Tiêu chuẩn quốc gia TCVN 7940:2008 Chất lượng nước - Lựa chọn và áp dụng phương pháp thử

• Số hiệu: TCVN7940:2008
• Loại văn bản: Tiêu chuẩn Việt Nam
• Nơi ban hành: ***
• Người ký: ***
• Ngày ban hành: Năm 2008

Độ nhanh	cho kết quả trong vài phút
Tính linh hoạt	có thể mang xách được
Chi phí	chi phí mua tối thiểu cộng cả thuốc thử
Tần suất sử dụng	thay đổi, từng giờ đến từng trường hợp
Quy định pháp lý	quy định quốc gia
Tính có sẵn	loại máy đo quang hoặc máy so sánh của nhà cung cấp phòng thí nghiệm
Mục tiêu chất lượng	để đảm bảo rằng giá trị quyết định không được vượt quá mức
Nhân viên	không cần văn bằng chính thống, đã qua khóa đào tạo cơ bản của nhà sản xuất.

B.1.5 Quá trình đưa ra quyết định do người đứng đầu phòng thí nghiệm thực hiện (ví dụ kỹ sư hóa học)

Yêu cầu phép thử nhanh và đơn giản và cho phép các nhân viên không phải nhà khoa học sử dụng nhằm cung cấp thông tin hàng ngày về hiệu quả của quá trình xử lý.

Các mẫu thường xuyên được đưa tới phòng thí nghiệm thực hiện phương pháp đối chứng nhưng tối đa là gửi hàng ngày và thường chỉ gửi một tuần một lần.

Do vậy, phép thử được sử dụng để monitoring mọi sự thay đổi của dư lượng chất keo tụ trong vận hành hàng ngày của nhà máy, và nhân viên phải lưu giữ kết quả phòng thí nghiệm và kiểm tra chất lượng của kết quả nhằm giám sát tính năng kỹ thuật của phương pháp thử dùng kit.

Các phép thử sau đây được lựa chọn:

Phép thử dùng cuvet: sắt (0,05 mg/l đến 4,00 mg/l);

Phép thử đo màu: sắt (0,05 mg/l, 0,2 mg/l, 0,4 mg/l, 0,6 mg/l, 0,8 mg/l, 1,0 mg/l).

B.1.6 Đảm bảo chất lượng

Nếu kit thử hoặc máy đo được sử dụng liên tục thì cần phải tiến hành kiểm tra hàng tuần như sau:

...

...

...

Trong trường hợp có yêu cầu đặc biệt, người thực hiện phép thử cần tiến hành các kiểm tra nêu ở trên trước khi sử dụng.

B.1.7 Lập tài liệu

Các biện pháp đảm bảo chất lượng, kết quả phân tích, thử nghiệm tính năng người vận hành, kết quả so sánh với phòng thí nghiệm và mọi thao tác ảnh hưởng đến việc xử lý và các hậu quả của nó cần được lập thành tài liệu.

B.2 Trường hợp 2: Kiểm soát nước thải

B.2.1 Nhiệm vụ

Để xác định thường xuyên các chất dinh dưỡng amoni,nitrit trong nước thải, vì đây là một phần quan trọng của kiểm soát nhà máy xử lý nước thải.

B.2.2 Mục tiêu yêu cầu/điều tra và định rõ thông số

Yêu cầu kit thử có thể xác định nồng độ của N-amoni, N-nitrit và N-nitrat trong nước thải.

B.2.3 Khoảng áp dụng

...

...

...

N-nitrat: chất được xác định cần phải được đo ở nồng độ trên 1 mg/l,

N-nitrit: chất được xác định cần phải được đo ở nồng độ trên 0,1 mg/l,

Phụ thuộc vào loại nước thải, cần phải sử dụng các khoảng áp dụng khác.

B.2.4 Điều kiện giới hạn

Độ nhanh

cho kết quả trong vài phút

Tính linh hoạt

có thể mang xách được

Chi phí

...

