Dưới 15 tuổi có phải đóng bảo hiểm xã hội bắt buộc hay không?
1. Người lao động dưới 15 tuổi có phải đóng bảo hiểm xã hội bắt buộc không?
Người lao động dưới 15 tuổi có làm việc ở bên đơn vị mình không biết có phải đóng bắt buộc hay không?
Trả lời:
Theo quy định của pháp luật hiện hành tại Bộ luật lao động 2019 thì hợp đồng lao động là sự thoả thuận giữa người lao động và người sử dụng lao động về việc làm có trả lương, điều kiện làm việc, quyền và nghĩa vụ của mỗi bên trong quan hệ lao động.
Hợp đồng lao động được giao kết theo một trong các loại sau đây:
- Hợp đồng lao động không xác định thời hạn là hợp đồng mà trong đó hai bên không xác định thời hạn, thời điểm chấm dứt hiệu lực của hợp đồng;
- Hợp đồng lao động xác định thời hạn là hợp đồng mà trong đó hai bên xác định thời hạn, thời điểm chấm dứt hiệu lực của hợp đồng trong thời gian không quá 36 tháng kể từ thời điểm có hiệu lực của hợp đồng.
Theo quy định tại người dưới 15 tuổi cũng là đối tượng được tham gia hợp đồng lao động. Tuy nhiên, trường hợp người lao động tham gia hợp đồng lao động là người dưới 15 tuổi thì người giao kết hợp đồng lao động bên phía người lao động là người đại diện theo pháp luật đối với người dưới 15 tuổi và có sự đồng ý của người dưới 15 tuổi (Điều 18 Bộ Luật lao động 2019).
Theo quy định tại Khoản 1 Điều 2 Luật Bảo hiểm xã hội 2014 thì người lao động làm việc theo hợp đồng lao động không xác định thời hạn; hợp đồng lao động xác định thời hạn; hợp đồng lao động theo mùa vụ hoặc theo một công việc nhất định có thời hạn dưới 12 tháng được ký kết giữa người sử dụng lao động với người đại diện theo pháp luật của người dưới 15 tuổi theo quy định của pháp luật về lao động thì thuộc đối tượng tham gia bảo hiểm bắt buộc.
2. 14 tuổi làm công việc gói kẹo dừa có đóng BHXH không?
Con gái tôi năm nay 14 tuổi đi làm thì có được đóng BHXH không? Hiện tại ở địa phương mới mở cơ sở sản xuất kẹo dừa. Tôi muốn xin cho con tôi vô đó làm việc ở công đoạn gói kéo dừa. Tôi nghe nói công việc này cháu làm sẽ không phạm luật. Không biết chế độ BHXH thế nào ạ? Ở tuổi này có được tham gia BHXH chưa ạ? Tôi không rõ quy định thế nào. Nhờ anh chị giúp tôi.
Trả lời:
Theo Điểm a, b Khoản 1 Điều 2 Luật Bảo hiểm xã hội 2014 có quy định: Người lao động là công dân Việt Nam thuộc đối tượng tham gia bảo hiểm xã hội bắt buộc, bao gồm:
- Người làm việc theo hợp đồng lao động không xác định thời hạn, hợp đồng lao động xác định thời hạn, hợp đồng lao động theo mùa vụ hoặc theo một công việc nhất định có thời hạn từ đủ 03 tháng đến dưới 12 tháng, kể cả hợp đồng lao động được ký kết giữa người sử dụng lao động với người đại diện theo pháp luật của người dưới 15 tuổi theo quy định của pháp luật về lao động;
- Người làm việc theo hợp đồng lao động có thời hạn từ đủ 01 tháng đến dưới 03 tháng;
...
Như vậy, người lao động làm việc theo hợp đồng lao động có thời hạn từ đủ 01 tháng là đối tượng bắt buộc tham gia bảo hiểm xã hội. Độ tuổi của người lao động không phải là căn cứ để xác định đối tượng bắt buộc tham gia bảo hiểm xã hội. Cho nên nếu con bạn muốn tham gia bảo hiểm xã hội thì phải ký hợp đồng lao động với thời hạn từ 01 tháng trở lên.
Ngoài ra, Điểm a Khoản 1 Điều 145 Bộ luật Lao động 2019 có quy định:
Khi sử dụng người chưa đủ 15 tuổi làm việc, người sử dụng lao động phải tuân theo quy định sau đây:
Phải giao kết hợp đồng lao động bằng văn bản với người chưa đủ 15 tuổi và người đại diện theo pháp luật của người đó;
...
