Quy trình khử khuẩn trên tàu thuyền để phòng, chống dịch bệnh truyền nhiễm như thế nào?

Căn cứ Mục V Hướng dẫn khử khuẩn khu vực cảng và tàu thuyền trong phòng chống dịch bệnh truyền nhiễm ban hành kèm theo Quyết định 5787/QĐ-BYT năm 2021 của Bộ Y tế quy định về quy trình khử khuẩn trên tàu thuyền để phòng, chống dịch bệnh truyền nhiễm như sau:

1. Thu thập và xử lý thông tin:

- Thu thập thông tin từ cảng vụ, điều hành cảng, đại diện hãng tàu thuyền, chủ tàu, chủ phương tiện vận chuyển, cổng thông tin một cửa quốc gia... về số lượng, số hiệu, chủ sở hữu hoặc điều hành:

+ Hãng tàu, thời gian xuất phát, thời gian dự kiến đến, số hành khách, thuyền viên,.

+ Cảng khởi hành (khu vực, quốc gia có dịch hay đang theo dõi,.)

+ Danh sách hành khách và tình trạng sức khoẻ, đặc biệt người bị bệnh hoặc nghi mắc bệnh và những người xung quanh trong vòng 2 mét.

+ Danh sách thuyền viên, đặc biệt lưu ý nhân viên tiếp xúc trực tiếp với người bệnh, nghi mắc bệnh.

- Yêu cầu cơ quan có liên quan đưa tàu thuyền vào vị trí kiểm dịch hoặc khu vực cách ly để khử khuẩn.

- Xác định các khu vực trên tàu thuyền cần thực hiện khử khuẩn; loại hóa chất, phương pháp khử khuẩn đối với từng khu vực.

2. Công tác chuẩn bị

- Thông báo cho các cơ quan có thẩm quyền và trách nhiệm liên quan (cảng vụ hàng hải, chủ tàu thuyền hoặc đại diện,...) để phối hợp đảm bảo an toàn cho con người và các trang thiết bị có thể bị ảnh hưởng trong quá trình cách ly và khử khuẩn.

- Bố trí nhân viên xử lý y tế theo nhu cầu thực tế và yêu cầu chuyên môn.

- Phương tiện phòng hộ cá nhân, dung dịch sát khuẩn (60-80% nồng độ cồn cho việc vệ sinh tay và có ít nhất 70% nồng độ cồn cho vệ sinh trang thiết bị) và các thiết bị, dụng cụ cần thiết..

- Trang thiết bị, hoá chất phù hợp với kỹ thuật khử khuẩn.

- Thùng, túi đựng đồ thải bỏ.

- Dụng cụ được chuẩn bị sẵn trong túi đồ vệ sinh:

+ Túi đựng rác và khẩu trang có dây.

+ Giẻ lau, giấy vệ sinh và/hoặc vật liệu thấm hút.

+ Bình phun hóa chất.

+ Khăn lau chuyên dụng.

- Phương tiện vận chuyển trang thiết bị, dụng cụ, hóa chất, rác thải lây nhiễm theo quy định an toàn sinh học.

3. Khử khuẩn

3.1. Những yêu cầu khử khuẩn trên tàu thuyền

- Sau khi hành khách ra khỏi tàu thuyền, nhân viên xử lý y tế lên tàu để thực hiện khử khuẩn.

- Để việc khử khuẩn đạt hiệu quả tối đa thì thường phải thực hiện vệ sinh kỹ lưỡng, thu dọn bất kỳ những đồ vật, rác trước khi khử khuẩn; phải loại bỏ chất nôn, chất tiết, làm sạch các vết bẩn trước khi tiến hành khử khuẩn.

- Nước thải từ quá trình làm sạch phải được xử lý như nước thải lây nhiễm.

- Khăn lau và dụng cụ đựng ở các khu vực khác nhau phải được sử dụng riêng; nên sử dụng thiết bị làm sạch dùng một lần.

Nếu không có thiết bị làm sạch dùng một lần, vật liệu làm sạch (vải, bọt biển,...) nên được cho vào dung dịch khử khuẩn có chứa clo hoạt tính trong thời gian tiếp xúc ít nhất 30 phút. Khăn lau có thể được giặt ở nhiệt độ 90°C và sau đó có thể được sử dụng lại. Nếu cả hai giải pháp đều không có sẵn, vật liệu nên được loại bỏ và không được sử dụng lại.

- Cần phải mở hệ thống thông gió tự nhiên trong quá trình khử khuẩn. Trong trường hợp các phòng không thể mở cửa sổ và hệ thống thông gió hoạt động trong một vòng kín, nên tắt tuần hoàn không khí và hệ thống phải hoạt động với nguồn cung cấp không khí sạch, mới. Lựa chọn khác có thể sử dụng sau khi được tư vấn kỹ thuật của chuyên gia: đặt bộ lọc không khí dạng hạt hiệu quả cao tạm thời (HEPA) qua các lỗ thông hơi và khí thải trong các phòng có bệnh nhân hoặc sử dụng hệ thống lọc không khí HEPA di động được đặt gần nơi bệnh nhân đã được xác định.

