.

Người đại diện theo ủy quyền:

1/. Ông Nguyễn Văn X, sinh năm 1958. (có mặt)

Địa chỉ: khu phố 1, phường L, quận Th, Thành phố Hồ Chí Minh.

2/. Bà Nguyễn Thị Th, sinh năm 1966. (có mặt)

3/. Ông Đinh Ngọc K, sinh năm 193. (có mặt)

- Người bị kiện: Chủ tịch Ủy ban nhân dân quận Th, Thành phố Hồ Chí Minh.

Người đại diện theo pháp luật: Ông Đặng Nguyễn Thanh M – Chủ tịch.

Người bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của người bị kiện:

1/. Ông Phạm Văn T – Chuyên viên Phòng quản lý đô thị quận Th. (có mặt)

2/. Ông Dương Thành Nh – Công chức địa chính. (có mặt)

- Người kháng cáo: Bà Nguyễn Thị Mai V.

NỘI DUNG VỤ ÁN

Người khởi kiện bà Nguyễn Thị Mai V trình bày:

Bà Nguyễn Thị Mai V có căn nhà số thứ tự 12 đường S, Tổ 6, Khu phố 1, phường L, quận Th, Thành phố Hồ Chí Minh, được tạo lập tháng 06/2004. Ngày 02/06/2017 căn nhà của bà bị hỏa hoạn, bà đã khắc phục bằng cách che tạm mái tôn, vách tôn trên nền nhà bị cháy.

Ngày 27/09/2017, Chủ tịch Ủy ban nhân dân quận Th đã không xem xét thấu đáo sự tình ban hành Quyết định xử phạt hành chính số 5611/QĐ- XPVPHC buộc phải tháo dỡ căn nhà tạm nói trên.

Ngày 25/01/2018, Chủ tịch Ủy ban nhân dân quận Th lại ban hành Quyết định số 419/QĐ - CCXP để cưỡng chế buộc thực hiện biện pháp khắc phục hậu quả phá dỡ căn nhà trên.

Vì nhà bị cháy, gia đình chỉ che tạm để ở trên nền nhà bị cháy mà Ủy ban nhân dân quận Th lại cho rằng xây dựng mới rồi xử phạt và buộc tháo dỡ là không đúng bản chất sự việc, không đúng sự thật.

Bà yêu cầu hủy Quyết định xử phạt hành chính số 5611/QĐ-XPVPHC ngày 27/09/2017 của Chủ tịch Ủy ban nhân dân quận Th về xây dựng không phép và Quyết định số 419/QĐ-CCXP ngày 25/01/2018 của Chủ tịch Ủy ban nhân dân quận Th về cưỡng chế buộc thực hiện biện pháp khắc hậu quả phá dỡ.

Tại văn bản số 2857/UBND-QLĐT ngày 19/6/2018, người bị kiện trình bày:

Ngày 18/09/2017, Ủy ban nhân dân phường L, quận Th lập biên bản vi phạm hành chính và yêu cầu tự phá dỡ công trình xây dựng, bộ phận công trình xây dựng vi phạm (đối với công trình đã kết thúc thi công xây dựng) số 35/BB- VPHC đối với bà Nguyễn Thị Mai V do có hành vi tổ chức thi công xây dựng công trình không có giấy phép xây dựng mà theo quy định phải có giấy phép xây dựng, cụ thể: “ Tổng diện tích vi phạm: 4,3m X 6,2m = 26,66m2, kết cấu móng gạch, cột sắt, vách tôn, mái tôn. Thời điểm vi phạm xây dựng tháng 7/2017 theo quy định tại điểm b khoản 6 Điều 13 Nghị định số 121/2013/NĐ-CP ngày 10/10/2013 của Chính phủ.

Ngày 27/09/2017, Ủy ban nhân dân quận Th có Quyết định số 5611/QĐ-XPVPHC về xử phạt vi phạm hành chính đối với bà Nguyễn Thị Mai V.

Bà Nguyễn Thị Mai V không chấp hành nội dung quyết định xử phạt vi phạm hành chính. Do đó, ngày 23/01/2018 Ủy ban nhân dân quận Th ra Quyết định số 419/QĐ-CCXP về cưỡng chế buộc thực hiện biện pháp khắc phục hậu quả đối với bà.

Không đồng ý với các quyết định trên, ngày 09/10/2017 bà Nguyễn Thị Mai V làm đơn khiếu nại Quyết định số 5611/QĐ-XPVPHC ngày 27/9/2017 của Chủ tịch Ủy ban nhân dân quận Th.