Như vậy, nếu được nhận vào làm thì bên cơ sở sản xuất kẹo dừa sẽ phải giao kết hợp đồng lao động bằng văn bản với con chị, nếu hợp đồng này trên 01 tháng thì con chị sẽ được đóng BHXH.
3. Chưa đủ 15 tuổi có được tham gia bảo hiểm xã hội tự nguyện không?
Tôi muốn tham gia bảo hiểm tự nguyện cho hai con của tôi nhưng không biết có được không? Vì một cháu năm nay 12 tuổi và một cháu 14 tuổi. Mong được tư vấn ạ.
Trả lời:
Bảo hiểm xã hội được phân thành hai loại là bảo hiểm xã hội tự nguyện và bảo hiểm xã hội bắt buộc.
Trong đó:
- Bảo hiểm xã hội bắt buộc là loại hình bảo hiểm xã hội do Nhà nước tổ chức mà người lao động và người sử dụng lao động phải tham gia.
Theo đó, theo quy định tại Khoản 1 và Khoản 2 Điều 2 Luật bảo hiểm xã hội 2014 thì đối tượng tham gia bảo hiểm xã hội bắt buộc bao gồm:
Người lao động là công dân Việt Nam thuộc đối tượng tham gia bảo hiểm xã hội bắt buộc, bao gồm:
+ Người làm việc theo hợp đồng lao động không xác định thời hạn, hợp đồng lao động xác định thời hạn, hợp đồng lao động theo mùa vụ hoặc theo một công việc nhất định có thời hạn từ đủ 03 tháng đến dưới 12 tháng, kể cả hợp đồng lao động được ký kết giữa người sử dụng lao động với người đại diện theo pháp luật của người dưới 15 tuổi theo quy định của pháp luật về lao động;
+ Người làm việc theo hợp đồng lao động có thời hạn từ đủ 01 tháng đến dưới 03 tháng;
+ Cán bộ, công chức, viên chức;
+ Công nhân quốc phòng, công nhân công an, người làm công tác khác trong tổ chức cơ yếu;
+ Sĩ quan, quân nhân chuyên nghiệp quân đội nhân dân; sĩ quan, hạ sĩ quan nghiệp vụ, sĩ quan, hạ sĩ quan chuyên môn kỹ thuật công an nhân dân; người làm công tác cơ yếu hưởng lương như đối với quân nhân;
+ Hạ sĩ quan, chiến sĩ quân đội nhân dân; hạ sĩ quan, chiến sĩ công an nhân dân phục vụ có thời hạn; học viên quân đội, công an, cơ yếu đang theo học được hưởng sinh hoạt phí;
...
Xem chi tiết đối tượng tại Điều 2 Luật bảo hiểm xã hội 2014
- Bảo hiểm xã hội tự nguyện là loại hình bảo hiểm xã hội do Nhà nước tổ chức mà người tham gia được lựa chọn mức đóng, phương thức đóng phù hợp với thu nhập của mình và Nhà nước có chính sách hỗ trợ tiền đóng bảo hiểm xã hội để người tham gia hưởng chế độ hưu trí và tử tuất.
Theo đó, theo quy định tại Khoản 4 Điều 2 Luật bảo hiểm xã hội 2014 thì người tham gia bảo hiểm xã hội tự nguyện là công dân Việt Nam từ đủ 15 tuổi trở lên và không thuộc đối tượng tham gia bảo hiểm xã hội bắt buộc theo quy định của pháp luật về bảo hiểm xã hội, bao gồm:
- Người hoạt động không chuyên trách ở thôn, ấp, bản, sóc, làng, tổ dân phố, khu, khu phố;
- Người lao động giúp việc gia đình;
- Người tham gia các hoạt động sản xuất, kinh doanh, dịch vụ không hưởng tiền lương;
- Xã viên không hưởng tiền lương, tiền công làm việc trong hợp tác xã, liên hiệp hợp tác xã;
- Người nông dân, người lao động tự tạo việc làm bao gồm những người tự tổ chức hoạt động lao động để có thu nhập cho bản thân và gia đình;
- Người lao động đã đủ điều kiện về tuổi đời nhưng chưa đủ điều kiện về thời gian đóng để hưởng lương hưu theo quy định của pháp luật về BHXH;
- Người tham gia khác.
Như vậy: Căn cứ các quy định được trích dẫn trên đây thì người dưới 15 tuổi thì không thuộc đối tượng được tham gia bảo hiểm xã hội tự nguyện theo quy định.
Đối với trường hợp hai con của bạn thì một cháu năm nay 12 tuổi và một cháu 14 tuổi, nên không thuộc đối tượng được tham gia bảo hiểm xã hội tự nguyện.
Trân trọng!
Thư Viện Pháp Luật