Các dấu hiệu cơ bản của tội truyền bá văn hóa phẩm đồi trụy

1. Các dấu hiệu thuộc về chủ thể của tội phạm.
 
Chủ thể của tội phạm này không phải là chủ thể đặc biệt, chỉ cần đến một độ tuổi nhất định và không mất năng lực trách nhiệm hình sự đều có thể là chủ thể của tội phạm này.
 
Theo quy định tại Điều 12 BLHS thì người đủ 14 tuổi đến dưới 16 tuổi phải chịu trách nhiệm hình sự về tội phạm này thuộc trường hợp quy định tại khoản 2 và khoản 3 của điều luật; người đủ 16 tuổi trở lên phải chịu trách nhiệm hình sự về tội phạm này không phân biệt thuộc trường hợp quy định tại khoản nào của điều luật.
 
Nếu vật phạm pháp có số lượng lơn, và chỉ phổ biến cho một người, thì người phạm tội phải là người đã bị xử phạt hành chính về hành vi này họ đã bị kết án về tội này, chưa được xóa án tích mà còn vi phạm thì mới là chủ thể của tội phạm này.
 
2. Các dấu hiệu thuộc mặt khách thể của tội phạm
 
Do tội phạm này được quy định tại chương các tội phạm xâm phạm an toàn công cộng, trật tự công cộng nên nó xâm phạm đến truyền thống văn hóa của dân tộc, những giá trị vật chất và tình thần loài người, xâm phạm đến sự quản lý của Nhà nước về việc duy trì, phát triển nếp văn hóa văn minh, mang đậm bản sắc dân tộc.
 
Đối tượng tác động của tội phạm này là sách, báo, tranh, ảnh, phim, nhạc hoặc những vật phẩm khác có tính chất đồi trụy. Việc xác định các vật phẩm có tính chất đồi trụy hay không, nhất thiết phải do cơ quan chuyên môn ( cơ quan văn hóa) thẩm định.
 
3. Các dấu hiệu thuộc về mặt khách quan của tội phạm.
 
a) Hành vi khách quan
 
Người phạm tội thực hiện duy nhất một hành vi, đó là truyền bá ( phổ biến) cho người khác biết các vật phẩm có tính chất đồi trụy nhưng bằng nhiều thủ đoạn khác nhau như: làm ra, sao chép, lưu hành, vận chuyển, mua bán, tàng trữ nhằm phổ biến hoặc có hành vi khác.
 
Làm ra vật phẩm văn hóa có tính chất đồi trụy là tạo ra các vật phẩm có tính chất ăn chơi đàng điếm, dâm ô, hoặc khiêu gợi những ý định thúc đẩy con người thỏa mãn lối sống ăn chơi đàng điếm, dâm ô như: vẽ tranh, chụp ảnh, quay phim, ghi âm, sáng tác nhạc, viết truyện, làm thơ, viết kịch,…
 
Sao chép vật phẩm văn hóa có tính chất đồi trụy là từ một vật phẩm văn hóa có tính chất đồi trụy đầu tiên ( bản gốc, bản chính) tạo ra nhiều vật phẩm khác giống như vật phẩm ban đầu có tính chất đồi trụy. Việc sao chép có thể sao chép toàn bộ hoặc chỉ sao chép một phần. Hình thức sao chép cũng đa dạng như: chụp lại, viết lại, ghi âm lại, ghi hình lại hoặc các hình thức sao chép khác.
 
Lưu hành vật phẩm văn hóa có tính chất đồi trụy là cho người khác xem, mượn, thuê các vật phẩm văn hóa có tính chất đồi trụy.
 
Vận chuyển vật phẩm văn hóa có tính chất đồi trụy là chuyên chở các vật phẩm văn hóa có tính chất đồi trụy từ nơi này đến nơi khác.
 
Mua bán vật phẩm văn hóa có tính chất đồi trụy là dùng tiền hoặc tài sản để trao đổi lấy vật phẩm văn hóa có tính chất đồi trụy hoặc dùng vật phẩm văn hóa có tính chất đồi trụy để trao đổi lấy tiền hoặc tài sản.
 
Tàng trữ vật phẩm văn hóa có tính chất đồi trụy là cất giữ các vật phẩm văn hóa có tính chất đồi trụy ở một địa điểm nhất định như: ở cơ quan, phòng làm việc, nhà ở, trong người, trên phương tiện giao thông,…
 
Tàng trữ vật phẩm văn hóa có tính chất đồi trụy là cất giữ các vật phẩm văn hóa có tính chất đồi trụy ở một địa điểm nhật định như: ở cơ quan, phòng làm việc, nhà ở, trong người, trên phương tiện giao thông,…
 
Các hành vi khác truyền bá văn hóa phẩm đồi trụy là ngoài các hành vi làm ra, sao chép, lưu hành, vận chuyển, mua bán, tàng trữ nhằm phổ biến, thì người phạm tội còn có những hành vi khác phố biến cho người khác biết các vật phẩm có tính chất ăn chơi đàng điếm, dâm ô hoặc khêu gợi những ý định thúc đẩy con người thỏa mãn lối sống ăn chơi đàng điếm, dâm ô. Việc nhà làm luật quy định các hành vi khác là nhằm tránh lọt tội.
 
