Bản án 01/2021/HS-PT ngày 05/01/2021 về tội lạm dụng tín nhiệm chiếm đoạt tài sản

TÒA ÁN NHÂN DÂN TỈNH ĐĂK NÔNG

BẢN ÁN 01/2021/HS-PT NGÀY 05/01/2021 VỀ TỘI LẠM DỤNG TÍN NHIỆM CHIẾM ĐOẠT TÀI SẢN

Ngày 05/01/2021, tại trụ sở Tòa án nhân dân tỉnh Đăk Nông, xét xử phúc thẩm vụ án hình sự thụ lý số: 104/2020/TLPT-HS ngày 12 tháng 10 năm 2020, đối với bị cáo Nguyễn Huy X do có kháng cáo của bị cáo đối với Bản án hình sự sơ thẩm số: 46/2020/HS-ST ngày 31/8/2020 của Toà án nhân dân huyện Đăk R’Lấp.

Bị cáo có kháng cáo: Nguyễn Huy X, sinh ngày 16 tháng 9 năm 1981 tại tỉnh Nam Định; nơi đăng ký hộ khẩu thường trú: Thôn V, xã Y, huyện Y, tỉnh Nam Định; tạm trú: Phố T, thị trấn V, huyện L, tỉnh Hòa Bình; nghề nghiệp: Công nhân; trình độ học vấn: 12/12; dân tộc: Kinh; giới tính: nam; tôn giáo: không; quốc tịch: Việt Nam; con ông Nguyễn Huy Nh, sinh năm 1959 và con bà Dương Thị Đ, sinh năm 1960; có vợ là Trần Thị Thu H, sinh năm 1981 và 02 con; bị bắt tạm giữ, tạm giam từ ngày 25/12/2019 đến ngày 21/01/2020, tại ngoại - Có mặt.

Người bào chữa cho bị cáo: Ông Nguyễn Thành Thi, Luật sư Công ty Luật Thành Thi thuộc Đoàn Luật sư thành phố Hồ Chí Minh - Có mặt.

Bị hại: Ông Nguyễn Quang Th, sinh năm 1951 - Vắng mặt.

Địa chỉ: Thôn T, xã Y, huyện Y, tỉnh Nam Định.

Người có quyền lợi, nghĩa vụ liên quan:

Chị Nguyễn Thị Th, sinh năm 1984 - Vắng mặt Địa chỉ: Đường Q, phường W, quận G, Thành phố Hồ Chí Minh.

Anh Nguyễn Đức Tr, sinh năm 1985 - Vắng mặt Địa chỉ: Thôn E, xã N, huyện Đ, tỉnh Đăk Nông.

Anh Cao Văn H, sinh năm 1979 - Vắng mặt Địa chỉ: Thôn R, xã N, huyện Đ, tỉnh Đắk Nông.

NỘI DUNG VỤ ÁN

Theo các tài liệu có trong hồ sơ vụ án và diễn biến tại phiên tòa, nội dung vụ án được tóm tắt như sau:

Năm 2014 Nguyễn Huy X được ông Nguyễn Quang Th là Giám đốc Công ty TNHH MTV ĐTQ, có trụ sở tại Khu Công nghiệp Một, xã Y, huyện Y, tỉnh Nam Định nhận vào công ty để làm việc với vai trò là nhân viên phụ trách vẽ các thiết bị máy móc. Năm 2017 công ty TNHH MTV ĐTQ mở văn phòng Chi nhánh tại thôn E, xã N, huyện Đ, tỉnh Đăk Nông, lúc này Nguyễn Huy X được công ty điều động đến đây làm việc.

Khoảng tháng 6 năm 2018, chị Nguyễn Thị Th (là con gái của ông Nguyễn Quang Th) đến trụ sở công ty tại xã N và giao cho ông Nguyễn Quang Th 01 chiếc xe ô tô nhãn hiệu TOYOTA, số loại FOTUNER, màu đen, sản xuất năm 2009, biển kiểm soát: 51A-559.27 cùng giấy chứng nhận đăng ký, sổ đăng kiểm và bảo hiểm của xe ô tô để ông Nguyễn Quang Th sử dụng làm phương tiện đi lại. Cùng thời gian này, sau khi kết thúc công việc tại tỉnh Đăk Nông, ông Nguyễn Quang Th trở về tỉnh Nam Định. Khi đi ông Nguyễn Quang Th giao cho X quản lý, trông coi chiếc xe ô tô biển kiểm soát: 51A-559.27 và một số tài sản khác của công ty.