Ngày 08/3/2018, Ủy ban nhân dân quận Th có Quyết định số 1387/QĐ- UBND giải quyết khiếu nại của bà Nguyễn Thị Mai V có nội dung: Giữ nguyên Quyết định số 5611/QĐ-XPVPHC ngày 27/9/2017 của Chủ tịch Ủy ban nhân dân quận Th và không công nhận toàn bộ khiếu nại của bà V”.

Ngày 02/02/2018, bà Nguyễn Thị Mai V làm đơn khiếu nại Quyết định số 419/QĐ-CCXP ngày 25/01/2018 của Chủ tịch Ủy ban nhân dân quận Th.

Ngày 27/03/2018, Ủy ban nhân dân quận Th có Quyết định số 1951/QĐ-UBND giải quyết khiếu nại của bà Nguyễn Thị Mai V có nội dung: “Giữ nguyên Quyết định số 419/QĐ-CCXP ngày 25/01/2018 của Chủ tịch Ủy ban nhân dân quận Th và không công nhận toàn bộ khiếu nại của bà V”.

Chủ tịch Ủy ban nhân dân quận Th nhận thấy việc ban hành Quyết định số 5611/QĐ-XPVPHC ngày 27/09/2017 của Chủ tịch Ủy ban nhân dân quận Th về xử phạt vi phạm hành chính và Quyết định số 419/QĐ-CCXP ngày 25/01/2018 của Chủ tịch Ủy ban nhân dân quận Th về cưỡng chế xử phạt vi phạm hành chính đã thực hiện đúng quy trình, thủ tục nên không có căn cứ để chấp nhận yêu cầu của người khởi kiện.

Tại Bản án hành chính sơ thẩm số 385/2019/HC-ST ngày 22 tháng 4 năm 2019, Tòa án nhân dân Thành phố Hồ Chí Minh đã quyết định:

Căn cứ các Điều 29, 30, 32, 53, 54; khoản 3 Điều 60; điểm a, c khoản 2 Điều 61; khoản 1 Điều 157, 158; khoản 1 và điểm a khoản 2 Điều 193; khoản 1 Điều 206 và khoản 1 Điều 213 của Luật tố tụng hành chính.

Căn cứ Pháp lệnh Án phí, lệ phí Tòa án;

Căn cứ Nghị quyết số 326/2016/UBTVQH14 ngày 30/12/2016;

Bác toàn bộ yêu cầu khởi kiện của bà Nguyễn Thị Mai V về yêu cầu hủy Quyết định số 5611/QĐ-XPVPHC ngày 27/9/2017 của Chủ tịch Ủy ban nhân dân quận Th về xử phạt vi phạm hành chính vì tổ chức thi công xây dựng công trình không có giấy phép xây dựng mà theo quy định phải có giấy phép xây dựng và Quyết định số 419/QĐ-CCXP ngày 25/01/2018 của Chủ tịch Ủy ban nhân dân quận Th về cưỡng chế buộc thực hiện biện pháp khắc phục hậu quả.

Ngoài ra, bản án sơ thẩm còn quyết định về án phí và quyền kháng cáo của đương sự.

Ngày 06/5/2019, bà Nguyễn Thị Mai V có đơn kháng cáo toàn bộ bản án sơ thẩm.

Tại phiên tòa phúc thẩm, người đại diện theo ủy quyền của bà Nguyễn Thị Mai V trình bày vẫn giữ nguyên yêu cầu kháng cáo. Đề nghị Hội đồng xét xử sửa bản án sơ thẩm theo hướng chấp nhận toàn bộ yêu cầu khởi kiện của bà V, với lý do gia đình không tiến hành xây mới mà chỉ che tôn lên ở tạm theo hiện trạng nhà trước khi bị cháy để ở.

Người bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của người bị kiện không có ý kiến tranh luận, đề nghị Hội đồng xét xử giải quyết theo quy định pháp luật.

Đại diện Viện kiểm sát nhân dân cấp cao tại Thành phố Hồ Chí Minh tham gia phiên tòa phát biểu ý kiến về việc giải quyết vụ án:

- Về việc chấp hành pháp luật: Hội đồng xét xử phúc thẩm và những người tham gia tố tụng đã chấp hành đúng các quy định pháp luật.

- Về nội dung: Bà V đã tiến hành xây dựng lại nhà mà không xin phép nên Chủ tịch UBND quận Th ra quyết định xử phạt vi phạm hành chính và quyết định cưỡng chế là đúng quy định pháp luật. Tòa án cấp sơ thẩm không chấp nhận yêu cầu khởi kiện của bà V là có căn cứ. Đề nghị Hội đồng xét xử không chấp nhận kháng cáo của bà V; giữ nguyên bản án sơ thẩm.

