Chưa đăng ký kết hôn làm sao để giành quyền nuôi con? Có được thay đổi người trực tiếp nuôi con sau khi ly hôn không?
Làm sao giành quyền nuôi hai con khi chưa đăng ký kết hôn?
Tôi năm nay 29 tuổi, tôi có chồng được 10 năm và có với nhau 2 đứa con. Bé gái được 9 tuổi và bé trai được 7 tuổi, nhưng 2 vợ chồng không có làm giấy kết hôn. Tôi sống trong cảnh bạo lực gia đình cả 10 năm nay. Bây giờ tôi muốn được giải thoát cho cả 3 mẹ con. Trên giấy khai sinh 2 đứa nhỏ không có tên cha. Cho hỏi nếu tôi không sống chung với chồng tôi nữa thì tôi có được quyền nuôi cả 2 đứa con không?
Trả lời:
Điều 14 Luật Hôn nhân Gia đình 2014 quy định:
1. Nam, nữ có đủ điều kiện kết hôn theo quy định của Luật này chung sống với nhau như vợ chồng mà không đăng ký kết hôn thì không làm phát sinh quyền, nghĩa vụ giữa vợ và chồng. Quyền, nghĩa vụ đối với con, tài sản, nghĩa vụ và hợp đồng giữa các bên được giải quyết theo quy định tại Điều 15 và Điều 16 của Luật này.
2. Trong trường hợp nam, nữ chung sống với nhau như vợ chồng theo quy định tại khoản 1 Điều này nhưng sau đó thực hiện việc đăng ký kết hôn theo quy định của pháp luật thì quan hệ hôn nhân được xác lập từ thời điểm đăng ký kết hôn.
Tại Điều 81 Luật Hôn nhân Gia đình 2014 quy định:
1. Sau khi ly hôn, cha mẹ vẫn có quyền, nghĩa vụ trông nom, chăm sóc, nuôi dưỡng, giáo dục con chưa thành niên, con đã thành niên mất năng lực hành vi dân sự hoặc không có khả năng lao động và không có tài sản để tự nuôi mình theo quy định của Luật này, Bộ luật dân sự và các luật khác có liên quan.
2. Vợ, chồng thỏa thuận về người trực tiếp nuôi con, nghĩa vụ, quyền của mỗi bên sau khi ly hôn đối với con; trường hợp không thỏa thuận được thì Tòa án quyết định giao con cho một bên trực tiếp nuôi căn cứ vào quyền lợi về mọi mặt của con; nếu con từ đủ 07 tuổi trở lên thì phải xem xét nguyện vọng của con.
3. Con dưới 36 tháng tuổi được giao cho mẹ trực tiếp nuôi, trừ trường hợp người mẹ không đủ điều kiện để trực tiếp trông nom, chăm sóc, nuôi dưỡng, giáo dục con hoặc cha mẹ có thỏa thuận khác phù hợp với lợi ích của con.
Như vậy, bạn và người kia sống chung mà không đăng ký kết hôn thì không làm phát sinh quyền, nghĩa vụ giữa vợ và chồng. Theo đó, quyền, nghĩa vụ với con cái được giải quyết theo quy định của Luật Hôn nhân Gia đình.
Hai người có quyền thỏa thuận về người trực tiếp nuôi con, người không trực tiếp nuôi con thì có trách nhiệm cấp dưỡng, vấn đề này chị có thể thỏa thuận với người kia. Nếu không thỏa thuận được thì yêu cầu Tòa án giải quyết.
Có được thay đổi người trực tiếp nuôi con sau khi ly hôn không?
Chào Ban biên tập, tôi là Thành Phương, vợ chồng tôi ly hôn được 1 năm, sau ly hôn con trai tôi đã được 8 tuổi. Nay vợ tôi sắp cưới chồng mới, sợ con tình cảm thiếu thốn tôi muốn đón con về nuôi. Vậy Ban biên tập cho tôi hỏi: Có được thay đổi người trực tiếp nuôi con sau khi ly hôn không?
Trả lời:
Tại Điều 84 Luật Hôn nhân và gia đình 2014 thì các trường hợp thay đổi người trực tiếp nuôi con sau khi ly hôn được quy định cụ thể như sau:
- Trong trường hợp có yêu cầu của cha, mẹ hoặc cá nhân, tổ chức được quy định tại khoản 5 Điều này, Tòa án có thể quyết định việc thay đổi người trực tiếp nuôi con.
