Một tòa, hai phán quyết

Chị L., ngụ huyện Chơn Thành (Bình Phước) sống chung với anh N. từ năm 1990 nhưng không đăng ký kết hôn. 15 năm sau, ngày 7-4-2005, họ làm đơn đề nghị TAND huyện Chơn Thành cho chấm dứt quan hệ vợ chồng vì cuộc sống chung không hòa hợp, thường xuyên phát sinh mâu thuẫn và đã sống ly thân từ năm 2003.

“Cho” lấy chồng lúc... 14 tuổi

Vụ việc này đã được ông Nguyễn Duy Việt - Chánh án TAND huyện lúc đó thụ lý và giải quyết một cách “siêu tốc” - chỉ trong vòng 22 ngày.

Theo pháp luật về hôn nhân gia đình, trường hợp của chị L. và anh N. không được công nhận là hôn nhân thực tế vì sống chung sau ngày 3-1-1987 (ngày Luật Hôn nhân và gia đình năm 1986 có hiệu lực) nhưng mãi đến năm 2005 vẫn không đăng ký kết hôn.

Khi gặp trường hợp này, theo đúng quy định, tòa án sẽ ra quyết định không công nhận hai bên là vợ chồng. Vậy mà ngày 29-4-2005, ông Việt lại ra quyết định công nhận việc thuận tình ly hôn giữa chị L. và anh N. Và để hợp thức hóa quyết định sai luật này, ông Việt đã lùi năm chung sống của chị L. và anh N. từ năm 1990 xuống thành 1986.

Oái oăm ở chỗ tuy lùi năm chung sống của họ nhưng ông Việt lại quên không lùi năm sinh của chị L. Trong quyết định vẫn ghi rành rành là chị L. sinh năm 1972, tức là khi “lấy chồng” năm 1986, chị mới có... 14 tuổi!

Càng sửa càng sai

Sau đó, để “sửa chữa” những sai lầm của mình, ông Việt tiếp tục ra thêm một quyết định thứ hai. Điều đặc biệt là quyết định thứ hai này của ông Việt dù cùng số, cùng ngày, tháng, năm với quyết định thứ nhất nhưng nội dung lại hoàn toàn trái ngược.

Cụ thể, quyết định thứ hai được ông Việt xác định là giải quyết việc hôn nhân trái pháp luật. Trong quyết định, ông Việt “cho” chị L. và anh N. sống chung với nhau từ năm 1988 và không công nhận hai người là vợ chồng.

Có thể nói vụ việc này đã bộc lộ cách giải quyết án rất tùy tiện và vi phạm nghiêm trọng của ông Việt. Lẽ ra sau khi phát hiện quyết định thứ nhất là trái luật, ông Việt không được tự ý “chữa cháy” bằng cách ra thêm một quyết định cùng số, cùng thời gian nhưng khác nội dung như trên mà phải kiến nghị TAND tỉnh, VKSND tỉnh Bình Phước xem xét kháng nghị giám đốc thẩm để sửa sai.

Điều này dẫn đến hệ quả là một vụ việc lại có đến hai phán quyết trái ngược nhau, cùng có hiệu lực pháp luật. Cũng may là chị L. và anh N. sau đó đã đồng thuận chia tay cũng như tự giải quyết được với nhau về việc nuôi con, cấp dưỡng và phân chia tài sản, nếu không thì cơ quan thi hành án có lẽ cũng sẽ phải than trời vì không biết làm theo quyết định nào.

Theo chúng tôi, để đảm bảo tính nghiêm minh của pháp luật, vụ việc này cần được VKSND và TAND tỉnh Bình Phước xem xét kháng nghị theo thủ tục giám đốc thẩm. Ngoài ra, TAND tỉnh Bình Phước và TAND huyện Chơn Thành cũng cần xem lại động cơ và trách nhiệm của ông Việt để có biện pháp xử lý kỷ luật thỏa đáng.