Giảm nhẹ trách nhiệm hình sự trong trường hợp người phạm tội đã lập công chuộc tội

Lập công chuộc tội là sau khi phạm tội đã có những hành vi dũng cảm cứu người, cứu tài sản của Nhà nước, tập thể hoặc của công dân đang bị xâm phạm hoặc có thành tích xuất sắc trong việc bảo đảm an ninh chính trị hoặc trật tự an toàn xã hội. Hành động của người phạm tội được cơ quan nhà nước, tổ chức khen ngợi.
 
Bộ luật hình sự năm 1985 chưa quy định tình tiết này là một tình tiết giảm nhẹ trách nhiệm hình sự, nếu có thì các Tòa án thường coi là tình tiết “ ăn năn hối cải ”. Giữa “ ăn năn hối cải ” với “ lập công chuộc tội ” là hai khái niệm khác nhau, nhưng lại liên quan chặt chẽ với nhau, thường thì thái độ ăn năn hối cải bao giờ cũng đi liền với hành vi lập công chuộc tội và ngược lại hành vi lập công chuộc tội lại chính là biểu hiện cụ thể của thái độ ăn năn hối cải. Tuy nhiên, có nhiều trường hợp thái độ ăn năn hối cải với lập công chuộc tội không có liên quan gì với nhau, có ăn năn hối cải nhưng không có lập công chuộc tội. Do đó Bộ luật hình sựnăm 1999 quy định riêng thành hai tình tiết có tính chất độc lập để áp dụng trong thực tiễn xét xử dễ dàng hơn
 
Mức độ giảm nhẹ của tình tiết này phụ thuộc vào công trạng của người phạm tội lập công được sau khi phạm tội, công càng lớn mức giảm nhẹ càng nhiều, thậm chí có thể miễn hình phạt hoặc miễn trách nhiệm hình sự nếu như có công mà tội phạm do họ gây ra chỉ là tội ít nghiêm trọng hoặc tội nghiêm trọng do vô ý.