Năm 1990, gia đình tôi được UBND huyện cấp quyết định giao đất với mục đích thổ cư 400m2, trồng trọt 215m2, kèm theo tờ bản đồ vị trí đất có 4 dấu đỏ. Lúc đó đang thời kì Pol Pot (nhà tôi ở Tây Nguyên), chúng lên quậy phá đòi đất, gia đình tôi phải chuyển đi nơi khác (có báo chính quyền địa phương nhưng hồi đó không ai dám động chúng).
Hiện trên khu đất đó đã có người khác xây nhà, tôi muốn lấy lại thì có được không? Nếu được thì thủ tục như thế nào? (Hiện tôi đang còn giữ quyết định giao đất và bản đồ khu đất năm 1990). Mong luật sư tư vấn giúp. Xin cảm ơn
Theo quy định Điều 99 Luật Đất đai 2013 và Điều 18 Nghị định 43/2014/NĐ-CP thì trường hợp hộ gia đình, cá nhân, cộng đồng dân cư đang sử dụng đất có những giấy tờ về quyền được sử dụng đất trước ngày 15 tháng 10 năm 1993 do cơ quan có thẩm quyền cấp trong quá trình thực hiện chính sách đất đai của Nhà nước Việt Nam dân chủ Cộng hòa, Chính phủ Cách mạng lâm thời Cộng hòa miền Nam Việt Nam và Nhà nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam; hoặc Giấy tờ khác được xác lập trước ngày 15/10/1993 như Giấy tờ tạm giao đất của UBND cấp huyện, cấp tỉnh thì được cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu nhà ở và tài sản khác gắn liền với đất.
Trường hợp gia đình chị đã có quyết định giao đất của UBND huyện thì chỉ được cấp giấy chứng nhận với điều kiện là đang sử dụng đất, tuy nhiên gia định chị đã rời đi từ năm 1990 và hiện nay khu đất này đang do người khác sử dụng.
Do vậy, gia đình chị cần xác minh việc người khác sử dụng khu đất này có được cơ quan có thẩm quyền cấp giấy chứng nhận hợp pháp hay không, trường hợp người khác sử dụng đất lấn chiếm hoặc giấy chứng nhận được cấp không theo trình tự pháp luật quy định thì gia đình chị có thể khởi kiện tại tòa án nhân dân cấp huyện nơi có đất để yêu cầu người đang sử dụng đất hoàn trả đất lại cho gia đình chị.
Tuy nhiên, khả năng gia đình chị được công nhận quyền sử dụng đất không cao vì thực tế gia đình chị không sử dụng đất từ rất lâu, trong khi nguyên tắc sử dụng đất là phải sử dụng có hiệu quả và phải thực hiện nghĩa vụ của người sử dụng đất trong thời hạn sử dụng đất.
Theo đó, nhà nước có thể thu hồi đất trong các trường hợp đất được Nhà nước giao để quản lý mà để bị lấn, chiếm; Người sử dụng đất không thực hiện nghĩa vụ đối với Nhà nước và đã bị xử phạt vi phạm hành chính mà không chấp hành; Đất trồng cây hàng năm không được sử dụng trong thời hạn 12 tháng liên tục; đất trồng cây lâu năm không được sử dụng trong thời hạn 18 tháng liên tục; đất trồng rừng không được sử dụng trong thời hạn 24 tháng liên tục (Điều 64 Luật Đất đai). Do đó, gia đình chị nên cân nhắc trước khi yêu cầu Tòa án giải quyết tranh chấp.