Chồng qua đời mới thụ tinh ống nghiệm, con sinh ra có được thừa kế?

Cám ơn bạn đã gửi câu hỏi của mình đến trang Tư Vấn của báo Đời Sống & Pháp Luật. Với thắc mắc của bạn, xin được đưa ra quan điểm tư vấn như sau:  

Khoản 1 Điều 21 Nghị định 10/2015/NĐ-CP quy định về sinh con bằng kỹ thuật thụ tinh trong ống nghiệm và điều kiện mang thai hộ vì mục đích nhân đạo, quy định:

Việc gửi tinh trùng, gửi noãn, gửi phôi được thực hiện trong các trường hợp sau đây:

a) Người chồng hoặc người vợ trong những cặp vợ chồng đang điều trị vô sinh;

b) Người có nguyện vọng muốn lưu giữ cá nhân;

c) Người tình nguyện hiến tinh trùng, hiến noãn, hiến phôi;

d) Cặp vợ chồng vô sinh hoặc phụ nữ độc thân lưu giữ phôi còn dư sau khi thụ tinh trong ống nghiệm thành công.

Trường hợp người gửi tinh trùng, gửi noãn, gửi phôi bị chết mà cơ sở lưu giữ tinh trùng, noãn, phôi nhận được thông báo kèm theo bản sao giấy khai tử hợp pháp từ phía gia đình người gửi, thì phải hủy số tinh trùng, noãn, phôi của người đó, trừ trường hợp vợ hoặc chồng của người đó có đơn đề nghị lưu giữ và vẫn duy trì đóng phí lưu giữ, bảo quản.

Việc lưu giữ tinh trùng, lưu giữ noãn, lưu giữ phôi được thực hiện tại các cơ sở khám bệnh, chữa bệnh đã được thực hiện kỹ thuật thụ tinh trong ống nghiệm để lưu giữ, bảo quản tinh trùng, noãn, phôi phục vụ cho việc thực hiện kỹ thuật thụ tinh trong ống nghiệm.

Như vậy, nếu bạn muốn sinh con bằng phương pháp thụ tinh trong ống nghiệm sau khi chồng bạn chết, bạn phải có đơn đề nghị lưu giữ và vẫn duy trì đóng phí lưu giữ, bảo quản tinh trùng của chồng bạn. Việc vợ chồng bạn muốn lưu giữ tinh trùng của chồng bạn cần được thực hiện tại các cơ sở khám bệnh, chữa bệnh đã được thực hiện kỹ thuật thụ tinh trong ống nghiệm.

Người vợ hoặc người chồng sử dụng tinh trùng, noãn, phôi thuộc trường hợp quy định tại Khoản 2, Điểm b Khoản 3 Điều 21 Nghị định 10/2015/NĐ-CP làm phát sinh các quan hệ ngoài quan hệ hôn nhân gia đình thì thực hiện theo quy định của pháp luật hôn nhân gia đình và pháp luật dân sự.

Do đó, khi bạn sử dụng tinh trùng của người chồng bị chết dẫn đến việc bạn mang thai và sinh con, làm khai sinh cho con nghĩa là làm phát sinh các quan hệ ngoài quan hệ hôn nhân gia đình thì thực hiện theo quy định của pháp luật hôn nhân gia đình và pháp luật dân sự.

Như vậy, trường hợp con bạn được sinh ra từ tinh trùng của chồng bạn để lại sau khi qua đời, kể từ thời điểm chồng bạn chết, quan hệ hôn nhân giữa hai người sẽ chấm dứt theo quy định tại Điều 65 Luật Hôn nhân gia đình năm 2014. Vì thế, việc nhận cha cho con sẽ tuân thủ các quy định sau:

Con sinh ra trong thời kỳ hôn nhân hoặc do người vợ có thai trong thời kỳ hôn nhân là con chung của vợ chồng.

Con được sinh ra trong thời hạn 300 ngày kể từ thời điểm chấm dứt hôn nhân được coi là con do người vợ có thai trong thời kỳ hôn nhân.

Con sinh ra trước ngày đăng ký kết hôn và được cha mẹ thừa nhận là con chung của vợ chồng.

Do đó, nếu con bạn được sinh ra trong thời hạn 300 ngày kể từ thời điểm chồng bạn chết thì về nguyên tắc, chồng bạn được xác định là cha của con bạn.

Cá nhân, cơ quan, tổ chức sau đây, theo quy định của pháp luật về tố tụng dân sự, có quyền yêu cầu Tòa án xác định cha, mẹ cho con chưa thành niên, con đã thành niên mất năng lực hành vi dân sự; xác định con cho cha, mẹ chưa thành niên hoặc mất năng lực hành vi dân sự trong các trường hợp được quy định tại khoản 2 Điều 101 của Luật hôn nhân và gia đình 2014.

Trường hợp con bạn sinh ra sau 300 ngày kể từ thời điểm chấm dứt hôn nhân, thời điểm chồng bạn chết, không được coi là con chung trong thời kỳ hôn nhân của bạn và chồng bạn. Nếu muốn xác định cha cho con bạn thì bạn phải làm thủ tục xác nhận cha cho con. Sau khi làm thủ tục xác nhận cha, chồng bạn mới được pháp luật thừa nhận là cha của con bạn.

Về vấn đề thừa kế

Theo quy định tại Điều 635 Bộ luật Dân sự 2005: “Người thừa kế là cá nhân phải là người còn sống vào thời điểm mở thừa kế hoặc sinh ra và còn sống sau thời điểm mở thừa kế nhưng đã thành thai trước khi người để lại di sản chết”. Như vậy, nếu bạn làm thụ tinh ống nghiệm từ tinh trùng của chồng bạn sau khi anh ấy chết thì con bạn không được thừa kế tài sản của chồng bạn.

Hy vọng rằng sự tư vấn sẽ giúp bạn lựa chọn phương án thích hợp nhất để giải quyết những vướng mắc của bạn. Nếu còn bất cứ thắc mắc gì xin gửi về báo Đời sống & Pháp luật.

Luật gia Đồng Xuân Thuận