Thuộc tính
Nội dung
Tiếng Anh (English)
Văn bản gốc/PDF
Lược đồ
Liên quan hiệu lực
Liên quan nội dung
Thuộc tính
Tải về

Đang tải văn bản...

Tiêu chuẩn quốc gia TCVN 2092:2013 Sơn và vecni - Xác định thời gian chảy bằng phễu chảy

Số hiệu:	TCVN2092:2013	Loại văn bản:	Tiêu chuẩn Việt Nam
Nơi ban hành:	***	Người ký:	***
Ngày ban hành:	Năm 2013	Ngày hiệu lực:
ICS:	87.040	Tình trạng:	Đã biết

Kích thước	Các giá trị ^a) đối với các phễu chảy nhất định
Kích thước	Phễu chảy 3-mm (Số 3)	Phễu chảy 4-mm (Số 4)	Phễu chảy 5-mm (Số 5)	Phễu chảy 6-mm (Số 6)
A B C	63 3 5	62,7 4 6	62,4 5 7	62,1 6 8
¹⁾ Đối với dung sai, xem mặt cắt phóng to của cuống phễu.

Hình 1 – Phễu chảy

Bảng 1 – Dải đo của phễu chảy và sự chuyển đổi thời gian chảy thành độ nhớt động học và ngược lại

Phễu chảy

Thời gian chảy, t

Độ nhớt động học, v

mm²/s

Dải đo

Số 3

...

Bạn phải đăng nhập hoặc đăng ký Thành Viên TVPL Pro để sử dụng được đầy đủ các tiện ích gia tăng liên quan đến nội dung TCVN.

Mọi chi tiết xin liên hệ: ĐT: (028) 3930 3279 DĐ: 0906 22 99 66

Số 4

Số 5

...

Số 6

Các đường cong tương ứng với các phương trình nêu trong Bảng 1 được vẽ trong Hình 2.

CHÚ THÍCH: Các đường cong này được nêu chỉ để cung cấp thông tin.

CHÚ DẪN

1 phễu chảy 3-mm 3 phễu chảy 5-mm

...

t thời gian chảy, tính bằng giây

v độ nhớt động học, tính bằng milimet vuông trên giây

Hình 2 – Đường cong chuyển đổi đối với các phễu chảy 3-mm, 4-mm, 5-mm và 6-mm

5.1.7. Bảo quản và kiểm tra phễu chảy

Dùng dung môi thích hợp làm sạch phễu chảy ngay sau khi sử dụng và trước khi mẫu bắt đầu khô. Không được sử dụng các dụng cụ hay dây bằng kim loại để làm sạch phễu. Nếu lỗ rót bị nhiễm bẩn cặn lắng khô, dùng dung môi thích hợp làm mềm cặn và làm sạch cẩn thận, ví dụ bằng vải mềm kéo qua lỗ rót.

Định kỳ kiểm tra độ hao mòn và hư hỏng của phễu chảy theo một trong các qui trình quy định trong Phụ lục A.

5.2. Thiết bị, dụng cụ khác

5.2.1. Nhiệt kế, được chia độ với khoảng 0,2 ^oC hoặc nhỏ hơn.

5.2.2. Giá đỡ, phù hợp để giữ phễu chảy và có vít điều chỉnh độ cao thấp của phễu.

...

5.2.4. Tấm kính phẳng hoặc dao gạt lưỡi thẳng.

5.2.5. Đồng hồ bấm giây, hoặc dụng cụ đo thời gian phù hợp có chia độ đến 0,2 s hoặc nhỏ hơn.

5.2.6. Phòng hoặc khoang có kiểm soát nhiệt độ, có khả năng duy trì phễu chảy và mẫu ở nhiệt độ khuyến nghị, nhiệt độ không đổi (xem Điều 4).

CHÚ THÍCH: Điều này không cần nếu phễu chảy có vỏ bọc để kiểm soát nhiệt độ.

