Cho hàng xóm vay tiền tính lãi thế nào là phù hợp

Việc bạn cho người hàng xóm vay số tiền 20 triệu đồng trong thời hạn 3 tháng đã làm phát sinh giữa bên cho vay và bên vay một hợp đồng vay tài sản. Theo quy định tại Điều 471 Bộ luật dân sự 2005 thì: Hợp đồng vay tài sản là sự thoả thuận giữa các bên, theo đó bên cho vay giao tài sản cho bên vay; khi đến hạn trả, bên vay phải hoàn trả cho bên cho vay tài sản cùng loại theo đúng số lượng, chất lượng và chỉ phải trả lãi nếu có thoả thuận hoặc pháp luật có quy định.

Như vậy, sau khi hết thời hạn 3 tháng người hàng xóm phải trả cho bạn số tiền là 20 triệu đồng tiền gốc. Nếu bạn và người hàng xóm có thỏa thuận về lãi suất, người hàng xóm phải trả tiền lãi cho bạn theo thỏa thuận giữa hai bên tính trên số tiền gốc cho vay và thời gian 3 tháng tương ứng.

Về lãi suất cho vay theo quy định tại Điều 476 Bộ luật dân sự 2005 thì: “Lãi suất vay do các bên thoả thuận nhưng không được vượt quá 150% của lãi suất cơ bản do Ngân hàng Nhà nước công bố đối với loại cho vay tương ứng”.

Từ quy định này có thể thấy việc cho vay giữa cá nhân với cá nhân - nếu áp dụng mức lãi suất nhỏ hơn hoặc bằng 150% lãi suất cơ bản do Ngân hàng nhà nước quy định tại thời điểm cho vay - thì không bị coi là trái pháp luật. Ví dụ: Tại thời điểm cho vay, lãi suất cơ bản của Ngân hàng nhà nước là 6,7%/năm tương đương với khoảng 0,56%/tháng đối với khoản vay ngắn hạn dưới 12 tháng. Với khoản vay 20 triệu, bạn có thể tính mức lãi suất là 0,56%/ tháng x 3 tháng hoặc cao hơn mức 0,56%/ tháng nhưng không được vượt quá 150% mức lãi suất 0,56%/ tháng. Nếu áp dụng mức lãi suất cao hơn mức lãi suất này là không phù hợp với quy định của pháp luật.

Hành vi cho vay nặng lãi được quy định cụ thể tại Điều 163 Bộ luật hình sự hiện hành. Theo điều luật này thì: “Người nào cho vay với mức lãi suất cao hơn mức lãi suất cao nhất mà pháp luật quy định từ mười lần trở lên có tính chất chuyên bóc lột, thì bị phạt tiền từ một lần đến mười lần số tiền lãi hoặc phạt cải tạo không giam giữ đến một năm; Phạm tội thu lợi bất chính lớn thì bị phạt tù từ sáu tháng đến ba năm; Người phạm tội còn có thể bị phạt tiền từ một lần đến năm lần số lợi bất chính, cấm đảm nhiệm chức vụ, cấm hành nghề hoặc làm công việc nhất định từ một năm đến năm năm”.

Trong trường hợp của cho vay có tính lãi, nếu người cho vay tính lãi cao từ 10 lần trở lên, có tính chất chuyên bóc lột (sống bằng nghề cho vay nặng lãi) thì bị truy cứu trách nhiệm hình sự. Trong trường hợp cho vay 20 triệu ở ví dụ trên, nếu người cho vay áp dụng mức lãi suất cao gấp 10 lần mức 0,56%/tháng và có tính chất chuyên bóc lột thì có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự về tội cho vay nặng lãi.