Hỏi đáp về chấm dứt hợp đồng lao động

Thứ nhất, về việc đơn phương chấm dứt hợp đồng lao động và bồi thường chi phí đào tạo:

Điều 37 Luật lao động năm 2012 quy định:

“Người lao động làm việc theo hợp đồng lao động xác định thời hạn, hợp đồng lao động theo mùa vụ hoặc theo một công việc nhất định có thời hạn dưới 12 tháng có quyền đơn phương chấm dứt hợp đồng lao động trước thời hạn trong những trường hợp sau đây:

a) Không được bố trí theo đúng công việc, địa điểm làm việc hoặc không được bảo đảm điều kiện làm việc đã thỏa thuận trong hợp đồng lao động;

b) Không được trả lương đầy đủ hoặc trả lương không đúng thời hạn đã thỏa thuận trong hợp đồng lao động;

c) Bị ngược đãi, quấy rối tình dục, cưỡng bức lao động;

d) Bản thân hoặc gia đình có hoàn cảnh khó khăn không thể tiếp tục thực hiện hợp đồng lao động;

đ) Được bầu làm nhiệm vụ chuyên trách ở cơ quan dân cử hoặc được bổ nhiệm giữ chức vụ trong bộ máy nhà nước;

e) Lao động nữ mang thai phải nghỉ việc theo chỉ định của cơ sở khám bệnh, chữa bệnh có thẩm quyền;

g) Người lao động bị ốm đau, tai nạn đã điều trị 90 ngày liên tục đối với người làm việc theo hợp đồng lao động xác định thời hạn và một phần tư thời hạn hợp đồng đối với người làm việc theo hợp đồng lao động theo mùa vụ hoặc theo một công việc nhất định có thời hạn dưới 12 tháng mà khả năng lao động chưa được hồi phục”.

Hợp đồng lao động của bạn thuộc loại hợp đồng lao động mùa vụ, nên nếu bạn thỏa mãn một trong các trường hợp nêu trên, bạn có thể đơn phương chấm dứt hợp đồng đúng pháp luật. Khi đó, bạn thực hiện việc báo trước cho người sử dụng lao động thời gian ít nhất 3 ngày làm việc đối với các trường hợp quy định tại các điểm a, b, c và g nêu trên hoặc ít nhất 03 ngày làm việc vì là hợp đồng lao động theo mùa vụ hoặc theo một công việc nhất định có thời hạn dưới 12 tháng đối với các trường hợp quy định tại điểm d và điểm đ khoản 1 Điều này (khoản 2 Điều 37 Luật Lao động năm 2012).

Ngoài những trường hợp trên và/hoặc không đáp ứng về thời gian báo trước thì bạn rơi vào tình huống đơn phương chấm dứt hợp đồng lao động trái pháp luật. Khi đó, căn cứ Điều 42 Luật Lao động năm 2012 bạn sẽ:

- Không được trợ cấp thôi việc và phải bồi thường cho người sử dụng lao động nửa tháng tiền lương theo hợp đồng lao động.

- Nếu vi phạm quy định về thời hạn báo trước thì phải bồi thường cho người sử dụng lao động một khoản tiền tương ứng với tiền lương của người lao động trong những ngày không báo trước.

- Phải hoàn trả chi phí đào tạo cho người sử dụng lao động. Tuy nhiên, vì hợp đồng của bạn không thể hiện có chi phí đào tạo phát sinh cũng như không quy định về trường hợp phải bồi thường chi phí đào tạo, vì thế bạn không phải bồi thường chi phí đào tạo.

Thứ hai, về điều khoản phạt mà bạn băn khoăn:

Khoản 4 Điều 3 Hợp đồng lao động bạn cung cấp quy định: “sau khi đồng ý nhận làm tại bất cứ gia đình khách hàng nào của công ty nhân viên thoái thác không làm nữa, sẽ phạt 3 trăm nghìn đối với công việc làm theo giờ và 2 triệu với công việc làm theo tháng ....”. Chúng tôi hiểu điều khoản này như sau: Trường hợp bạn đang là nhân viên công ty, sau khi được phân công và đồng ý nhận làm tại bất cứ gia đình khách hàng nào nhưng sau đó thoái thác không làm nữa thì sẽ bị phạt số tiền cụ thể nêu trên. Trường hợp của bạn hiện tại là đơn phương chấm dứt hợp đồng (có thể là đúng pháp luật hoặc không đúng pháp luật), công ty sẽ không thể áp dụng điều khoản này để phạt bạn.

Thứ ba, về việc công ty giữ chứng minh nhân dân của bạn:

Điều 20 Luật Lao động năm 2012 quy định người sử dụng lao động không được thực hiện các hành vi sau:

- Giữ bản chính giấy tờ tuỳ thân, văn bằng, chứng chỉ của người lao động.

- Yêu cầu người lao động phải thực hiện biện pháp bảo đảm bằng tiền hoặc tài sản khác cho việc thực hiện hợp đồng lao động.

Vậy khoản 4 Điều 3 của hợp đồng lao động cũng như hành vi giữ chứng minh nhân dân của bạn là trái luật.

Khi nghỉ việc bạn nên báo trước với người sử dụng lao động bằng văn bản với lý do hợp lý để không bị xem là đơn phương chấm dứt hợp đồng trái pháp luật và hợp với đạo lý. Trên đây là những tư vấn dựa trên những thông tin bạn cung cấp. Bạn có thể suy xét và lựa chọn phương án hợp lý khi nghỉ việc.