6. Lấy mẫu

Lấy mẫu đại diện cho sản phẩm cần thử theo quy định trong TCVN 2090 (ISO 15528). Kiểm tra và chuẩn bị mẫu để thử nghiệm theo quy định trong TCVN 5669 (ISO 1513).

Để thực hiện một phép thử, khoảng 150 ml mẫu đã lọc là đủ. Cẩn thận trộn kỹ mẫu, càng nhiều càng tốt, đồng thời tránh tối đa sự hao hụt dung môi do bay hơi.

7. Cách tiến hành

7.1. Kiểm tra sơ bộ đối với dòng chảy Newton

...

7.1.2. Xác định thời gian chảy như quy định trong 7.2.

7.1.3. Lặp lại phép xác định, nhưng lần này để mẫu giữ trong phễu chảy 60 s trước khi buông ngón tay bịt ra (xem 7.2.4).

7.1.4. Nếu kết quả thứ hai chênh lệch so với kết quả thứ nhất hơn 10%, mẫu được cho là có dòng chảy phi newton và do vậy không thích hợp để kiểm tra độ đặc bằng cách đo thời gian chảy.

7.2. Xác định thời gian chảy

7.2.1. Chọn phễu chảy

Chọn phễu chảy cho thời gian chảy từ 30 s đến 100 s đối với mẫu thử nghiệm.

7.2.2. Điều chỉnh nhiệt độ

Điều chỉnh nhiệt độ của mẫu đã lọc và phễu chảy đến (23,0 ± 0,5) ^oC hoặc đến nhiệt độ thỏa thuận khác (xem Điều 4).

CHÚ THÍCH: Nếu sử dụng khoang có kiểm soát nhiệt độ (5.2.6), nên ổn định phễu và mẫu trước khi lọc, bằng cách đặt chúng vào khoang trước khi sử dụng.

...

7.2.3. Chuẩn bị phễu chảy

Đặt phễu chảy lên giá đỡ (5.2.2), ở vị trí không có luồng gió, bằng cách sử dụng ống nivo (5.2.3) và điều chỉnh vít lên xuống của giá đỡ, sao cho vành mép trên của phễu chảy nằm trong một mặt phẳng nằm ngang.

7.2.4. Đổ mẫu vào phễu

Bịt lỗ phễu bằng ngón tay, đổ vào phễu mẫu vừa mới lọc, không có bọt không khí, rót từ từ để tránh tạo bọt không khí. Nếu có bọt tạo thành, để bọt nổi lên bề mặt và gạt bỏ đi.

CHÚ THÍCH: Nếu phễu được cân bằng đúng cách, mẫu sẽ chảy tràn đều qua vành mép phễu vào đường rãnh.

Loại bỏ mặt khum được tạo thành bằng cách dùng dao lưỡi thẳng (5.2.4) gạt qua toàn bộ mép phễu hoặc dùng tấm kính phẳng, cạnh tròn trượt qua mép phễu sao cho không tạo bọt không khí giữa kính và bề mặt của mẫu. Sau đó rút tấm kính bằng cách kéo nó ngang qua mép phễu sao cho chiều cao của mẫu trùng với đỉnh mép của phễu.

7.2.5. Đo thời gian chảy

Đặt cốc hứng thích hợp dưới phễu chảy sao cho khoảng cách giữa lỗ phễu chảy và bề mặt của mẫu hứng được không nhỏ hơn 100 mm. Buông ngón tay ra khỏi lỗ phễu đồng thời bắt đầu tính thời gian bằng đồng hồ bấm giây (5.2.5), dừng đồng hồ lại ngay khi điểm ngắt đầu tiên xuất hiện trong dòng chảy của mẫu sát với lỗ phễu. Ghi lại thời gian chảy, chính xác đến 0,5 s.

7.2.6. Lặp lại các phép xác định

...

Nếu kết quả hai phép xác định chênh lệch trên 5%, tiến hành phép xác định thứ ba. Nếu kết quả của phép xác định thứ ba và của một trong hai phép xác định trước không chênh lệch hơn 5% thì loại bỏ kết quả nằm ngoài giới hạn 5%. Tính kết quả trung bình của hai phép xác định được chấp nhận.

