Quy định về tài sản chung và phân chia tài sản chung của hộ gia đình hình thành từ hôn nhân thực tế

1. Về quan hệ giữa bà Hà và người đàn ông sống chung từ trước năm 1986 đến nay” theo quy định tại mục 3 Nghị quyết 35/2000/QH10 ngày 9/6/2000 của Quốc hội về việc thi hành Luật Hôn nhân và gia đình, Thông tư liên tịch số 01/2001/TTLT-TANDTC-VKSNDTC-BTP ngày 03/01/2001 giữa Tòa án nhân dân tối cao, Viện kiểm sát nhân dân tối cao và Bộ Tư pháp hướng dẫn thi hành Nghị quyết số 35/2000/QH10 thì bà Hà và người đàn ông kia được xác định là có quan hệ với nhau như vợ chồng.  

2. Trường hợp quyền sử dụng 3440m2 đất nông nghiệp được cấp cho hộ gia đình bà Hà thì đây là tài sản được hình thành trong quá trình hai người chung sống nên được xác định là tài sản chung vợ chồng và các thành viên của hộ gia đình (bao gồm các con của bà Hà). Theo quy định của Luật đất đai thì quyền sử dụng đất quyền sử dụng đất nông nghiệp được cấp cho hộ gia đình bao gồm tất cả các thành viên của hộ gia đình được xác định theo phần. Việc phân chia tài sản chung được thực hiện theo quy định tại Điều 224 của Bộ luật dân sự năm 2005, cụ thể: Trong trường hợp sở hữu chung có thể phân chia thì mỗi chủ sở hữu chung đều có quyền yêu cầu chia tài sản chung. Do đó, các con của bà Hà đều có quyền yêu cầu phân chia tài sản chung. Trường hợp con của bà Hà bị tâm thần (được cơ quan có thẩm quyền xác nhận là bị tâm thần) thì  việc bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp cho con bà Hà tại Tòa án do người đại diện hợp pháp của con bà Hà thực hiện (khoản 4 Điều 57 Bộ Luật tố tụng dân sự). Theo quy định của Bộ Luật dân sự thì người đại diện theo pháp luật của con bà Hà là những người sau: Cha, mẹ đối với con chưa thành niên; Người giám hộ đối với người được giám hộ; Người được Toà án chỉ định đối với người bị hạn chế năng lực hành vi dân sự; Chủ hộ gia đình đối với hộ gia đình. Do đó, trường hợp này không nhất thiết phải giám định lại con bà Hà có bị tâm thần hay không mới giải quyết được việc phân chia tài sản.

Tuy nhiên, trường hợp mẹ bạn không yêu cầu Tòa án giải quyết việc phân chia tài sản thì theo quy định tại Điều 74 Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật thi hành án dân sự năm 2014, Chấp hành viên sẽ yêu cầu Tòa án xác định phần quyền sử dụng đất của bà Hà trong khối tài sản chung theo thủ tục tố tụng dân sự và việc xử lý tài sản vẫn phải tuân theo quyết định của Tòa án.