Đến cuối tháng 6 năm 2018, do không có tiền tiêu xài cá nhân, lợi dụng lúc ông Nguyễn Quang Th không có mặt tại Chi nhánh công ty nên X đã mang xe ô tô biển kiểm soát: 51A-559.27 cùng giấy tờ xe đi thế chấp, cầm cho anh Nguyễn Đức Tr, sinh năm 1985; trú tại: Thôn E, xã N, huyện Đ, tỉnh Đăk Nông lấy số tiền 50.000.000 đồng, sau khi có tiền X sử dụng tiêu xài cá nhân hết. Khoảng 01 tuần sau, X tiếp tục đến nhà anh Tr xin thế chấp lấy thêm số tiền 50.000.000 đồng, sau khi có tiền X tiếp tục tiêu xài cá nhân hết. Sau đó X tiếp tục đến gặp anh Tr để xin nâng giá thế chấp thêm 50.000.000 đồng nhưng vì không có tiền nên anh Tr dẫn X đến gặp anh Cao Văn H, sinh năm 1979; trú tại: Thôn R, xã N, huyện Đ, tỉnh Đăk Nông (anh H là chủ tiệm cầm đồ HH) và cùng thống nhất nội dung: Anh Tr sẽ chuyển toàn bộ việc X thế chấp chiếc xe ô tô biển kiểm soát:

51A-559.27 cho anh H, anh H đưa lại cho anh Tr 100.000.000 đồng và đưa thêm cho X 50.000.000 đồng, tổng số tiền nhận thế chấp chiếc xe ô tô giữa X và anh H là 150.000.000 đồng. Đến khoảng tháng 7 năm 2018, X tiếp tục đến gặp anh H để xin nâng giá trị thế chấp chiếc xe ô tô lên 300.000.000 đồng, để nâng thế chấp X đã làm giả và cung cấp cho anh H 01 giấy ủy quyền có nội dung: Công ty TNHH MTV ĐTQ ủy quyền cho Nguyễn Huy X được sử dụng chiếc xe ô tô biển kiểm soát: 51A-559.27, với mục đích là để anh H tin tưởng và đưa thêm cho X số tiền 150.000.000 đồng. Trong toàn bộ giao dịch trên giữa X với anh H đều lập giấy tờ vay mượn tiền có nội dung thế chấp chiếc xe ô tô biển kiểm soát:

51A-559.27, mỗi lần thay đổi số tiền thì hủy hợp đồng trước và viết lại hợp đồng mới với số tiền mới. Sau khi nhận được tiền, X đã tiêu xài cá nhân hết và sau đó bỏ trốn khỏi nơi làm việc.

Sự việc sau đó được chị Nguyễn Thị Th làm đơn tố cáo gửi đến Công an huyện Đăk R’Lấp, ngày 06/12/2019 Cơ quan cảnh sát điều tra Công an huyện Đăk R’Lấp khởi tố vụ án, khởi tố bị can và ra lệnh truy nã đối với Nguyễn Huy X. Ngày 25/12/2019 Nguyễn Huy X bị Công an tỉnh Hòa Bình bắt theo quyết định truy nã. Tại Cơ quan cảnh sát điều tra X đã khai nhận toàn bộ hành vi phạm tội của mình.

Bản kết luận định giá tài sản số: 48/KLHĐĐG ngày 02/12/2019 của Hội đồng định giá tài sản trong tố tụng hình sự huyện Đ kết luận: Giá trị chiếc xe ô tô nhãn hiệu TOYOTA, số loại FOTUNER, màu đen, sản xuất năm 2009, biển kiểm soát: 51A-559.27 tại thời điểm chiếm đoạt là 419.375.000đ (Bốn trăm mười chín triệu ba trăm bảy mươi lăm nghìn đồng).