NHẬN ĐỊNH CỦA TÒA ÁN

Sau khi nghiên cứu các tài liệu có trong hồ sơ vụ án đã được thẩm tra tại phiên tòa và căn cứ vào kết quả tranh tụng tại phiên tòa, Hội đồng xét xử nhận định:

[1] Việc khởi kiện của bà Nguyễn Thị Mai V là trong thời hiệu khởi kiện, Tòa án nhân dân Thành phố Hồ Chí Minh thụ lý yêu cầu khởi kiện của bà V theo thủ tục sơ thẩm là đúng thẩm quyền. Đơn kháng cáo của Nguyễn Thị Mai V làm trong hạn luật định, đúng thủ tục nên chấp nhận xem xét yêu cầu kháng cáo của Vui.

[2] Bà Nguyễn Thị Mai V kháng cáo yêu cầu sửa bản án sơ thẩm, hủy Quyết định số 5611/QĐ-XPVPHC ngày 27/09/2017 của Chủ tịch Ủy ban nhân dân quận Th về xử phạt vi phạm hành chính vì tổ chức thi công xây dựng công trình không có giấy phép xây dựng mà theo quy định phải có giấy phép xây dựng và Quyết định số 419/QĐ-CCXP ngày 25/01/2018 của Chủ tịch Ủy ban nhân dân quận Th về cưỡng chế buộc thực hiện biện pháp khắc phục hậu quả.

[3] Về thẩm quyền, trình tự, thủ tục ban hành và nội dung các Quyết định nêu trên:

Ngày 18/9/2017, Ủy ban nhân dân phường L, quận Th lập Biên bản vi phạm hành chính số 35/BB-VPHC lúc 17 giờ 00 đối với bà Nguyễn Thị Mai V về hành vi tổ chức thi công xây dựng công trình không có giấy phép xây dựng mà theo quy định phải có giấy phép xây dựng, cụ thể: “ Tổng diện tích vi phạm: 4,3m x 6,2m = 26,66m2, kết cấu móng gạch, cột sắt, vách tôn, mái tôn. Thời điểm vi phạm xây dựng tháng 7/2017 theo quy định tại điểm b khoản 6 Điều 13 Nghị định số 121/2013/NĐ-CP ngày 10/10/2013 của Chính phủ.

Ngày 27/09/2017, Chủ tịchỦy ban nhân dân quận Th có Quyết định số 5611/QĐ-XPVPHC về xử phạt vi phạm hành chính đối với bà Nguyễn Thị Mai V. Do bà V không chấp hành nội dung quyết định xử phạt vi phạm hành chính nên ngày 23/01/2018, Chủ tịch Ủy ban nhân dân quận Th ra Quyết định số 419/QĐ-CCXP về cưỡng chế buộc thực hiện biện pháp khắc phục hậu quả đối với bà V. Như vậy, về trình tự ban hành các quyết định nêu trên phù hợp với Điều 58, Điều 63, Điều 67, Điều 86, Điều 87 Luật xử lý vi phạm hành chính.

[4] Về nội dung: Căn nhà của bà Nguyễn Thị Mai V bị cháy theo biên bản cháy lập ngày 21/06/2017 có diện tích khoảng 25m2 mua bằng giấy tay ngày 03/06/2004 của ông Đinh Ngọc K không có xác nhận của chính quyền địa phương. Khi bà V mua phần đất này, ông Kỷ là người xây nhà bị lập biên bản vi phạm hành chính xây dựng không phép. Tuy nhiên, ngôi nhà vẫn tồn tại từ năm 2004 và không bị chính quyền địa phương dỡ bỏ. Như vậy, việc bà V xây dựng lại căn nhà vì nhà cũ bị cháy là có lý do chính đáng. Căn nhà cũ bị cháy nhưng khung sắt, móng vẫn còn. Việc bà V lợp tôn vách và mái tôn không thay đổi kết cấu so với nhà cũ, chỉ mang tính chất sửa chữa để phục dựng lại hiện trạng của căn nhà cũ, bị hư hỏng do hỏa hoạn, với mục đích để ở, hoàn toàn không mang tính chất tổ chức thi một công trình mới.