...

...

Tần suất sử dụng

thay đổi, từng giờ đến từng trường hợp

Yêu cầu pháp lý

ví dụ, theo quy định của Cộng hòa Liên Bang Đức, phương pháp thử dùng kit được thừa nhận đối với:

- kiểm soát hợp pháp: kiểm soát nước thải sau xử lý do cơ quan có thẩm quyền của mỗi bang.

- tự kiểm soát: do người vận hành nhà máy xử lý nước thải.

CHÚ THÍCH Các qui định của bang đều qui định các giá trị quyết định đối với amoni và TIN (tổng nitơ vô cơ) TIN được tìm bằng công thức: TIN = NH₂-N + NO₂-N + NO₃-N.

Tính có sẵn

hệ thống máy đo quang thang chia nhỏ/máy đo có gắn ống đo quang hoặc máy so sánh của nhà cung cấp phòng thí nghiệm

...

...

...

để thử nghiệm nếu giá trị quyết định

- chắc chắn bị vượt quá, hoặc

- chắc chắn không bị vượt quá.

Nhân viên

đối với kiểm soát hợp pháp, phép thử do đội lấy mẫu gồm hai người thực hiện. Trong đó một là kỹ sư hóa học hoặc môi trường.

đối với tự kiểm soát, phép thử được thực hiện bởi nhân viên của phòng thí nghiệm nước thải bắt buộc.

Mỗi phòng thí nghiệm nước thải nên lắp đặt một phòng thí nghiệm nhỏ (thí nghiệm) để phân tích các thông số ngoài hiện trường.

Các khóa đào tạo cơ bản đối với nhân viên do nhà sản xuất cung cấp.

Theo kiểm soát chất lượng phân tích, nhân viên kiểm soát hợp pháp phải được cơ quan môi trường của bang đào tạo thường xuyên. Nhân viên kiểm soát nước thải (tự kiểm soát) cũng được cơ quan môi trường đào tạo, nhưng trên cơ sở tự nguyện.

...

...

...

Yêu cầu thử nghiệm nhanh và đơn giản cho phép nhân viên không phải nhà khoa học sử dụng nhằm cung cấp thông tin hàng ngày về hiệu quả của quá trình xử lý nước thải.

Các mẫu thường xuyên được gửi tới phòng thí nghiệm đã công bố để thực hiện phương pháp đối chứng. Việc so sánh các phép thử giữa phép thử dùng kit với các phương pháp đối chứng tương ứng là bắt buộc, nhưng không bắt buộc với các phép thử so sánh thường xuyên.

CHÚ THÍCH Sự công bố là thủ tục đặc biệt của Đức (so sánh được với công nhân) để xác nhận năng lực của một phòng thí nghiệm phân tích.

Kết quả thu được từ phép thử dùng kit được xử lý theo cách sau;

a) Nếu kết quả đảm bảo chắc chắn (có xem xét độ không chính xác ước lượng của kết quả [xem d) của B.2.6]) rằng giá trị quyết định không bị vượt quá, thì không nhất thiết phải phân tích thêm mẫu bằng phương pháp đối chứng. Các yêu cầu pháp lý được thỏa mãn. Không cần tiến hành bất cứ hoạt động nào.

b) Nếu kết quả đảm bảo chắc chắn (có xem xét độ không chính xác ước lượng của kết quả [xem d) của B.2.6]) rằng giá trị quyết định bị vượt quá, thì không cần thiết phải phân tích thêm mẫu bằng phương pháp đối chứng. Các yêu cầu pháp lý chưa thỏa mãn. Theo qui định pháp luật, cần tiến hành thêm hoạt động.

c) Nếu kết quả (có xem xét độ không chính xác ước lượng của kết quả [xem d) của B.2.6]) không chỉ rõ có hay không vượt quá giá trị quyết định, thì mẫu phải được phân tích ngay bằng phương pháp đối chứng trong phòng thí nghiệm đã công bố.