- Thực hiện phun khử khuẩn theo nguyên tắc từ trong ra ngoài, từ trên xuống dưới, nên bắt đầu từ những khu vực sạch sẽ nhất, tiến tới những khu vực bẩn nhất (khu vực có bệnh nhân).

- Phun xịt các chất khử khuẩn trên sàn tàu từ trước ra sau, tiếp theo lau chùi khử khuẩn các khu vực nguy cơ cao (khu vực ghế ngồi của người bệnh, nghi nhiễm bệnh và khu vực xung quanh, nhà vệ sinh mà người bệnh sử dụng,...), sau đó một lần nữa lại phun khử khuẩn theo hướng ngược lại.

- Hóa chất khử khuẩn phù hợp với các khu vực nguy cơ và khu vực thực hiện khử khuẩn.

- Nên làm ướt dụng cụ lau chùi bằng các chất khử khuẩn khi lau chùi bề mặt, để tồn lưu trong khoảng thời gian theo khuyến cáo của nhà sản suất và sau đó loại bỏ.

- Những nơi không thể phun, dùng phương pháp lau; sử dụng các công cụ làm sạch khác nhau (vải và giẻ lau) cho từng khu vực khác nhau trong tàu thuyền, nên có màu khác nhau để phân biệt và giảm ô nhiễm chéo.

3.2. Thực hiện khử khuẩn

3.2.1. Khoang hành khách và chế biến thực phẩm

- Các khu vực thường xuyên tiếp xúc với hành khách và các bề mặt cứng khác trên tàu như tường, cửa sổ, tay nắm cửa, thanh cửa, ghế, tay vịn, mặt bàn, công tắc đèn, vòi nước, nút thang máy,... Làm sạch bề mặt môi trường bằng nước và chất tẩy rửa thông thường, đồng thời lau các chất khử khuẩn chứa clo hoạt tính với nồng độ 0,1% hoặc dung dịch sát khuẩn (có ít nhất 70% nồng độ cồn) trong 30 phút hoặc hóa chất khử khuẩn theo qui định của Bộ Y tế hoặc của nhà sản xuất.

- Chất nôn, dịch tiết cơ thể: Nếu dính trên bề mặt cần phải được loại bỏ cẩn thận bằng khăn và xử lý an toàn ngay lập tức như chất thải lây nhiễm.

- Xử lý chất thải: thực hiện theo quy định đối với chất thải lây nhiễm.

- Phòng tắm và nhà vệ sinh trong khu vực y tế, khu vực cách ly hoặc kiểm dịch.

+ Khử khuẩn bằng cách phun hoặc lau chất khử khuẩn có chứa clo hoạt tính với nồng độ 0,1% trong ít nhất 30 phút hoặc hóa chất khử khuẩn theo qui định của Bộ Y tế hoặc của nhà sản xuất.

+ Các bề mặt cần được rửa lại bằng nước sạch sau 30 phút tiếp xúc với clo.

+ Nên sử dụng nhà vệ sinh chuyên dụng cho các trường hợp nghi ngờ và đã được xác nhận. Nếu không thể cung cấp nhà vệ sinh riêng cho bệnh nhân và cho người cùng khoang, nhà vệ sinh chung phải được làm sạch và khử khuẩn ít nhất hai lần mỗi ngày.

- Nhà vệ sinh công cộng, bồn rửa và các thiết bị vệ sinh khác: các bề mặt tiếp xúc với tay (ví dụ như tay vịn tắm và các thiết bị vệ sinh được nhiều người sử dụng) phải được thực hiện khử khuẩn cẩn thận. Cân nhắc việc sử dụng chất khử khuẩn có chứa clo hoạt tính với nồng độ 0,1% trong 30 phút, hoặc hóa chất khử khuẩn theo qui định của Bộ Y tế hoặc của nhà sản xuất.

- Ghế, sofa, tấm trải tường:

+ Phải được khử khuẩn kỹ lưỡng bằng phun hoặc lau chất khử khuẩn diệt khuẩn thích hợp.

+ Lưu ý thuốc tẩy clo có thể làm hỏng vải dệt. Có thể dung dịch sát khuẩn (có ít nhất 70% nồng độ cồn) trong 30 phút. Sau đó để khô trong không khí dưới ánh nắng mặt trời nếu có thể.

+ Có thể sử dụng các chất khử khuẩn khác theo qui định của Bộ Y tế hoặc của nhà sản xuất.

+ Không nên bỏ qua các phương tiện giải trí như ghế ngồi ngoài trời.

- Thảm và đồ nội thất:

+ Nên được làm sạch bằng hơi nước và sau đó khử khuẩn. Làm sạch bằng hơi nước là một phương pháp hiệu quả để làm sạch các bề mặt mềm như thảm và rèm cửa. Tuy nhiên, vấn đề làm sạch bằng hơi nước chỉ là một phương pháp khử khuẩn, vì rất khó để đạt được nhiệt độ đủ cao trong đồ đạc mềm. Có thể là làm sạch bằng hơi nước có kết hợp với biện pháp khác.

