Quyền đơn phương chấm dứt HÐLÐ của người lao động

Vấn đề bạn hỏi liên quan đến quyền đơn phương chấm dứt HÐLÐ của người lao động và trách nhiệm của người lao động khi đơn phương chấm dứt HÐLÐ trái pháp luật.
Ðiều 37, BLLÐ quy định quyền đơn phương chấm dứt HÐLÐ của người lao động như sau:
1. Người lao động làm việc theo hợp đồng lao động xác định thời hạn, hợp đồng lao động theo mùa vụ hoặc theo một công việc nhất định có thời hạn dưới 12 tháng có quyền đơn phương chấm dứt HÐLÐ trước thời hạn trong những trường hợp sau đây:
a) Bản thân hoặc gia đình có hoàn cảnh khó khăn không thể tiếp tục thực hiện hợp đồng lao động.
2. Khi đơn phương chấm dứt hợp đồng lao động theo quy định tại khoản 1 Ðiều này, người lao động phải báo cho người sử dụng lao động biết trước:
b) Ít nhất 30 ngày nếu là hợp đồng lao động xác định thời hạn; ít nhất 3 ngày làm việc nếu là hợp đồng lao động theo mùa vụ hoặc theo một công việc nhất định có thời hạn dưới 12 tháng đối với các trường hợp quy định tại Ðiểm d và Ðiểm đ Khoản 1 điều này.
Do đó, nếu do hoàn cảnh khó khăn thì người lao động có quyền đơn phương chấm dứt HÐLÐ trước thời hạn nhưng phải báo trước ít nhất 30 ngày đối với HÐLÐ xác định thời hạn từ 12 tháng đến 36 tháng.
Ðiều 41, BLLÐ quy định đơn phương chấm dứt HÐLÐ trái pháp luật là các trường hợp chấm dứt HÐLÐ không đúng quy định tại Ðiều 37 của Bộ luật này. Như vậy, để đơn phương chấm dứt HÐLÐ đúng quy định của pháp luật, người lao động phải thuộc một trong các trường hợp quy định tại Ðiều 37 và phải báo trước ít nhất 30 ngày đối với HÐLÐ xác định thời hạn từ 12 tháng đến 36 tháng.
Ðiều 43, BLLÐ quy định nghĩa vụ của người lao động khi đơn phương chấm dứt HÐLÐ trái pháp luật như sau:
1. Không được trợ cấp thôi việc và phải bồi thường cho người sử dụng lao động nửa tháng tiền lương theo hợp đồng lao động.
2. Nếu vi phạm quy định về thời hạn báo trước thì phải bồi thường cho người sử dụng lao động một khoản tiền tương ứng với tiền lương của người lao động trong những ngày không báo trước.
3. Phải hoàn trả chi phí đào tạo cho người sử dụng lao động theo quy định tại Ðiều 62 của Bộ luật này.
Do vậy, nếu đơn phương chấm dứt HÐLÐ trái luật thì người lao động phải bồi thường nửa tháng tiền lương theo hợp đồng lao động và 30 ngày lương tương ứng với thời gian vi phạm báo trước.