Danh hiệu Nghệ sĩ nhân dân, Nghệ sĩ ưu tú được trao tặng cho những đối tượng nào? Danh hiệu Nghệ sĩ nhân dân và Nghệ sĩ ưu tú có thể bị tước bỏ không?
Danh hiệu Nghệ sĩ nhân dân, Nghệ sĩ ưu tú được trao tặng cho những đối tượng nào?
Ngày 15 tháng 6 năm 2022, Quốc hội khóa XV đã thông qua Luật Thi đua, khen thưởng 2022 có hiệu lực từ ngày 01 tháng 01 năm 2024. Theo đó, tại khoản 1 Điều 66 Luật Thi đua, khen thưởng 2022 có quy định như sau:
Danh hiệu “Nghệ sĩ nhân dân”, “Nghệ sĩ ưu tú”
1. Danh hiệu “Nghệ sĩ nhân dân”, “Nghệ sĩ ưu tú” để tặng cho cá nhân hoạt động trong các lĩnh vực văn hóa, nghệ thuật gồm:
a) Diễn viên, đạo diễn, chỉ đạo nghệ thuật, chỉ huy dàn nhạc, biên đạo, quay phim, nhạc sĩ, họa sĩ, phát thanh viên;
b) Người sáng tạo tác phẩm văn hóa nghệ thuật không thuộc đối tượng quy định tại điểm a khoản này do Chính phủ quy định.
Như vậy, các đối tượng thuộc diện xét tặng danh hiệu Nghệ sĩ nhân dân, Nghệ sĩ ưu tú bao gồm: diễn viên, đạo diễn, chỉ đạo nghệ thuật, chỉ huy dàn nhạc, biên đạo, quay phim, nhạc sĩ, họa sĩ, phát thanh viên, người sáng tạo tác phẩm văn hóa nghệ thuật do Chính phủ quy định
Danh hiệu Nghệ sĩ nhân dân, Nghệ sĩ ưu tú được trao tặng cho những đối tượng nào? (Ảnh từ Internet)
Tiêu chuẩn để được phong tặng danh hiệu Nghệ sĩ ưu tú là gì?
Căn cứ tại khoản 3 Điều 66 Luật Thi đua, khen thưởng 2022 có quy định như sau:
Danh hiệu “Nghệ sĩ nhân dân”, “Nghệ sĩ ưu tú”
...
3. Danh hiệu “Nghệ sĩ ưu tú” để tặng cho cá nhân quy định tại khoản 1 Điều này đạt các tiêu chuẩn sau đây:
a) Trung thành với Tổ quốc; chấp hành tốt chủ trương của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước;
b) Có phẩm chất đạo đức tốt, có tài năng nghệ thuật, có tinh thần phục vụ Nhân dân, được đồng nghiệp và Nhân dân mến mộ;
c) Có thời gian hoạt động trong lĩnh vực văn hóa, nghệ thuật từ 15 năm trở lên hoặc từ 10 năm trở lên đối với loại hình nghệ thuật xiếc, múa; được tặng giải thưởng của các cuộc thi, liên hoan, hội diễn nghệ thuật trong nước hoặc ngoài nước hoặc có tác phẩm xuất sắc có giá trị cao về tư tưởng và nghệ thuật được công chúng yêu thích, đón nhận.
Như vậy, tiêu chuẩn được trao tặng Nghệ sĩ ưu tú phải là:
- Trung thành với Tổ quốc; chấp hành tốt chủ trương của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước;
- Người có phẩm chất chính trị, đạo đức, lối sống tốt, có tài năng nghệ thuật, có tinh thần phục vụ Nhân dân, được đồng nghiệp và Nhân dân mến mộ.
