Có bắt buộc phải ký giấy hủy quyền thừa kế?

Theo như thông tin bạn cung cấp cho chúng tôi thì mẹ bạn mất cách đây 3 năm vì bệnh ung thư phổi, bạn không hề biết mẹ mình có chuẩn bị di chúc không, nên căn cứ quy định tại Bộ luật dân sự 2015 về thừa kế thì có 2 trường hợp có thể xảy ra:

- Trường hợp có di chúc hợp pháp thì phần di sản mà mẹ bạn để lại sau khi chết (bao gồm tài sản chung trong thời kỳ hôn nhân (1/2) và tài sản riêng của mẹ bạn) sẽ được chia theo di chúc.

- Trường hợp có di chúc nhưng di chúc không hợp pháp hoặc không có di chúc thì tài sản sẽ được chia theo quy định của pháp luật. Khi đó, những người thừa kế cùng hàng được hưởng phần di sản bằng nhau, những người ở hàng thừa kế sau chỉ được hưởng thừa kế, nếu không còn ai ở hàng thừa kế trước do đã chết, không có quyền hưởng di sản, bị truất quyền hưởng di sản hoặc từ chối nhận di sản.

Những hàng thừa kế theo pháp luật được quy định theo thứ tự sau đây:

(1) Hàng thừa kế thứ nhất gồm: vợ, chồng, cha đẻ, mẹ đẻ, cha nuôi, mẹ nuôi, con đẻ, con nuôi của người chết;

(2) Hàng thừa kế thứ hai gồm: ông nội, bà nội, ông ngoại, bà ngoại, anh ruột, chị ruột, em ruột của người chết; cháu ruột của người chết mà người chết là ông nội, bà nội, ông ngoại, bà ngoại;

(3) Hàng thừa kế thứ ba gồm: cụ nội, cụ ngoại của người chết; bác ruột, chú ruột, cậu ruột, cô ruột, dì ruột của người chết; cháu ruột của người chết mà người chết là bác ruột, chú ruột, cậu ruột, cô ruột, dì ruột; chắt ruột của người chết mà người chết là cụ nội, cụ ngoại.

Như vậy, trong trường hợp này phần di sản mà mẹ bạn để lại sau khi chết sẽ chia đều cho bố của bạn, bạn và em trai bạn mỗi người một phần bằng nhau.

Mặt khác, Theo quy định tại Điều 620 Bộ luật dân sự 2015 thì người thừa kế có quyền từ chối nhận di sản, trừ trường hợp việc từ chối nhằm trốn tránh việc thực hiện nghĩa vụ tài sản của mình đối với người khác.

Việc từ chối nhận di sản phải được lập thành văn bản và gửi đến người quản lý di sản, những người thừa kế khác, người được giao nhiệm vụ phân chia di sản để biết. Việc từ chối nhận di sản phải được thể hiện trước thời điểm phân chia di sản.

Như vậy: Căn cứ quy định được trích dẫn trên đây thì người thừa kế có quyền từ chối nhận di sản, chứ không có nghĩa vụ phải từ chối nhận di sản trong bất kỳ trường hợp nào.

Do đó: Trường hợp bố của bạn lấy lý do đã bán hết 2 căn nhà chữa bệnh cho mẹ bạn để yêu cầu anh em bạn phải ký giấy huỷ quyền thừa kế (văn bản từ chối nhận di sản) là không phù hợp với quy định của pháp luật.

Bạn và em trai bạn có quyền từ chối hoặc không, không ai có thể bắt buộc anh em bạn từ chối nhận thừa kế đối với phần di sản mà mẹ bạn để lại sau khi mất, trừ khi anh em bạn có nguyện vọng từ chối nhận di sản và không vì mục đích để trốn tránh việc thực hiện nghĩa vụ tài sản của mình đối với người khác.

Trên đây là quan điểm tư vấn của chúng tôi đối với vấn đề mà bạn đang thắc mắc.

Trân trọng!