Mục đích và phạm vi của hiệu chuẩn thiết bị ghi đo bức xạ đa năng ra sao?
Hiệu chuẩn thiết bị ghi đo bức xạ đa năng có mục đích và phạm vi như nào?
Tại Mục I Phụ lục III.1 ban hành kèm theo Thông tư 08/2022/TT-BKHCN (có hiệu lực từ 22/7/2022) hiệu chuẩn thiết bị ghi đo bức xạ đa năng có mục đích và phạm vi như sau:
1. Mục đích
Quy trình này quy định hoạt động hiệu chuẩn thiết bị đo đa chức năng nhằm xác định các chỉ số của thiết bị cũng như chức năng đo lường (đại lượng đo đạc) biểu thị đúng dưới điều kiện hiệu chuẩn.
2. Phạm vi và đối tượng áp dụng
Quy trình này áp dụng đối với tổ chức, cá nhân tham gia thực hiện dịch vụ hiệu chuẩn thiết bị đo đa chức năng; các cơ quan quản lý nhà nước và các tổ chức, cá nhân khác có liên quan.
Quy trình của hiệu chuẩn thiết bị ghi đo bức xạ đa năng ra sao?
Theo Tiểu mục 3 Mục I Phụ lục III.1 ban hành kèm theo Thông tư 08/2022/TT-BKHCN (có hiệu lực từ 22/7/2022) quy trình của hiệu chuẩn thiết bị ghi đo bức xạ đa năng được quy định:
3.1. Sơ đồ
3.2. Diễn giải
Bước 1: Chuẩn bị hiệu chuẩn
- Đeo liều kế cá nhân nhằm đánh giá tương đương liều cá nhân trong quá trình hiệu chuẩn.
- Bật máy điều hòa không khí và hút ẩm để đảm bảo cho điều kiện môi trường trong phòng chuẩn.
- Bật tủ cao áp, bảng điều khiển và chờ để hệ thống ổn định.
- Kiểm tra thông số các thiết bị khảo sát liều và suất liều xung quanh khu vực chuẩn máy để đảm bảo mức phông khi tiến hành hiệu chuẩn. Ghi lại giá trị suất liều của phông môi trường đo được.
- Khử khuẩn, đeo găng tay và khẩu trang trước khi tiến hành các công việc tiếp theo.
- Bật thiết bị cần hiệu chuẩn, tiến hành vệ sinh và thay pin máy trong trường hợp cần thiết. Chờ để thiết bị hoạt động ổn định. Trong thời gian chờ, ghi lại các thông tin về thiết bị bao gồm:
+ Tên đơn vị sử dụng.
+ Tên thiết bị cần hiệu chuẩn, model, seri (ghi đủ thông số của cả bộ hiển thị và detector).
+ Dải làm việc của thiết bị và thông số đặc trưng.
Bước 2: Tiến hành hiệu chuẩn
Thiết lập hình học như Hình 1.1 bao gồm các bước dưới đây:
- Xác định diện tích hiệu dụng của thiết bị (hoặc detector nếu thiết bị nào có hai bộ phận riêng rẻ là detector và bộ hiển thị) dựa vào tài liệu kỹ thuật của nhà sản xuất.
- Đặt thiết bị vào trường sáng hiển thị ở bàn hiệu chuẩn với khoảng cách phù hợp theo khuyến nghị của nhà sản xuất. Sử dụng thước thăng bằng và thước cuộn để kiểm tra lại khoảng cách và độ thăng bằng.
- Đặt thiết bị theo hướng của trục anot-catot như hướng dẫn của nhà sản xuất.
- Bố trí sao cho tâm trường sáng của máy X-quang trùng đúng vào diện tích phần nhạy xạ của thiết bị đo. Điều chỉnh sao cho trường sáng bao kín toàn bộ diện tích nhạy xạ của thiết bị đo.
- Đặt X-quang ở chế độ ban đầu 80 kV, 100 mA, 100 ms và tiến hành hiệu chuẩn máy:
+ Đầu tiên nên tiến hành kiểm tra tính ổn định của thiết bị với 5 lần chiếu cùng một thông số như bước trên.
+ Xác định độ ổn định của thiết bị và tiến hành thực hiện các bước tiếp theo.
+ Giữ nguyên giá trị dòng và thời gian, thay đổi giá trị điện áp tăng hoặc giảm, phụ thuộc vào dải đo máy đa năng cần hiệu chuẩn. Mỗi giá trị của cao áp, phát tia và ghi lại giá trị của kVp (giá trị điện áp đỉnh).
+ Giữ nguyên thế 80 kV và thời gian chiếu là 100 ms, thay đổi giá trị dòng và ghi lại liều mà thiết bị đo được và hiển thị.
+ Giữ nguyên giá trị thế 80 kV và giá trị dòng là 100 mA, tiến hành thay đổi giá trị của thời gian chiếu và ghi lại kết quả của thiết bị.
- Tiến hành đánh giá sơ bộ và đi đến bước xử lý số liệu.
Hình 1.1: Hình học hiệu chuẩn thiết bị ghi đo bức xạ đa năng bằng hệ phát tia X
Bước 3: Xử lý số liệu và đánh giá kết quả
- Độ chính xác kVp của thiết bị đạt yêu cầu nếu sai số giá trị đo được và giá trị chuẩn chênh lệch nhau không quá ± 3%.
- Thời gian của thiết bị đạt yêu cầu nếu sai số giá trị đo được và giá trị chuẩn chênh lệch nhau không quá ± 2%.
- Tính toán tỷ số liều/mAs trung bình của máy phát tia X đo được bằng hệ đo đa năng tại cao áp ~80 kV, tấm lọc 1,5 mm Nhôm (tùy vào khuyến nghị nhà sản xuất).
- Làm báo cáo kết quả ghi nhận được.
Bước 4: Báo cáo kết quả hiệu chuẩn
Tổng hợp và báo cáo kết quả hiệu chuẩn bằng văn bản.
Trân trọng!
Vũ Thiên Ân