Thừa kế theo hộ gia đình đất ở và đất nông nghiệp

1. Nếu giấy chứng nhận quyền sử dụng đất của "hộ" gia đình ông Tác được cấp đúng pháp luật (đúng đối tượng, đúng thủ tục) thì vấn đề còn lại chỉ là: Xem trong "hộ" ở đây gồm những ai. Trước tiên căn cứ vào hồ sơ địa chính và giấy tờ về quyền sử dụng đất xem có Quyết định giao đất, phân đất, chia đất cho hộ gia đình không? Sau đó căn cứ vào sổ hộ khẩu thời điểm xin cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất và tờ khai về nhân khẩu trong hồ sơ xin cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất để xác định việc cấp GCN QSD đất cho những ai. Để giải quyết vụ việc này thì sẽ liên quan tới UBND huyện, nơi cấp GCN QSD đất và cơ quan này sẽ phải có ý kiến bằng văn bản...

2. Nếu vụ việc được đưa ra tòa án để giải quyết thì Tòa án sẽ xem xét theo hướng như sau:

a. Đối với đất ở: Xem xét các căn cứ để xác lập quyền sử dụng đất và việc chuyển quyền sử dụng đất. Nếu trước đó đất của tổ tiên để lại thì căn cứ vào tài liệu nào? Căn cứ để công nhận quyền sử dụng đất cho ông Tác là gì? Ông Tác được cấp GCN QSD đất theo quy định tại khoản 1, khoản 2 Điều 50 Luật đất đai hay do sử dụng ổn định, liên tục mà được công nhận quyền sử dụng đất theo quy định tại khoản 4, Điều 50 Luật đất đai. Ông Tác không nắm giữ giấy tờ về quyền sử dụng đất thì căn cứ cấp GCN QSD đất sẽ dựa vào thông tin trên hồ sơ địa chính do cơ quan quan lý đất đai nắm giữ và biên lai nộp thuế của ông Tác.

Hiện nay, thửa đất đó đã được cấp GCN QSD đất có tên ông Tác, chưa hết thời hiệu khởi kiện tranh chấp về thừa kế nên bốn bà con gái của ông Tác, bà Ẩn có căn cứ để yêu cầu chia thừa kế đối với phần sở hữu nhà đất của ông Tác, bà Ẩn.

b. Đối với đất nông nghiệp: Quyết định giao đất, chia đất, công nhận quyền sử dụng đất nông nghiệp sẽ là căn cứ xác định hộ gia đình, cá nhân được quyền đối với diện tích đất đó. Theo luật đất đai năm 1993 thì đất nông nghiệp được chia theo sức lao động. Nếu ai có tên trong hộ khẩu của gia đình ông Tác và trong danh sách xét duyệt giao đất thì sẽ là đồng sở hữu đối với đất nông nghiệp được chia đó.

c. Đối với đất khai hoang: Ông Sáng phải có tài liệu chứng minh là phần diện tích đất tăng lên là do công sức khai hoang, tôn tạo, mở rộng diện tích đất của gia đình ông Tác thì vợ chồng ông Sáng mới được công nhận.

Vụ việc bạn nêu trên là tranh chấp thừa kế về quyền sử dụng đất nên áp dụng cả luật đất đai và bộ luật dân sự để giải quyết. Các đương sự có nghĩa vụ cung cấp chứng cứ để bảo vệ quyền lợi của mình. Nếu không cung cấp được chứng cứ thì sẽ chịu thiệt. Trong quá trình giải quyết vụ án thì các đương sự cũng có quyền yêu cầu tòa án thu thập chứng cứ theo quy định của Bộ luật tố tụng dân sự....