Chưa đủ tuổi kết hôn có được làm giấy khai sinh cho con?

Cám ơn bạn đã gửi câu hỏi của mình đến trang Tư Vấn của báo Đời Sống & Pháp Luật. Với thắc mắc của bạn, xin được đưa ra quan điểm tư vấn như sau:

Về việc bố đứa trẻ có bị truy cứu trách nhiệm hình sự không?

Theo như thông tin bạn cung cấp thì em gái bạn năm nay mới 15 tuổi. Theo Điều 1, Luật bảo vệ chăm sóc và giáo dục trẻ em 2004 thì em gái bạn vẫn còn đang là trẻ em.

Để xác định bố đứa trẻ có phạm tội hay không cần căn cứ vào dấu hiệu hành vi của người đó:

- Nếu dùng vũ lực dùng vũ lực, đe doạ dùng vũ lực hoặc lợi dụng tình trạng không thể tự vệ được của em gái bạn hoặc thủ đoạn khác giao cấu với em bạn trái với ý muốn của cô ấy, thì bố đứa trẻ có thể bị phạt tù từ 12 năm đến 20 năm vì tội Hiếp dâm trẻ em theo điểm b, khoản 2, Điều 112 Bộ luật hình sự 1999 sửa đổi bổ sung 2009.

- Nếu em bạn và bố đứa trẻ có quan hệ lệ thuộc mà bố đứa trẻ lại lợi dụng quan hệ này để ép nạn nhân giao cấu, làm nạn nhân có thai thì sẽ bị truy cứu trách nhiệm hình sự về tội cưỡng dâm trẻ em theo điểm b,khoản 2, điều 114 Bộ luật hình sự 1999 sửa đổi bổ sung 2009.

- Nếu bố đứa bé đã thành niên mà giao cấu với em bạn thì sẽ bị truy cứu trách nhiệm hình sự theo điểm d, khoản 2, điều 115 về tội giao cấu với trẻ em, có thể bị phạt tù từ 3 năm đến 10 năm.

- Nếu bố đứa trẻ chưa thành niên giao cấu thuận tình với em gái bạn thì bố đứa trẻ không bị truy cứu trách nhiệm hình sự.

Khai sinh cho đứa trẻ khi bố mẹ chưa đăng ký kết hôn

Luật hôn nhân gia đình 2014 quy định về điều kiện kết hôn tại điều 8 như sau:

"1. Nam, nữ kết hôn với nhau phải tuân theo các điều kiện sau đây:

a) Nam từ đủ 20 tuổi trở lên, nữ từ đủ 18 tuổi trở lên;

b) Việc kết hôn do nam và nữ tự nguyện quyết định;

c) Không bị mất năng lực hành vi dân sự;

d) Việc kết hôn không thuộc một trong các trường hợp cấm kết hôn theo quy định tại các điểm a, b, c và d khoản 2 Điều 5 của Luật này."

Điều 11 Luật bảo vệ chăm sóc và giáo dục trẻ em quy định về quyền được khai sinh và có quốc tịch như sau:

"1. Trẻ em có quyền được khai sinh và có quốc tịch.

2. Trẻ em chưa xác định được cha, mẹ, nếu có yêu cầu thì được cơ quan có thẩm quyền giúp đỡ để xác định cha, mẹ theo quy định của pháp luật."

Việc bố mẹ chưa đăng ký kết hôn không ảnh hưởng đến việc khai sinh cho đứa trẻ. Giữa em gái bạn và bố đứa trẻ không tồn tại quan hệ hôn nhân hợp pháp nên con của 2 người sẽ là con ngoài giá thú. Theo Nghị định 123/2015/NĐ-CP thủ tục khai sinh cho đứa trẻ được tiến hành như sau:

"1. Ủy ban nhân dân cấp xã nơi trẻ đang cư trú có trách nhiệm đăng ký khai sinh cho trẻ chưa xác định được cha, mẹ.

2. Trường hợp chưa xác định được cha thì khi đăng ký khai sinh họ, dân tộc, quê quán, quốc tịch của con được xác định theo họ, dân tộc, quê quán, quốc tịch của mẹ; phần ghi về cha trong Sổ hộ tịch và Giấy khai sinh của trẻ để trống.

3. Nếu vào thời điểm đăng ký khai sinh người cha yêu cầu làm thủ tục nhận con theo quy định tại Khoản 1 Điều 25 của Luật Hộ tịch thì Ủy ban nhân dân kết hợp giải quyết việc nhận con và đăng ký khai sinh; nội dung đăng ký khai sinh được xác định theo quy định tại Khoản 1 Điều 4 của Nghị định này."

Như vậy, do chưa đăng ký kết hôn nhưng nếu em bạn muốn ghi tên cha của đứa trẻ vào giấy khai sinh thì bố đứa trẻ cần phải làm thủ tục nhận con trước sau đó vẫn có thể ghi tên bố đứa trẻ vào giấy khai sinh được.

Hy vọng rằng sự tư vấn sẽ giúp bạn lựa chọn phương án thích hợp nhất để giải quyết những vướng mắc của bạn. Nếu còn bất cứ thắc mắc gì xin gửi về báo Đời sống & Pháp luật.

Luật gia Đồng Xuân Thuận