Bản án 01/2017/HC-PT ngày 15/09/2017 về khiếu kiện hành vi chứng thực hợp đồng chuyển nhượng quyền sử dụng đất

TOÀ ÁN NHÂN DÂN TỈNH LẠNG SƠN

BẢN ÁN 01/2017/HC-PT NGÀY 15/09/2017 VỀ KHIẾU NẠI HÀNH VI CHỨNG THỰC HỢP ĐỒNG CHUYỂN NHƯỢNG QUYỀN SỬ DỤNG ĐẤT

Ngày 15 tháng 9 năm 2017, tại trụ sở Toà án nhân dân tỉnh Lạng Sơn xét xử phúc thẩm công khai vụ án hành chính thụ lý số 01/2017/TLPT-HC ngày 25 tháng 7 năm 2017 về khiếu kiện hành vi chứng thực hợp đồng chuyển nhượng quyền sử dụng đất.

Do bản án hành chính sơ thẩm số 01/2017/HC-ST ngày 22 tháng 6 năm 2017 của Tòa án nhân dân huyện H, tỉnh Lạng Sơn bị kháng cáo, kháng nghị.

Theo Quyết định đưa vụ án ra xét xử phúc thẩm số 01/2017/QĐ-PT ngày 11 tháng 8 năm 2017 và Quyết định hoãn phiên tòa số 01/2017/QĐ-PT ngày 01 tháng 9 năm 2017, giữa các đương sự:

- Người khởi kiện: Bà Đặng Hồng P, sinh năm 1957; Địa chỉ: Thôn M, xã S, huyện H, tỉnh Lạng Sơn - Có mặt;

- Người bị kiện: Ủy ban nhân dân (UBND) thị trấn H, huyện H, tỉnh Lạng Sơn;

Người đại diện theo pháp luật của người bị kiện: Ông Vũ Đức V, Chủ tịch UBND thị trấn H, huyện H, tỉnh Lạng Sơn; Địa chỉ: Khu A, thị trấn H, huyện H, tỉnh Lạng Sơn - Có mặt.

- Người có quyền lợi, nghĩa vụ liên quan:

1. Ủy ban nhân dân huyện H, tỉnh Lạng Sơn;

Người đại diện theo ủy quyền của UBND huyện H: Ông Trịnh Tuấn A, Chuyên viên phòng Tài nguyên và Môi trường huyện H (theo giấy ủy quyền số 803/GUQ-UBND ngày 09/11/2016) - Vắng mặt (có đơn đề nghị xét xử vắng mặt);

2.  Chi nhánh Văn phòng Đăng ký đất đai huyện H, tỉnh Lạng Sơn.

Người đại diện theo ủy quyền của Chi nhánh Văn phòng Đăng ký đất đai huyện H: Ông Phạm Thanh T, Phó Giám đốc Chi nhánh Văn phòng Đăng ký đất đai huyện H, tỉnh Lạng Sơn (theo giấy ủy quyền số 01/GUQ-CNVPĐKĐĐ ngày 24/11/2016) - Vắng mặt (có đơn đề nghị xét xử vắng mặt);

3. Ông Đặng Quý H, sinh năm 1962 - Có mặt;

4. Bà Trần Thị H, sinh năm 1969 - Vắng mặt;

Cùng địa chỉ: Số 06, đường C, khu A, thị trấn H, huyện H, tỉnh Lạng Sơn;

5. Ông Đặng Quý Đ, sinh năm 1983; Địa chỉ: Số 09, đường B, khu N, thị trấn H, huyện H, tỉnh Lạng Sơn - Có mặt;

6. Ông Hoàng Huy H, sinh năm 1952; Địa chỉ: Thôn M, xã S, huyện H, tỉnh Lạng Sơn - Có mặt.

- Người kháng cáo: Bà Đặng Hồng P, là người khởi kiện;

- Viện kiểm sát kháng nghị: Viện trưởng Viện kiểm sát nhân dân tỉnh Lạng Sơn.