Bản án sơ thẩm số: 46/2020/HS-ST ngày 31/8/2020 của Toà án nhân dân huyện Đăk R’Lấp đã quyết định: Tuyên bố bị cáo Nguyễn Huy X phạm tội “Lạm dụng tín nhiệm chiếm đoạt tài sản”. Áp dụng khoản 3 Điều 175; các điểm b, s khoản 1 khoản 2 Điều 51 Bộ luật Hình sự, xử phạt bị cáo Nguyễn Huy X 05 năm tù. Ngoài ra Tòa án cấp sơ thẩm còn quyết định về trách nhiệm dân sự, án phí và thông báo quyền kháng cáo.

Ngày 11 tháng 9 năm 2020, bị cáo Nguyễn Huy X kháng cáo xin giảm nhẹ hình phạt và được hưởng án treo.

Tại phiên tòa phúc thẩm, bị cáo thừa nhận Tòa án nhân dân huyện Đăk R’Lấp xét xử về tội “Lạm dụng tín nhiệm chiếm đoạt tài sản” theo quy định tại khoản 3 Điều 175 của Bộ luật Hình sự là đúng, không oan.

Quan điểm của Đại diện Viện kiểm sát nhân dân tỉnh Đắk Nông tham gia phiên tòa: Cấp sơ thẩm áp dụng khoản 3 Điều 175; các điểm b, s khoản 1 khoản 2 Điều 51 Bộ luật Hình sự tuyên bố bị cáo Nguyễn Huy X phạm tội “Lạm dụng tín nhiệm chiếm đoạt tài sản” là có căn cứ đúng pháp luật. Việc anh Tr cho bị cáo vay tiền khi biết xe không phải của bị cáo thì đây là giao dịch dân sự. Đối với khoản vay của anh H, việc bị cáo viết giấy ủy quyền để thế chấp chiếc xe vay tiền anh H có dấu hiệu gian dối đối với anh H, nhằm chiếm đoạt tiền của anh H có dấu hiệu của tội “Lừa đảo chiếm đoạt tài sản” nhưng cấp sơ thẩm chưa làm rõ hành vi gian dối, dấu hiệu của tội “Lừa đảo chiếm đoạt tài sản” đối với hành vi này. Đề nghị Hội đồng xét xử phúc thẩm tuyên hủy bản án sơ thẩm để điều tra lại theo thủ tục sơ thẩm.

Người bào chữa cho bị cáo trình bày: Tòa án cấp sơ thẩm xử phạt bị cáo về tội “Lạm dụng tín nhiệm chiếm đoạt tài sản” theo quy định tại khoản 3 Điều 175 của Bộ luật Hình sự là không có căn cứ. Vì bị cáo không có mục đích chiếm đoạt chiếc xe ô tô, cấp sơ thẩm định giá chiếc xe ô tô để căn cứ vào giá trị chiếc xe ô tô truy tố bị cáo là không đúng. Anh Tr và anh H cũng biết rõ chiếc xe của bị cáo, anh H yêu cầu bị cáo cung cấp giấy ủy quyền bị cáo sử dụng xe nên bị cáo đã viết vào giấy ủy quyền ông Nguyễn Quang Th đã ký, đóng dấu sẵn cho bị cáo để bị cáo liên hệ công việc của Công ty. Tòa án cấp sơ thẩm chưa làm rõ được động cơ, mục đích của bị cáo. Cơ quan điều tra ra quyết định truy nã bị cáo là không đúng, bị cáo không trốn tránh, bị cáo về quê vợ bị cáo ở tỉnh Hòa Bình để sinh sống. Do đó, đề nghị hủy toàn bộ bản án sơ thẩm.

Bị cáo không bào chữa gì chỉ xin Hội đồng xét xử giảm nhẹ hình phạt cho bị cáo.

NHẬN ĐỊNH CỦA TÒA ÁN

Trên cơ sở nội dung vụ án, căn cứ vào các tài liệu có trong hồ sơ vụ án đã được tranh tụng tại phiên tòa, ý kiến của Kiểm sát viên, Hội đồng xét xử xét thấy:

[1]. Về tố tụng: Đơn kháng cáo của bị cáo đúng theo quy định của pháp luật do đó Hội đồng xét xử chấp nhận kháng cáo của bị cáo theo thủ tục phúc thẩm.