- Ngoài ra người được xét phong tặng phải là người có thời gian hoạt động trong lĩnh vực văn hóa, nghệ thuật từ 15 năm trở lên hoặc từ 10 năm trở lên đối với loại hình nghệ thuật xiếc, múa; được tặng giải thưởng của các cuộc thi, liên hoan, hội diễn nghệ thuật trong nước hoặc ngoài nước hoặc có tác phẩm xuất sắc có giá trị cao về tư tưởng và nghệ thuật được công chúng yêu thích, đón nhận.
Tiêu chuẩn để được phong tặng danh hiệu Nghệ sĩ nhân dân là gì?
Căn cứ tại khoản 2 Điều 66 Luật Thi đua, khen thưởng 2022 có quy định như sau:
Danh hiệu “Nghệ sĩ nhân dân”, “Nghệ sĩ ưu tú”
...
2. Danh hiệu “Nghệ sĩ nhân dân” để tặng cho cá nhân quy định tại khoản 1 Điều này đã được tặng danh hiệu “Nghệ sĩ ưu tú” và đạt các tiêu chuẩn sau đây:
a) Trung thành với Tổ quốc; chấp hành tốt chủ trương của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước;
b) Có phẩm chất đạo đức tốt, có tài năng nghệ thuật xuất sắc, có nhiều cống hiến cho sự nghiệp cách mạng Việt Nam, được đồng nghiệp và Nhân dân mến mộ;
c) Có thời gian hoạt động trong lĩnh vực văn hóa, nghệ thuật từ 20 năm trở lên hoặc từ 15 năm trở lên đối với loại hình nghệ thuật xiếc, múa;
d) Sau khi được tặng danh hiệu “Nghệ sĩ ưu tú”, tiếp tục được tặng giải thưởng của các cuộc thi, liên hoan, hội diễn nghệ thuật trong nước hoặc ngoài nước hoặc có tác phẩm xuất sắc có giá trị cao về tư tưởng và nghệ thuật được công chúng yêu thích, đón nhận.
...
Như vậy, để được phong tặng danh hiệu Nghệ sĩ nhân dân thì điều kiện tiên quyết đó là đã được phong tặng danh hiệu Nghệ sĩ ưu tú.
Ngoài các tiêu chuẩn về phẩm chất chính trị, đạo đức, lối sống thì nghệ sĩ được xét phong tặng phải có thời gian hoạt động trong lĩnh vực văn hóa, nghệ thuật từ 20 năm trở lên hoặc từ 15 năm trở lên đối với loại hình nghệ thuật xiếc, múa.
Hoặc sau khi được tặng danh hiệu Nghệ sĩ ưu tú nghệ sĩ tiếp tục được tặng giải thưởng của các cuộc thi, liên hoan, hội diễn nghệ thuật trong nước hoặc ngoài nước hoặc có tác phẩm xuất sắc có giá trị cao về tư tưởng và nghệ thuật được công chúng yêu thích, đón nhận.
Danh hiệu Nghệ sĩ nhân dân và Nghệ sĩ ưu tú có thể bị tước bỏ không?
Tại khoản 3 Điều 93 Luật Thi đua, khen thưởng 2022 có quy định như sau:
Xử lý vi phạm về thi đua, khen thưởng
...
3. Cá nhân được tặng danh hiệu vinh dự nhà nước mà bị kết tội bằng bản án, quyết định của Tòa án có hiệu lực pháp luật và bị áp dụng hình phạt tù có thời hạn, tù chung thân hoặc tử hình thì bị tước danh hiệu vinh dự nhà nước, trừ trường hợp quy định tại khoản 4 Điều này.
...
Như vậy, kể từ ngày 01 tháng 01 năm 2024, nếu nghệ sĩ nhân dân và Nghệ sĩ ưu tú có hành vi vi phạm pháp luật mà bị kết tội bằng bản án, quyết định của Tòa án có hiệu lực pháp luật và bị áp dụng hình phạt tù có thời hạn, tù chung thân hoặc tử hình thì bị tước danh hiệu.
Trân trọng!
Lê Gia Điền