NỘI DUNG VỤ ÁN

Theo bản án sơ thẩm và tài liệu có trong hồ sơ, nội dung vụ án được tóm tắt như sau:

Ngày 11/4/2013, ông Đặng Quý H được UBND huyện H cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, số vào sổ CH01028, đối với thửa đất số 146, tờ bản đồ số 21, diện tích 133,4m2 tại khu A, thị trấn H, huyện H, tỉnh Lạng Sơn (sau đây gọi tắt là thửa đất số 146). Năm 2015, ông Đặng Quý H lập hợp đồng chuyển nhượng quyền sử dụng thửa đất số 146 cho ông Đặng Quý Đ, hợp đồng được UBND thị trấn H chứng thực ngày 21/10/2015, số chứng thực 194 Quyển số 01 TP/CC-SCT/HĐGD.

Bà Đặng Hồng P trình bày: Bà và ông Đặng Quý H tranh chấp quyền sử dụng đất, trong đó có diện tích thửa đất số 146. Tranh chấp đã được Tòa án nhân dân (TAND) huyện H giải quyết tại bản án dân sự sơ thẩm số 05/2012/DS-ST ngày 23/7/2012, và TAND tỉnh Lạng Sơn giải quyết tại bản án dân sự phúc thẩm số 49/2012/DS-PT ngày 18/10/2012.

Ngày 22/9/2015, Chánh án TAND cấp cao tại Hà Nội đã ban hành Quyết định số 08/2015/KN-DS, kháng nghị giám đốc thẩm đối với bản án dân sự phúc thẩm số 49/2012/DSPT ngày 18/10/2012 của TAND tỉnh Lạng Sơn, với nội dung đề nghị Ủy ban Thẩm phán TAND cấp cao tại Hà Nội xét xử giám đốc thẩm, hủy bản án sơ thẩm và phúc thẩm nói trên; giao hồ sơ vụ án cho TAND huyện H xét xử sơ thẩm lại; tạm đình chỉ thi hành bản án dân sự phúc thẩm cho đến khi có quyết định giám đốc thẩm.

Ngày 21/10/2015, sau khi có Quyết định kháng nghị giám đốc thẩm, UBND thị trấn H vẫn chứng thực hợp đồng chuyển nhượng quyền sử dụng thửa đất số 146 giữa ông Đặng Quý H và ông Đặng Quý Đ là không đúng quy định, làm ảnh hưởng đến quyền lợi hợp pháp của bà. Do đó, bà Đặng Hồng P khởi kiện, yêu cầu Tòa án tuyên bố hành vi chứng thực hợp đồng chuyển nhượng quyền sử dụng đất của UBND thị trấn H là trái pháp luật; yêu cầu tuyên bố hợp đồng chuyển nhượng quyền sử dụng đất giữa ông Đặng Quý H và ông Đặng Quý Đ vô hiệu; và yêu cầu chuyển hồ sơ cho Cơ quan Điều tra xem xét hành vi sai trái của ông Vũ Đức V trong việc thực hiện chứng thực hợp đồng chuyển nhượng quyền sử dụng đất nói trên.

Ông Hoàng Huy H, là người có quyền lợi, nghĩa vụ liên quan về phía người khởi kiện nhất trí với yêu cầu khởi kiện của bà Đặng Hồng P.

Quá trình giải quyết vụ án, Chủ tịch UBND thị trấn H trình bày: Trước khi thực hiện chứng thực hợp đồng chuyển nhượng quyền sử dụng đất, UBND thị trấn H không nhận được Quyết định kháng nghị giám đốc thẩm của Chánh án TAND cấp cao tại Hà Nội, không nhận được Thông báo về việc tạm đình chỉ thi hành án của cơ quan thi hành án dân sự đối với bản án dân sự phúc thẩm số 49/2012/DSPT ngày 18/10/2012 của TAND tỉnh Lạng Sơn. Đến nay, bản án dân sự sơ thẩm và phúc thẩm giải quyết tranh chấp đất đai giữa bà Đặng Hồng P với ông Đặng Quý H đều đã bị hủy, do đó, đề nghị Tòa án xem xét yêu cầu khởi kiện của bà Đặng Hồng P.