B.2.6 Đảm bảo chất lượng

Nếu kit thử hoặc máy đo được sử dụng liên tục thì cần phải tiến hành kiểm tra hàng tuần như sau:

...

...

...

b) Dung dịch mẫu trắng, dung dịch tiêu chuẩn có nồng độ thấp và cao được dùng để kiểm tra người vận hành và đặc tính thuốc thử và được so sánh với kết quả của phòng thí nghiệm. Tiêu chuẩn cần phải nằm trong khoảng từ 20 % đến 80 % của khoảng áp dụng.

c) Trong trường hợp có yêu cầu đặc biệt, người thực hiện phép thử cần tiến hành các kiểm tra nêu ở trên trước khi sử dụng.

d) Cần phải có sẵn ước lượng độ không chính xác kỳ vọng/cực đại của phép thử dùng kit.

B.2.7 Lập tài liệu

Các biện pháp đảm bảo chất lượng, kết quả phân tích, thử nghiệm tính năng người vận hành, kết quả so sánh với phòng thí nghiệm và mọi thao tác ảnh hưởng đến việc xử lý và các hậu quả của nó cần được lập thành tài liệu.

B.3 Trường hợp 3: Tai nạn tàu thủy

B.3.1 Nhiệm vụ

Tàu thủy chở hàng trong đó có thể chở muối, bị chìm trên sóng và bị vỡ một phần. Bộ phận báo động của Cơ quan thẩm quyền được thông báo và sẽ thực hiện phân tích sự cố.

B.3.2 Mục tiêu yêu cầu/điều tra và định rõ thông số

...

...

...

B.3.3 Khoảng áp dụng/Khoảng đo/Thành phần mẫu/Cản trở

Hàm lượng muối bình thường của sông Rhine: xấp xỉ 150 mg/l clorua, nhỏ hơn 150 mg/l sulphat. Giá trị phân tích ước đoán sau sự cố: xấp xỉ tăng gấp 1000 lần hàm lượng muối. Do vậy, có thể cần pha loãng do ô nhiễm tiềm ẩn do thành phần của hàng hóa.

B.3.4 Điều kiện giới hạn

Độ nhanh

theo yêu cầu

Chi phí

không phù hợp

Tính linh hoạt

có yêu cầu, điều tra tại chỗ

...

...

...

một lần

Tính có sẵn

que thử, thử nghiệm có cuvet.

Yêu cầu pháp lý

không

Mục tiêu chất lượng

đủ để quan sát gradien nồng độ

Nhân viên

kỹ thuật viên phòng thí nghiệm đã được đào tạo về dịch vụ báo động.

...

...

...

Yêu cầu tốc độ cao. Việc đợi phòng thí nghiệm phân tích là không phù hợp mà nên sử dụng phương pháp linh hoạt có sẵn trong phương tiện đi lại (thử nghiệm dùng cuvet và que thử có sẵn). Vì cần kiểm tra quá trình nồng độ nên thử nghiệm dùng cuvet thích hợp vì có độ chính xác cao hơn. Việc áp dụng que thử sẽ tốn ít chi phí hơn. Hơn nữa, que thử cũng được sử dụng, để có thể đưa ra quyết định sơ bộ về quá trình pha loãng. Nhân viên thực hiện phải có đủ năng lực cần thiết, chưa có qui định về pháp luật.

Các phép thử sau đây được lựa chọn

Que thử:

Clorua (500 mg/l đến 3000 mg/l)

sulphat (200 mg/l đến 1600 mg/l)

Phép thử dùng cuvet:

Clorua (70 mg/l đến 1000 mg/l)

sulphat (150 mg/l đến 900 mg/l)

B.3.6 Đảm bảo chất lượng

...

...

...

B.3.7 Lập tài liệu

Quá trình ra quyết định, các biện pháp đảm bảo chất lượng, kết quả phân tích và đánh giá cần được lập thành tài liệu.