+ Có thể dung dịch sát khuẩn (có ít nhất 70% nồng độ cồn) trong 30 phút.

+ Có thể sử dụng các chất khử khuẩn khác theo qui định của Bộ Y tế hoặc của nhà sản xuất.

- Đồ giặt từ các phòng ngủ của các trường hợp bệnh, nghi ngờ và những người tiếp xúc phải được xử lý như chất có thể lây nhiễm, phù hợp với kế hoạch quản lý ổ dịch được cung cấp trên tàu đối với các bệnh truyền nhiễm khác.

+ Tất cả những người tiếp xúc với đồ vải bẩn của trường hợp mắc, nghi mắc bệnh truyền nhiễm phải mặc trang phục phòng hộ, bao gồm găng tay nặng, khẩu trang, kính bảo vệ mắt (tấm che mặt/ kính bảo hộ), áo choàng dài tay, tạp dề (nếu áo choàng không chống được chất lỏng), ủng hoặc giày kín trước khi chạm vào bất kỳ đồ vải nào bị bẩn.

+ Bất kỳ vật nào ở trên khăn trải giường đều phải được loại bỏ và xử lý như chất thải lây nhiễm.

+ Đồ giặt nên được vận chuyển đến khu vực giặt là trong các xe đẩy riêng trong các túi kín như đối với với rác thải lây nhiễm.

+ Đồ giặt bị bẩn được giặt và xử lý riêng biệt với các đồ khác, không được tiếp xúc với bất kỳ bề mặt nào trong khu vực giặt là.

- Các dụng cụ phục vụ ăn uống từ các khoang của các trường hợp nghi ngờ và người tiếp xúc phải được xử lý là có khả năng lây nhiễm, phù hợp với kế hoạch quản lý ổ dịch được cung cấp trên tàu đối với các bệnh truyền nhiễm khác. Nếu bát đĩa và dao kéo không được sử dụng, thì sau khi hoàn thành bữa ăn, khay phục vụ, bát đĩa và dao kéo nên được vận chuyển đến khu vực rửa bát trong một túi, sau đó rửa sạch và khử khuẩn ở nhiệt độ 77°C trở lên trong ít nhất 30 giây và sau đó được làm khô trong không khí.

- Khu vực chuẩn bị thực phẩm: nếu có ổ dịch trên tàu, tiến hành phun khử khuẩn toàn bộ khu vực chế biến thực phẩm phun dung dịch có chứa clo hoạt tính với nồng độ 0,1% với thời gian tiếp xúc tối thiểu 30 phút hoặc hóa chất khử khuẩn theo qui định của Bộ Y tế hoặc của nhà sản xuất, sau đó lau lại bằng nước sạch.

3.2.2. Khử khuẩn khu vực có trang thiết bị điện tử

- Dùng phương pháp lau hóa chất; không được dùng bình xịt với áp xuất cao, hoặc máy phun sương mù phun thẳng vào khu vực có trang thiết bị điện tử. Sau khi lau bằng khăn tẩm hóa chất thì dùng khăn sạch lau để tránh hóa chất lắng đọng.

- Có thể sử dụng bằng dung dịch sát khuẩn có chứa ít nhất 70% cồn hoặc hóa chất khử khuẩn theo qui định của Bộ Y tế hoặc của nhà sản xuất.

- Khử khuẩn khu vực có trang thiết bị điện tử nên được thực hiện bởi nhân viên xử lý được đào tạo tốt.

3.2.3. Khử khuẩn khoang hàng hóa

- Nên sử dụng phương pháp phun xịt khử khuẩn trong vòng khép kín. Việc khử khuẩn phải được thực hiện từ trong ra ngoài, từ trên xuống dưới, từ trái qua phải, từ sau ra trước.

- Sử dụng chất khử khuẩn có chứa clo hoạt tính với nồng độ 0,05% trong 30 phút, hoặc hóa chất khử khuẩn theo qui định của Bộ Y tế hoặc của nhà sản xuất…

- Sau khi phun xong khoang hàng, đóng cửa và phun bề mặt cửa, cầu thang hoặc xe nâng.

3.3. Xử lý chất thải

Thực hiện theo quy định đối với chất thải lây nhiễm.

4. Kết thúc xử lý và báo cáo

- Nhân viên xử lý cởi bỏ, thu gom đồ bảo hộ, rác vào thùng rác y tế theo qui định.

- Sát khuẩn tay bằng dung dịch sát khuẩn chứa 60-80% nồng độ cồn và sát khuẩn thiết bị bằng dung dịch sát khuẩn có ít nhất 70% nồng độ cồn.

- Thông báo cho đại diện hãng tàu thuyền công tác khử khuẩn hoàn tất. Tàu thuyền có thể đưa vào sử dụng bình thường sau khi hết thời gian lưu hóa chất (theo khuyến cáo) và cấp giấy chứng nhận theo qui định cho đại diện hãng tàu thuyền.

- Báo cáo trưởng ca, trực ban trưởng và lãnh đạo sau khi đã hoàn thành việc xử lý y tế.

Trân trọng!