Doanh nghiệp chưa thoát khỏi con dấu

Tính đến ngày 1-7-2016, Luật Doanh nghiệp năm 2014 (LDN) đã có hiệu lực tròn một năm. Đây là thời điểm phù hợp để nhìn nhận, đánh giá kết quả của một năm thực thi LDN, từ góc độ của cơ quan quản lý nhà nước và của chính doanh nghiệp, để có những điều chỉnh cần thiết nhằm khắc phục những hạn chế, thiếu sót còn tồn tại và tiếp tục tận dụng, phát huy có hiệu quả nhất những điểm tiến bộ, ưu việt của LDN.

Theo điều 44 của LDN, doanh nghiệp có quyền quyết định về hình thức, số lượng và nội dung con dấu của doanh nghiệp; việc quản lý, sử dụng và lưu giữ con dấu thực hiện theo quy định của điều lệ công ty; con dấu được sử dụng trong các trường hợp theo quy định của pháp luật hoặc các bên giao dịch có thỏa thuận về việc sử dụng dấu.

Mặc dù vẫn còn những điểm không rõ ràng và có không ít hạn chế trong thời gian đầu thực thi LDN liên quan đến vấn đề con dấu doanh nghiệp (như chưa minh thị doanh nghiệp có bắt buộc có con dấu hay không, nhiều quy định của pháp luật hiện hành vẫn bắt buộc doanh nghiệp phải sử dụng con dấu...) nhưng nhìn chung đây là một trong những cải cách tích cực nổi bật của LDN - trao quyền tự quyết nhiều hơn cho doanh nghiệp và tạo tiền đề để có thể bỏ hẳn việc lệ thuộc vào con dấu doanh nghiệp trong một tương lai không xa.

Tuy vậy, qua thực tế một năm thực hiện LDN, dường như các doanh nghiệp vẫn chưa tận dụng triệt để cải cách tiến bộ này, chưa có nhiều sự thay đổi, chuyển biến rõ nét, tích cực về việc quản lý và sử dụng con dấu doanh nghiệp.

Các doanh nghiệp vẫn còn phụ thuộc vào hình thức, nội dung của con dấu theo quy định cũ. Tuyệt đại đa số trong hơn 14.000 mẫu dấu của doanh nghiệp (kể cả chi nhánh, văn phòng đại diện) được công bố trên Cổng thông tin đăng ký doanh nghiệp quốc gia hiện nay vẫn là con dấu tròn với đường kính 34-36 mi li mét, màu mực dấu vẫn là màu mực đỏ, vẫn chừng ấy những thông tin về tên doanh nghiệp, mã số doanh nghiệp, địa chỉ công ty theo cấp quận/huyện, tỉnh/thành phố. Hầu như rất ít doanh nghiệp “dám” chủ động tạo cho mình một con dấu mang tính khác biệt và đặc trưng hơn, rất ít doanh nghiệp đưa logo, biểu tượng, hình ảnh vào con dấu của doanh nghiệp mình, trong khi cơ chế pháp lý đã có.

Bên cạnh đó, doanh nghiệp vẫn chưa thoát khỏi thói quen phụ thuộc vào con dấu. Theo quy định hiện hành, trong nhiều lĩnh vực, doanh nghiệp phải đóng dấu trong một số văn bản (trong một số biểu mẫu kế toán, thuế...) nên doanh nghiệp nào vẫn cần có con dấu. Và khi đã có con dấu thì trong hầu hết các văn bản khác, doanh nghiệp vẫn cứ đóng dấu để... yên tâm. Điều này cũng là dễ hiểu vì nếu doanh nghiệp không đóng dấu thì đối tác hoặc các cơ quan tiếp nhận văn bản của doanh nghiệp sẽ thắc mắc và hỏi lại, bởi chưa có nhận thức đồng bộ trong việc thay đổi thói quen sử dụng con dấu giữa các doanh nghiệp với nhau và giữa doanh nghiệp với cán bộ, cơ quan nhà nước.

Với kết quả thực thi như vậy, những đổi mới về con dấu doanh nghiệp theo quy định của LDN sẽ không đạt được kết quả như mong đợi. Nguyên nhân một phần là các doanh nghiệp ngại thay đổi nhưng một phần cũng là do cải cách của LDN mặc dù có tiến bộ nhưng chưa thật sự triệt để. Cho nên, khi LDN được sửa đổi, bổ sung hoặc thay thế bởi đạo luật khác trong tương lai, vấn đề về con dấu doanh nghiệp cần được tiếp tục nghiên cứu, sửa đổi theo hướng triệt để hơn. Có thể là pháp luật sẽ bỏ hẳn sự điều chỉnh đối với con dấu doanh nghiệp, pháp luật không bắt buộc doanh nghiệp đóng dấu trong bất kỳ văn bản nào. Việc có hay không có con dấu, sử dụng con dấu như thế nào sẽ hoàn toàn do doanh nghiệp quyết định. Và con dấu, mẫu dấu chỉ nên được xem như công cụ có ý nghĩa “trang trí”, làm đẹp văn bản và là một trong các dấu hiệu nhận dạng thương hiệu của doanh nghiệp.

Luật sư Kiều Anh Vũ, Văn phòng Luật sư Lê Nguyễn

Theo Thời báo Kinh tế Sài gòn Online