Người đại diện theo ủy quyền của UBND huyện H trình bày: UBND huyện H cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất số vào sổ CH 01028, ngày 11/4/2013 cho ông Đặng Quý H đối với thửa đất số 146 là đúng quy định. Việc ông Đặng Quý H chuyển nhượng quyền sử dụng đất cho ông Đặng Quý Đ và UBND thị trấn H chứng thực hợp đồng chuyển nhượng quyền sử dụng đất sau khi có Quyết định kháng nghị giám đốc thẩm của Chánh án TAND cấp cao tại Hà Nội là trái quy định của pháp luật. Tuy nhiên, đề nghị Tòa án xem xét vì UBND thị trấn H không được nhận Quyết định giám đốc thẩm của Chánh án TAND cấp cao.

Người đại diện theo ủy quyền của Chi nhánh Văn phòng Đăng ký đất đai huyện H trình bày: Ngày 21/10/2015, Chi nhánh Văn phòng Đăng ký đất đai huyện H tiếp nhận hồ sơ chuyển nhượng quyền sử dụng đất của ông Đặng Quý Đ. Sau khi kiểm tra, thấy hồ sơ hợp lệ nên ngày 02/11/2015, Chi nhánh Văn phòng Đăng ký đất đai huyện H đã xác nhận nội dung thay đổi về chủ sử dụng đất vào trang 3 của giấy chứng nhận quyền sử dụng đất và tài sản gắn liền với đất số CH01028 ngày 11/4/2013.

Ông  Đặng  Quý  H  trình  bày:  Sau  khi  có  bản  án  phúc  thẩm  số 49/2012/DSPT ngày 18/10/2012 của TAND tỉnh Lạng Sơn, ông Đặng Quý H đã kê khai và được cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất đối với thửa đất số 146.

Đầu năm 2015, ông Đặng Quý H và ông Đặng Quý Đ đã trao đổi với nhau về việc chuyển nhượng quyền sử dụng đất, nhưng ngày 21/10/2015 hai bên mới ký hợp đồng. Việc chuyển nhượng quyền sử dụng đất giữa ông và ông Đặng Quý Đ, và việc chứng thực hợp đồng chuyển nhượng quyền sử dụng đất của UBND thị trấn H là đúng quy định của pháp luật. Do đó, ông Đặng Quý H không đồng ý với yêu cầu khởi kiện của bà Đặng Hồng P.

Bà Trần Thị H, là vợ của ông Đặng Quý H, có ý kiến như ông Đặng Quý H.

Ông Đặng Quý Đ trình bày: Ông đã nhận chuyển nhượng quyền sử dụng thửa đất số 146 của ông Đặng Quý H và đã thực hiện đầy đủ thủ tục nhận chuyển nhượng quyền sử dụng đất theo quy định. Do đó, ông không đồng ý với yêu cầu khởi kiện của bà Đặng Hồng P.

Tại bản án hành chính sơ thẩm số 01/2017/HC-ST ngày 22/6/2017 của TAND huyện H đã quyết định:

Căn cứ vào các Điều 29, 30, 31, 45, 46, 116, 157, 158, 162, 193, 194, 206 của Luật Tố tụng hành chính; khoản 2 Điều 34 Pháp lệnh Án phí, lệ phí Tòa án năm 2009;

Bác yêu cầu khởi kiện của bà Đặng Hồng P yêu cầu tuyên bố hành vi chứng thực hợp đồng chuyển nhượng quyền sử dụng đất giữa ông Đặng Quý H và ông Đặng Quý Đ của UBND thị trấn H chứng thực ngày 21/10/2015 là trái pháp luật vì không có căn cứ.

Ngoài ra, bản án sơ thẩm còn quyết định về nghĩa vụ chịu án phí hành chính sơ thẩm và quyền kháng cáo của các đương sự.

Ngày 30/6/2017, bà Đặng Hồng P nộp đơn kháng cáo, với nội dung kháng cáo toàn bộ bản án hành chính sơ thẩm số 01/2017/HC-ST ngày 22/6/2017 của TAND huyện H.