Nếu phép xác định thứ ba không đáp ứng được cách làm theo thỏa thuận này, thì phương pháp thử có thể không thích hợp vì quy luật của dòng chảy không phải là dòng chảy Newton và phải xem xét đưa ra phương pháp thử khác, ví dụ để đo độ nhớt sử dụng nhớt kế quay.

8. Ghi nhãn sản phẩm đã thử

Sản phẩm đã thử có thể được ghi nhãn với một nhãn chỉ thị các kết quả thử.

Khi thực hiện ghi nhãn như vậy phải viện dẫn tiêu chuẩn này, số quy cách của phễu chảy được sử dụng và thời gian chảy, tính bằng giây. Ví dụ:

TCVN 2092 (ISO 2431) – 5 – 65

Số hiệu của tiêu chuẩn này – Số quy cách của phễu chảy – Thời gian chảy

9. Độ chụm

9.1. Quy định chung

...

9.2. Giới hạn độ lặp lại r

Giá trị chênh lệch tuyệt đối giữa hai kết quả thử nghiệm độc lập, mỗi kết quả là giá trị trung bình của hai lần thử, nhận được trên cùng vật liệu thử, do cùng một thí nghiệm viên thực hiện trong một phòng thử nghiệm trong khoảng thời gian ngắn, theo phương pháp thử đã được tiêu chuẩn hóa có xác suất 95% là khoảng 2s.

Chi tiết các kết quả nêu trong Bảng 2.

Bảng 2 – Giới hạn độ lặp lại r

Chất lỏng thử

Đường kính lỗ phễu

Giá trị trung bình của thời gian chảy

...

Dầu động cơ

1,7

Vecni gốc dung môi hữu cơ

1,7

...

2,6

Vecni gốc dung môi hữu cơ

1,7

9.3. Giới hạn độ tái lập R

Giá trị chênh lệch tuyệt đối giữa hai kết quả thử độc lập, mỗi kết quả là giá trị trung bình của hai lần thử, nhận được trên cùng vật liệu thử, do các thí nghiệm viên thực hiện trong các phòng thử nghiệm khác nhau, theo phương pháp thử đã được tiêu chuẩn hóa có xác suất 95% là khoảng 3 s đối với phễu chảy 4 mm và khoảng 6 s đối với phễu chảy 6 mm.

...

Bảng 3 – Giới hạn độ tái lập R

Chất lỏng thử

Đường kính lỗ phễu

Giá trị trung bình của thời gian chảy

Giới hạn độ tái lập R

Dầu động cơ

...

2,2

Vecni gốc dung môi hữu cơ

3,2

Dầu động cơ

...

Vecni gốc dung môi hữu cơ

5,5

10. Báo cáo thử nghiệm

Báo cáo thử nghiệm phải bao gồm ít nhất các thông tin sau:

a) các chi tiết cần thiết để nhận dạng sản phẩm cần thử;

b) viện dẫn tiêu chuẩn này và qui cách của phễu sử dụng (Số 3, Số 4, Số 5 hoặc Số 6);

c) số nhận dạng của nhà sản xuất về phễu chảy được sử dụng;

...

e) thời gian chảy (đối với mục đích trọng tài, các giá trị đơn lẻ cũng phải được báo cáo);

f) bất kỳ sai khác với phương pháp thử quy định, kể cả thỏa thuận hay cách khác;

g) bất kỳ đặc điểm bất thường nào quan sát thấy trong quá trình thử nghiệm;

h) ngày thử nghiệm.

Phụ lục A

(Quy định)

Kiểm tra sự hao mòn và hư hỏng của phễu chảy

A.1 Quy định chung

...

A.2 Mẫu chuẩn cần thiết

A.2.1 Mẫu chuẩn đã được chứng nhận (CRM), bao gồm dầu Newton tiêu chuẩn, đã biết độ nhớt động học và thời hạn sử dụng. CRM phải được chứng nhận bởi phòng thử nghiệm đã được công nhận.

