Căn cứ quyết định hình phạt đối với tội phạm

Căn cứ quyết định hình phạt là những yêu cầu cơ bản (là chỗ dựa ) buộc Tòa án phải tuân theo khi quyết định hình phạt đối với tội phạm
 
Trước khi Bộ luật hình sự năm 1999 được ban hành, thuật ngữ “căn cứ quyết định hình phạt” không được dùng trong các văn bản pháp luật hình sự mà nó chỉ được dùng trong các bài viết, các công trình khoa học của các tác giả hoặc các luật gia; các giáo trình trong các trường đại học, cao đẳng; các thông tư, chỉ thị, các báo cáo tổng kết hoặc sơ kết của Tòa án nhân dân tối cao. Bộ luật hình sự năm 1985 lại dùng thuật ngữ “ nguyên tắc quyết định hình phạt ” để nêu các nội dung mà các nội dung đó chính là căn cứ quyết định hình phạt. Nhận rõ tính thiếu chính xác, không có cơ sở khoa học của việc đồng nhất hai khái niệm “nguyên tắc ” và “ căn cứ” quyết định hình phạt như
 
Bộ luật hình sự năm 1985, nên Bộ luật hình sự năm 1999 đã dùng thuật ngữ “ căn cứ quyết định hình phạt ” (Điều 45 Bộ luật hình sự năm 1999) thay cho thuật ngữ “ nguyên tắc quyết định hình phạt” (Điều 37 Bộ luật hình sự năm 1985)
 
Theo Điều 45 Bộ luật hình sự, thì khi quyết định hình phạt, Tòa án căn cứ vào quy định của Bộ luật hình sự, cân nhắc tính chất và mức độ nguy hiểm cho xã hội của hành vi phạm tội, nhân thân người phạm tội, các tình tiết giảm nhẹ và tăng nặng trách nhiệm hình sự.
 
Quyết định hình phạt là hoạt động của Tòa án đối với người phạm tội, quyết định hình phạt đúng, công bằng và hợp lý là tiền đề, là điều kiện để đạt được mục đích của hình phạt. Để quyết định hình phạt đúng pháp luật, công bằng và hợp lý đối với người phạm tội, Tòa án phải tuân theo các nguyên tắc quyết định hình phạt và các căn cứ quyết định hình phạt.