Do vậy, việc Ủy ban nhân dân phường L xác định bà V có hành vi vi phạm hành chính “tổ chức thi công xây dựng công trình không có giấy phép xây dựng mà theo quy định phải có giấy phép xây dựng” là không đúng với thực tế hành vi của bà V. Do xác định hành vi vi phạm của bà V không đúng, việc Chủ tịch Ủy ban nhân dân quận Th xử phạt vi phạm hành chính đối với bà V là không có căn cứ.

Do vậy, Quyết định số 5611/QĐ-XPVPHC ngày 27/09/2017 của Chủ tịch Ủy ban nhân dân quận Th về xử phạt vi phạm hành chính vì tổ chức thi công xây dựng công trình không có giấy phép xây dựng mà theo quy định phải có giấy phép xây dựng đối với bà Nguyễn Thị Mai V được ban hành không có căn cứ, không bảo đảm quyền và lợi ích chính đáng của người dân khi sửa chữa lại nhà bị hư hỏng do hỏa hoạn mà không làm thay đổi kết cấu của căn nhà cũ, đã tồn tại trước đó, căn nhà cũ trước đây không hề bị buộc cưỡng chế tháo dỡ theo quyết định của cơ quan nhà nước có thẩm quyền. Trên cơ sở đó, Quyết định số 419/QĐ- CCXP ngày 25/01/2018 của Chủ tịch Ủy ban nhân dân quận Th về cưỡng chế buộc thực hiện biện pháp khắc phục hậu quả của Chủ tịch Ủy ban nhân dân quận Th ban hành là không có căn cứ pháp lý hợp pháp.

Do vậy, cần chấp nhận yêu cầu kháng cáo của bà Nguyễn Thị Mai V, sửa bản án sơ thẩm, chấp nhận yêu cầu khởi kiện của bà Mai Vui hủy Quyết định số 5611/QĐ-XPVPHC ngày 27/09/2017 của Chủ tịch Ủy ban nhân dân quận Th về xử phạt vi phạm hành chính vì tổ chức thi công xây dựng công trình không có giấy phép xây dựng mà theo quy định phải có giấy phép xây dựng và Quyết định số 419/QĐ-CCXP ngày 25/01/2018 của Chủ tịch Ủy ban nhân dân quận Th về cưỡng chế buộc thực hiện biện pháp khắc phục hậu quả.

 [5] Về án phí:

Án phí hành chính sơ thẩm: Bà Nguyễn Thị Mai V không phải chịu. Chủ tịch Ủy ban nhân dân quận Th phải chịu 300.000 đồng.

Án phí hành chính phúc thẩm: Do kháng cáo được chấp nhận nên bà Nguyễn Thị Mai V không phải chịu.

Vì các lẽ trên, 

QUYẾT ĐỊNH

Căn cứ vào Điều 241, Điều 242 Luật tố tụng hành chính; Điều 32, Điều 33, Điều 34 của Nghị quyết số 326/2016/UBTVQH14 ngày 30/12/2016 của Ủy ban Thường vụ Quốc hội quy định về mức thu, miễn, giảm, thu, giữ quản lý và sử dụng án phí, lệ phí Tòa án;

Chấp nhận yêu cầu kháng cáo của bà Nguyễn Thị Mai V. Sửa bản án hành chính sơ thẩm số 385/2019/HC-ST ngày 22 tháng 4 năm 2019 của Tòa án nhân dân Thành phố Hồ Chí Minh như sau:

Chấp nhận yêu cầu khởi kiện của bà Nguyễn Thị Mai V.

Hủy Quyết định số 5611/QĐ-XPVPHC ngày 27/9/2017 của Chủ tịch Ủy ban nhân dân quận Th về xử phạt vi phạm hành chính vì tổ chức thi công xây dựng công trình không có giấy phép xây dựng mà theo quy định phải có giấy phép xây dựng và Quyết định số 419/QĐ-CCXP ngày 25/01/2018 của Chủ tịch Ủy ban nhân dân quận Th về cưỡng chế buộc thực hiện biện pháp khắc phục hậu quả.

Án phí hành chính sơ thẩm:

+ Bà Nguyễn Thị Mai V không phải chịu. Hoàn lại cho bà Nguyễn Thị Mai V 300.000 đồng tạm ứng án phí sơ thẩm theo biên lai thu số 0044030 ngày 22/3/2018 của Cục Thi hành án dân sự Thành phố Hồ Chí Minh.

+ Chủ tịch Ủy ban nhân dân quận Th phải chịu 300.000 đồng.

Án phí hành chính phúc thẩm: Bà Nguyễn Thị Mai V không phải chịu.

Bản án phúc thẩm có hiệu lực kể từ ngày tuyên án.