Ngày 21/7/2017, Viện trưởng Viện kiểm sát nhân dân tỉnh Lạng Sơn ban hành Quyết định số 36/QĐ-VKS-HC, kháng nghị đối với bản án hành chính sơ thẩm số 01/2017/HC-ST ngày 22/6/2017 của TAND huyện H, với nội dung cấp sơ thẩm không thụ lý, giải quyết đầy đủ yêu cầu khởi kiện của người khởi kiện; vi phạm tố tụng trong việc xác minh, thu thập chứng cứ và việc không xem xét, quyết định tạm đình chỉ xét xử vụ án, tạm ngừng phiên tòa theo quy định tại điểm d khoản 1 Điều 141 và khoản 3 Điều 193 của Luật Tố tụng hành chính. Đề nghị TAND tỉnh Lạng Sơn hủy bản án sơ thẩm nói trên để xét xử sơ thẩm lại.

Tại phiên tòa phúc thẩm, bà Đặng Hồng P giữ nguyên nội dung kháng cáo, yêu cầu cấp phúc thẩm tuyên bố hành vi chứng thực hợp đồng chuyển nhượng quyền sử dụng đất của UBND thị trấn H trái pháp luật; tuyên bố hợp đồng chuyển nhượng quyền sử dụng đất giữa ông Đặng Quý H và ông Đặng Quý Đ vô hiệu.

Ông Hoàng Huy H nhất trí với ý kiến của bà Đặng Hồng P.

Đại diện Viện kiểm sát nhân dân tỉnh Lạng Sơn rút một phần quyết định kháng nghị, nội dung “về yêu cầu tuyên vô hiệu hợp đồng chuyển nhượng quyền sử dụng đất trái pháp luật”, giữ nguyên các nội dung khác.

Chủ tịch UBND thị trấn H trình bày: Quá trình thực hiện chứng thực hợp đồng chuyển nhượng quyền sử dụng đất giữa ông Đặng Quý H và ông Đặng Quý Đ, UBND thị trấn có một số sai sót về trình tự, thủ tục, đó là không yêu cầu bên chuyển nhượng và bên nhận chuyển nhượng trực tiếp ký hợp đồng trước mặt Chủ tịch UBND thị trấn; trong nội dung lời chứng còn có lỗi chính tả. Hơn nữa, bản án dân sự phúc thẩm số 49/2012/DSPT ngày 18/10/2012 của TAND tỉnh đã bị hủy, không còn hiệu lực nên nội dung chứng thực của UBND thị trấn cũng đương nhiên không còn hiệu lực, đề nghị Hội đồng xét xử xem xét.

Ông Đặng Quý H và ông Đặng Quý Đ trình bày: Tại thời điểm ký hợp đồng chuyển nhượng quyền sử dụng đất, các ông đều không biết bản án dân sự phúc thẩm của TAND tỉnh bị kháng nghị giám đốc thẩm. Ông Đặng Quý H và ông Đặng Quý Đ xác định việc chuyển nhượng quyền sử dụng đất đã được thực hiện đúng quy định của pháp luật. Tuy nhiên, tranh chấp quyền sử dụng đất giữa bà Đặng Hồng P và ông Đặng Quý H xảy ra đã lâu, đến nay chưa được giải quyết dứt điểm nên ông Đặng Quý H và ông Đặng Quý Đ đều mong muốn hủy bỏ hợp đồng chuyển nhượng quyền sử dụng thửa đất số 146 và hoàn trả cho nhau những gì đã nhận.

Đại diện Viện kiểm sát nhân dân tỉnh Lạng Sơn phát biểu ý kiến như sau: Về việc tuân theo pháp luật tố tụng: Quá trình giải quyết vụ án, Thẩm phán, Hội đồng xét xử và Thư ký phiên tòa chấp hành đúng quy định của pháp luật tố tụng về trình tự, thủ tục, thời hạn giải quyết vụ án; việc cấp, tống đạt văn bản tố tụng được thực hiện đúng quy định; các đương sự chấp hành đúng quy định của Luật Tố tụng hành chính về việc thực hiện quyền, nghĩa vụ của mình khi tham gia tố tụng.