[2]. Về nội dung: Việc Tòa án cấp sơ thẩm định giá chiếc xe bị cáo được Công ty giao cho bị cáo trông coi mang đi cầm cố, để xác định tài sản chiếm đoạt để truy tố, xét xử bị cáo là không đúng. Trong vụ án này việc bị cáo mang xe đi thế chấp và tự ghi thêm nội dung vào giấy ủy quyền đã được ông Nguyễn Quang Th là Giám đốc Công ty ký sẵn với nội dung: “Công ty TNHH MTV ĐTQ ủy quyền cho Nguyễn Huy X được sử dụng chiếc xe ô tô biển kiểm soát:

51A-559.27, với mục đích là để anh H tin tưởng và đưa thêm cho X số tiền 150.000.000 đồng.”. Là một chuỗi hành vi, thủ đoạn của bị cáo để mục đích cuối cùng chiếm đoạt tiền của người cầm xe, không phải chiếm đoạt xe.

Do đó bị hại trong vụ án này là anh Nguyễn Đức Tr và anh Cao Văn H, chứ không phải người bị hại là ông Nguyễn Quang Th, việc xác định không đúng tư cách tham gia tố tụng đối với bị hại làm cho họ mất quyền kháng cáo. Số tiền bị cáo chiếm đoạt là: 300.000.000 đồng, chứ không phải giá trị chiếc xe mà bị cáo mang đi cầm cố được hội đồng định giá tài sản trong tố tụng hình sự kết luận giá trị chiếc xe là: 419.375.000 đồng. Cơ quan Cảnh sát điều tra đã thu hồi chiếc xe trả cho ông Nguyễn Quang Th. Anh H có đơn yêu cầu bị cáo trả cho anh H 300.000.000 đồng. Bị cáo đã trả cho anh H 300.000.000 đồng. Hành vi của bị cáo có dấu hiệu cấu thành tội “Lừa đảo chiếm đoạt tài sản”. Cấp sơ thẩm điều tra, truy tố và xét xử bị cáo về tội “Lạm dụng tín nhiệm chiếm đoạt tài sản” là không đúng với tính chất, hành vi phạm tội của bị cáo.

Biên bản ghi lời khai của Nguyễn Đức Tr (bút lục số 108-109) và lời khai của anh Cao Văn H (bút lục số 110-113) mâu thuẫn với bị cáo về thời điểm bị cáo giao giấy ủy quyền của Công ty cho bị cáo được sử dụng xe ô tô biển kiểm soát: 51A-559.27 để vay tiền anh Tr và anh H nhưng chưa được đối chất để làm rõ ở cấp sơ thẩm.

[3]. Từ những phân tích và nhận định nêu trên, Hội đồng xét xử phúc thẩm không thể sửa chữa, khắc phục. Vì vậy, chấp nhận kháng cáo của bị cáo Nguyễn Huy X, quan điểm của luật sư bào chữa cho bị cáo và đề nghị của đại diện Viện kiểm sát nhân dân tỉnh Đăk Nông hủy bản án sơ thẩm để điều tra lại.

[4]. Về án phí hình sự phúc thẩm: Bị cáo Nguyễn Huy X không phải chịu án phí hình sự phúc thẩm theo quy định của pháp luật.

Vì các lẽ trên,

QUYẾT ĐỊNH

Căn cứ điểm c khoản 1 Điều 355; Điều 358 của Bộ luật Tố tụng Hình sự,

1. Chấp nhận kháng cáo của bị cáo Nguyễn Huy X: Hủy Bản án hình sự sơ thẩm số: 46/2020/HS-ST ngày 31 tháng 8 năm 2020 của Tòa án nhân dân huyện Đăk R’Lấp, tỉnh Đăk Nông.

2. Chuyển toàn bộ hồ sơ cho Viện kiểm sát nhân dân huyện Đăk R’Lấp, tỉnh Đắk Nông điều trả lại theo quy định của pháp luật.

3. Bị cáo Nguyễn Huy X không phải chịu án phí hình sự phúc thẩm.

4. Bản án phúc thẩm có hiệu lực pháp luật kể từ ngày tuyên án.