b) Hậu quả
 
Đối với tội truyền bá văn hóa phẩm đồi trụy, hậu quả không phải là dấu hiệu bắt buộc của cáu thành tội phạm. Tuy nhiên, nếu gây ra hậu quả nghiêm trụng, rất nghiêm trọng hoặc đặc biệt nghiêm trọng thì tùy từng trường hợp người phạm tội bị truy cứu trách nhiệm hình sự theo khoản 2 hoặc khoản 3 của điều luật.
 
c) Các dấu hiệu khách quan khác
 
Đối với tội truyền bá văn hóa phẩm đồi trụy, ngoài hành vi khách quan, hậu quả thì nhà làm luật còn quy định hai dấu hiệu khách quan khác mà nếu thiếu nó thì người có hành vi truyền bá văn hóa phẩm đồi trụy chưa cấu thành tội phạm, đó là: vật phạm pháp có số lượng lớn và phổ biến cho nhiều người.
 
Về tình tiết vật phạm pháp có số lượng lớn
 
Nếu điều 99 Bộ luật hình sự năm 1985 quy định vật phạm pháp có số lượng lớn là yếu tố định khung hình phạt quy định tại khoản 2 của điều luật thì Điều 253 BLHS năm 1999 quy định vật phạm pháp có số lượng lớn là yếu tố định tội. Cho đến nay, các cơ quan có thẩm quyền chưa giải thích hoặc hướng dẫn vật phạm pháp ( vật phẩm văn hóa đồi trụy) có số lượng bao nhiêu là lớn, nên thực tiễn điều tra, truy tố, xét xử đối với người phạm tội này trong một số trường hợp gặp khó khăn.
 
Nói chung các vụ án truyền bá văn hóa phẩm đồi trụy được đưa ra truy tố, xét xử đều là những trường 
hợp người phạm tội đã bị xử phạt hành chính về hành vi tuyền bá băn hóa phẩm đồi trụy hoặc đã bị kết án về tội này, chưa được xóa an tích mà còn vi phạm hoặc người phạm tội truyền bá văn hóa phẩm đồi trụy với số lượng rất lớn hoặc đặc biệt lớn hoặc gây hậu quả nghiêm trọng hoặc đặc biệt nghiêm trọng còn lại hậu như người phạm tội chỉ bị xử phạt hành chính
 
Tuy nhiên, cũng phải thấy rằng, việc quy định vật phạm pháp có số lượng bao nhiêu là lớn, rất lớn hoặc đặc biệt lớn đối với người phạm tội nói chung và đối với tội phạm này nói riêng không phải là vấn đề đơn giản. Ví dụ: một bộ tứ lơ khơ có 54 quân bài, mỗi quân bài in một hình có tính chất kích dục với một đĩa VCD với thời lượng 120 phút có nội dung kích dục thì cái nào nguy hiểm hơn cái nào. Nếu chỉ căn cứ bào số lượng thì một bộ tú lơ khơ với 54 bức hình phải coi là có vật phạm pháp số lượng lớn hơn, thậm chí đặc biệt lớn nhưng tính chất nguy hiểm chắc chắn không bằng một đĩa VCD, vì không ai gọi một đĩa VCD là vật phạm pháp có số lượng lớn cả. Do đó có ý kiến cho rằng nhà làm luật không nên quy định số lượng vật phạm pháp đối với tội phạm này có tình tiết định tội hoặc định khung hình phạt.
 
Về tình tiết phổ biến cho nhiều người
 
Đối với tình tiết phổ biến cho nhiều người việc xác định tương đối dễ. Phổ biến cho nhiều người là phổ biến cho từ hai người trở lên. Tuy nhiên, khi xác định tình tiết cũng phải cần chú ý: phổ biến cho từ hai người trở lên được người phạm tội cho xem, cho nghe vật phẩm văn hóa có tính chất đồi trụy. Nếu người phạm tội cùng xem, cũng nghe thì tính cả người phạm tội phải có từ 3 người trở lên thì mới coi là phổ biến cho nhiều người.
 
4. Các dấu hiệu thuộc về mặt chủ quan của tội phạm.
 
Người phạm tội truyền bá văn hóa phẩm đồi trụy thực hiện hành vi của mình là do cố ý.
 
Mục đích của người phạm tội là nhằm phổ biến văn hóa phẩm đồi trụy cho người khác với nhiều động cơ khác nhau. Đây là dấu hiệu bắt buộc của cấu thành tội phạm này, các cơ quan tiến hành tố tụng cần phải chứng minh mục đích của người phạm tội. Nếu một người có các hành vi làm ra, sao chép, lưu hành, vận chuyển, mua bán, tàng trữ hoặc có hành vi khác nhưng không nhằm phổ biến cho người khác thì cũng không cấu thành tội phạm này.