B.4 Trường hợp 4: Chất bôi trơn làm mát

B.4.1 Nhiệm vụ/qui định pháp lý

Quy định kỹ thuật về các chất nguy hại TRGS 611 đưa ra các hạn chế có liên quan đến việc sử dụng chất bôi trơn làm mát có thể hoặc được trộn với nước trong quá trình sử dụng các chất đó có thể xảy ra sự N-nitrosamin.

B.4.2 Mục tiêu yêu cầu/điều tra và định rõ thông số

Biện pháp nào để tránh sự hình thành các chất gây ung thư? Chỉ cần các nguyên tố chính nào, ví dụ amin bậc hai, nitrat và nitrit, là để monitoring? Các thông số nitrat và nitrit rõ ràng là lựa chọn hiển nhiên do sự có mặt của các chất này có thể được chứng minh bằng dùng que thử và việc sử dụng chúng được cho phép.

B.4.3 Khoảng áp dụng

Nitrat và nitrit cần phải được giám sát trong khoảng áp dụng

...

...

...

NO₂: < 10 mg/l, < 20 mg/l, > 20 mg/l.

B.4.3.1 Thành phần mẫu/Cản trở

Chất bôi trơn làm mát bao gồm chất nhũ tương, các chất có bản chất dạng sữa có ảnh hưởng đến sự đọc mầu của các que thử. Tham khảo các chất kết tủa bổ sung sử dụng K₄[Fe(CN)₆] và ZnSO₄ (Dung dịch Carrez), như vậy yêu cầu đối với phép đo quang có thể có ích.

B.4.4 Điều kiện giới hạn

Độ nhanh

không chuẩn bị mẫu, thời gian phản ứng ngắn (< 1 min)

Tính linh hoạt

được yêu cầu

Chi phí

...

...

...

Tần suất sử dụng

hàng ngày

Yêu cầu pháp lý

quy định quốc gia

Tính có sẵn

có thể có được từ các nhà cung cấp cho phòng thí nghiệm. Que thử nitrat và nitrit cũng có sẵn ở mọi nơi tại các nhà cung cấp bể nuôi thủy sinh và ở các cửa hàng bán nguyên vật liệu cho người làm nghề nuôi cá.

Mục tiêu chất lượng

để đảm bảo rằng giá trị quyết định không được vượt quá

Nhân viên

...

...

...

B.4.5 Quá trình đưa ra quyết định do người quản lý kỹ thuật thực hiện dưới sự hỗ trợ của tư vấn khoa học

Monitoring thể hiện một yêu cầu pháp lý. Việc chuẩn bị mẫu để áp dụng phép thử dùng cuvet là khoảng cực kỳ rộng. Ở đây không yêu cầu độ chính xác và độ nhạy cần đạt. Kiểm tra thang mầu của que thử là đủ chính xác. Que thử là linh hoạt, luôn có sẵn và không tốn kém. Người thực hiện không cần phải có kỹ năng chuyên nghiệp.

B.4.5.1 Phương pháp lựa chọn

Các que thử sau đây được lựa chọn

- Nitrat (ví dụ 10 mg/l đến 25 mg/l đến 50 mg/l đến 100 mg/l NO₃)

- Nitrit (ví dụ 5 mg/l đến 10 mg/l đến 20 mg/l đến 40 mg/l NO₂)

B.4.6 Đảm bảo chất lượng

Kiểm tra duy nhất một lần đòi hỏi có một qui trình đảm bảo chất lượng riêng lẻ. Đối với trường hợp sử dụng que thử thường xuyên (xem điều 8), việc so sánh với phương pháp đối chứng cần được kiểm tra thường xuyên để đảm bảo chất lượng. Một phép thử hợp lý có thêm chuẩn được thực hiện vì các cản trở không mong muốn có thể xuất hiện.

B.4.7 Lập tài liệu

...

...

...