Về nội dung: Bà Đặng Hồng P yêu cầu tuyên bố hành vi chứng thực hợp đồng chuyển nhượng quyền sử dụng đất của UBND thị trấn H trái pháp luật. Tuy nhiên, yêu cầu khởi kiện của bà Đặng Hồng P cần được xem xét cùng với việc xem xét giá trị pháp lý của hợp đồng chuyển nhượng quyền sử dụng đất. Ngoài ra, cấp sơ thẩm có vi phạm tố tụng trong việc không quyết định tạm đình chỉ giải quyết vụ án theo quy định tại điểm d khoản 1 Điều 141 của Luật Tố tụng hành chính; không ra quyết định tạm ngừng phiên tòa theo quy định tại khoản 1 Điều 6, khoản 3 Điều 193 của Luật Tố tụng hành chính. Do đó, đề nghị Hội đồng xét xử chấp nhận kháng cáo của bà Đặng Hồng P và kháng nghị của Viện kiểm sát nhân tỉnh, hủy bản án sơ thẩm và chuyển hồ sơ vụ án cho TAND huyện H xét xử lại theo thủ tục chung.

NHẬN ĐỊNH CỦA TÒA ÁN

[1] Về việc đương sự vắng mặt tại phiên tòa: Bà Trần Thị H, là người có quyền lợi, nghĩa vụ liên quan đã được Tòa án triệu tập hợp lệ lần thứ hai, nhưng vắng mặt và không có đơn đề nghị xét xử vắng mặt; người đại diện hợp pháp của UBND huyện H và Chi nhánh Văn phòng Đăng ký đất đai huyện H vắng mặt và có đơn đề nghị xét xử vắng mặt. Căn cứ điểm b khoản 2 Điều 225 của Luật Tố tụng hành chính, Tòa án xét xử vắng mặt các đương sự, người đại diện của các đương sự nói trên.

[2] Xét kháng cáo của bà Đặng Hồng P yêu cầu tuyên bố hợp đồng chuyển nhượng quyền sử dụng đất giữa ông Đặng Quý H và ông Đặng Quý Đ vô hiệu thấy rằng, yêu cầu tuyên bố hợp đồng vô hiệu là tranh chấp về hợp đồng dân sự quy định tại khoản 3 Điều 26 của Bộ luật Tố tụng dân sự. Theo quy định tại khoản 1, 2 Điều 193 của Luật Tố tụng hành chính, Hội đồng xét xử không có thẩm quyền giải quyết tranh chấp dân sự trong phạm vi vụ án hành chính. Do đó, cấp sơ thẩm không giải quyết yêu cầu tuyên bố hợp đồng chuyển nhượng quyền sử dụng đất vô hiệu trong vụ án hành chính là đúng quy định.

[3] Sau khi TAND huyện H xét xử sơ thẩm vụ án hành chính, ngày 18/7/2017, bà Đặng Hồng P có đơn khởi kiện bổ sung trong vụ án dân sự do TAND huyện H thụ lý số 13/2016/TLST-DS ngày 13/6/2016 về tranh chấp hợp đồng chuyển nhượng nhà, đất, để giải quyết lại theo Quyết định giám đốc thẩm số 15/2016/DS-GĐT ngày 20/4/2016 của Ủy ban Thẩm phán TAND cấp cao tại Hà Nội. Những vấn đề cụ thể bà Đặng Hồng P yêu cầu giải quyết gồm 08 nội dung, trong đó có yêu cầu hủy giấy chứng nhận quyền sử dụng đất do UBND huyện H cấp cho ông Đặng Quý H ngày 11/4/2013 và tuyên bố nội dung xác nhận thay đổi chủ sử dụng đất ngày 02/11/2015 tại trang 3 giấy chứng nhận quyền sử dụng đất là trái pháp luật. Tại phiên tòa phúc thẩm, ông Đặng Quý Đ và ông Đặng Quý H đều có ý kiến mong muốn hủy bỏ hợp đồng chuyển nhượng quyền sử dụng đất đã được UBND thị trấn H chứng thực ngày 21/10/2015 và hoàn trả cho nhau những gì đã nhận.