- Việc thay đổi người trực tiếp nuôi con được giải quyết khi có một trong các căn cứ sau đây:
+ Cha, mẹ có thỏa thuận về việc thay đổi người trực tiếp nuôi con phù hợp với lợi ích của con;
+ Người trực tiếp nuôi con không còn đủ điều kiện trực tiếp trông nom, chăm sóc, nuôi dưỡng, giáo dục con.
- Việc thay đổi người trực tiếp nuôi con phải xem xét nguyện vọng của con từ đủ 07 tuổi trở lên.
- Trong trường hợp xét thấy cả cha và mẹ đều không đủ điều kiện trực tiếp nuôi con thì Tòa án quyết định giao con cho người giám hộ theo quy định của Bộ luật dân sự.
Như vậy, bạn và vợ bạn có thể thỏa thuận với nhau về việc nuôi con và cấp dưỡng cho con. Trong trường hợp 2 bạn không thỏa thuận được thì có thể khởi kiện ra tòa án nhưng bạn phải chứng minh được việc thay đổi người trực tiếp nuôi con phù hợp với lợi ích của con hoặc vợ cũng của bạn không còn đủ điều kiện trực tiếp trông nom, chăm sóc, nuôi dưỡng, giáo dục con.
Bên cạnh đó, theo như thông tin mà bạn đã cung cấp thì bé nhà bạn đã trên 7 tuổi, vậy nên bên cạnh việc thỏa thuận thay đổi người trực tiếp nuôi bé hoặc yêu cầu của bạn về việc thay đổi người trực tiếp nuôi bé thì Tòa án cũng sẽ xem xét đến nguyện vọng của bé để đưa ra quyết định.
Ông bà nội giành quyền nuôi cháu?
Em kết hôn đã được 7 năm và có 1 con gái 5 tuổi. Gia đình em sống chung với ông bà nội. Chồng em hút chất kích thích được 1 năm rồi mà không bỏ. Nay em muốn ly hôn và giành quyền nuôi con nhưng sợ ông bà nội giành cháu. Vì lương của em chỉ đủ để sinh hoạt thôi. Vậy em có được quyền nuôi con không?
Trả lời:
Theo Khoản 2 Điều 81 Luật hôn nhân và gia đình 2014 quy định việc trông nom, chăm sóc, nuôi dưỡng, giáo dục con sau khi ly hôn. Cụ thể:
- Sau khi ly hôn, cha mẹ vẫn có quyền, nghĩa vụ trông nom, chăm sóc, nuôi dưỡng, giáo dục con chưa thành niên, con đã thành niên mất năng lực hành vi dân sự hoặc không có khả năng lao động và không có tài sản để tự nuôi mình theo quy định của Luật này, Bộ luật dân sự và các luật khác có liên quan.
- Vợ, chồng thỏa thuận về người trực tiếp nuôi con, nghĩa vụ, quyền của mỗi bên sau khi ly hôn đối với con; trường hợp không thỏa thuận được thì Tòa án quyết định giao con cho một bên trực tiếp nuôi căn cứ vào quyền lợi về mọi mặt của con; nếu con từ đủ 07 tuổi trở lên thì phải xem xét nguyện vọng của con.
- Con dưới 36 tháng tuổi được giao cho mẹ trực tiếp nuôi, trừ trường hợp người mẹ không đủ điều kiện để trực tiếp trông nom, chăm sóc, nuôi dưỡng, giáo dục con hoặc cha mẹ có thỏa thuận khác phù hợp với lợi ích của con.
Khi ly hôn Tòa án sẽ xem xét ai có quyền nuôi con dựa trên nguyện vọng của các bên, khả năng của mỗi bên trong việc chăm sóc, thời gian và tình cảm cho con, cách dạy dỗ, điều kiện nuôi con về sinh hoạt để con bạn được hưởng quyền lợi tốt nhất.
Như vậy, theo quy định của pháp luật thì quyền chăm sóc, nuôi dưỡng con sau khi ly hôn được ưu tiên cho cha, mẹ trước sau đó mới xét đến ông, bà. Trường hợp chồng bạn nghiện chất kích thích không bỏ có thì khi ra Tòa bạn có thể trình bày lý do để Tòa xem xét. Bên cạnh đó, người không trực tiếp nuôi dưỡng thì có nghĩa vụ cấp dưỡng cho con (Khoản 2 Điều 82 Luật hôn nhân và gia đình 2014).
Cho nên, trường hợp này ồng bà nội không được giành quyền trực tiếp nuôi cháu.
Trân trọng!
Võ Ngọc Nhi