[4] Xét thấy, quan hệ tranh chấp quyền sử dụng thửa đất số 146 giữa bà Đặng Hồng P và ông Đặng Quý H là tranh chấp dân sự, đang được TAND huyện H giải quyết trong vụ án dân sự sơ thẩm thụ lý số 13/2016/TLST-DS ngày 13/6/2016. Theo quy định tại Điều 34 của Bộ luật Tố tụng dân sự thì trong quá trình giải quyết vụ án dân sự, Tòa án có quyền hủy quyết định cá biệt trái pháp luật của cơ quan, tổ chức, người có thẩm quyền xâm phạm quyền, lợi ích hợp pháp của đương sự trong vụ việc dân sự mà Tòa án có nhiệm vụ giải quyết.

[5] Để bảo đảm việc xem xét, đánh giá một cách toàn diện giá trị pháp lý của hợp đồng chuyển nhượng quyền sử dụng đất giữa ông Đặng Quý H và ông Đặng Quý Đ; tính hợp pháp của hành vi chứng thực của UBND thị trấn H; tính hợp pháp của giấy chứng nhận quyền sử dụng đất mà UBND huyện H đã cấp cho ông Đặng Quý H; tính hợp pháp của nội dung thay đổi sau khi cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất ngày 02/11/2015 của Chi nhánh Văn phòng Đăng ký đất đai huyện H; và giải quyết triệt để các quan hệ có tranh chấp giữa các đương sự, bảo đảm quyền và lợi ích hợp pháp của các đương sự, Hội đồng xét xử thấy rằng yêu cầu khởi kiện của bà Đặng Hồng P về việc tuyên bố hành vi chứng thực hợp đồng chuyển nhượng quyền sử dụng đất của UBND thị trấn H trái pháp luật, và tuyên bố hợp đồng chuyển nhượng quyền sử dụng đất vô hiệu cần được xem xét, giải quyết trong vụ án dân sự theo quy định tại khoản 3 Điều 26 và Điều 34 của Bộ luật Tố tụng dân sự.

[6] Do  đó,  Hội  đồng  xét  xử  hủy  bản  án  hành  chính  sơ  thẩm  số01/2017/HC-ST ngày 22/6/2017 của Tòa án nhân dân huyện H, giao hồ sơ vụ án cho Tòa án nhân dân huyện H thụ lý lại và quyết định nhập vào vụ án dân sự do TAND huyện H thụ lý số 13/2016/TLST-DS ngày 13/6/2016 theo quy định tại khoản 1 Điều 42 của Bộ luật Tố tụng dân sự để bảo đảm việc giải quyết vụ án đúng pháp luật.

[7] Về án phí: Cấp phúc thẩm hủy bản án sơ thẩm, do đó, bà Đặng Hồng P không phải chịu án phí hành chính phúc thẩm theo quy định tại khoản 3 Điều 349 của Luật Tố tụng hành chính.

Vì các lẽ trên,

QUYẾT ĐỊNH

Căn cứ vào khoản 3 Điều 241; khoản 3 Điều 349 của Luật Tố tụng hành chính;

1. Hủy bản án hành chính sơ thẩm số 01/2017/HC-ST ngày 22/6/2017 của Tòa án nhân dân huyện H, tỉnh Lạng Sơn. Chuyển hồ sơ vụ án cho Tòa án nhân dân huyện H, tỉnh Lạng Sơn để thụ lý, giải quyết lại theo thủ tục sơ thẩm.

2. Án phí: Bà Đặng Hồng P không phải chịu án phí hành chính phúc thẩm. Hoàn trả bà Đặng Hồng P 300.000 đồng tiền tạm ứng án phí phúc thẩm đã nộp theo biên lai số 04482 ngày 03/7/2017 của Chi cục Thi hành án dân sự huyện H, tỉnh Lạng Sơn.

Bản án phúc thẩm có hiệu lực pháp luật kể từ ngày tuyên án.