A.2.2 Chuẩn làm việc thứ cấp (SWS), bao gồm ví dụ dầu động cơ có sẵn trên thị trường hoặc chất khác có độ nhớt động học được xác định bằng việc thử nghiệm các mẫu đại diện ít nhất ba lần, bằng cách sử dụng một thiết bị đã được kiểm định trước bằng CRM, thỏa mãn phân tích thống kê các kết quả và loại bỏ các kết quả nằm ngoài, tính giá trị trung bình số học của các kết quả.

Bảo quản các SWS trong vật chứa giữ được tính toàn vẹn của SWS, tránh ánh sáng trực tiếp, tại nhiệt độ không vượt quá 10 ^oC.

Một SWS có thể được sử dụng đến ba lần. Sau đó được ổn định và để yên cho bay hơi trong ít nhất 3 h.

A.2.3 Phễu chảy, được chứng nhận bởi một phòng thử nghiệm đã được công nhận.

A.3 Phương pháp A – Kiểm tra bằng cách sử dụng CRM hoặc SWS

Để kiểm tra một phễu chảy cụ thể, sử dụng một CRM hoặc SWS đã biết độ nhớt động học tại (23 ± 0,2) ^oC. Đối với phễu chảy liên quan, chọn một CRM hoặc SWS có thời gian chảy nằm trong dải từ 30 s đến 100 s và tốt nhất ở gần điểm giữa của dải này.

Ổn định CRM hoặc SWS và kiểm tra phễu chảy tại (23 ± 0,2)^oC trong ít nhất 2 h. Xác định thời gian chảy của CRM và SWS, theo quy trình quy định tại Điều 7, chính xác đến 0,2 s.

...

Tính toán giá trị trung bình của ba lần xác định và sử dụng công thức thích hợp trong Bảng 1, độ nhớt động học của chất lỏng theo phễu chảy nhất định.

Tính độ lệch giữa độ nhớt được chứng nhận và độ nhớt đo được bằng cách sử dụng công thức (A.1):

(A.1)

Trong đó:

là độ lệch giữa độ nhớt được chứng nhận và độ nhớt đo được, biểu thị bằng phần trăm;

v_measured là độ nhớt được tính từ thời gian chảy xác định, tính bằng milimét vuông trên giây;

v_certified là độ nhớt của CRM và SWS, tính bằng milimét vuông trên giây.

Nếu nhận được hai giá trị tính toán độ nhớt động học không sai lệch lớn hơn 3% thì phễu chảy được coi là thỏa mãn để sử dụng.

CHÚ THÍCH: Khi sử dụng một SWS, thay vì tính toán độ nhớt động học, có thể sử dụng trực tiếp thời gian chảy đo được để tính độ lệch, biểu thị bằng [xem Công thức (A.2)].

...

Để kiểm tra một phễu chảy cụ thể, sử dụng phễu chảy chuẩn đã được chứng nhận cùng loại. Đối với phễu chảy cần kiểm tra, chọn một SWS có thời gian chảy nằm trong dải từ 30 s đến 100 s và tốt nhất ở gần điểm giữa của dải này.

Ổn định phễu chảy chuẩn đã được chứng nhận, kiểm tra phễu chảy và SWS trong khoang có kiểm soát nhiệt độ tại nhiệt độ từ 20 ^oC đến 25 ^oC trong ít nhất 2 h. Trong quá trình ổn định này và trong khi xác định thời gian chảy tiếp theo, nhiệt độ phải được duy trì không đổi trong phạm vi ± 0,2 ^oC. Xác định thời gian chảy của SWS, theo quy trình quy định tại Điều 7, chính xác đến 0,2 s.

Thực hiện việc xác định ba lần. Tính toán kết quả là giá trị trung bình của ba lần xác định.

Tính độ lệch giữa thời gian chảy đã cho bởi phễu chảy chuẩn đã được chứng nhận và thời gian chảy đã cho bởi phễu chảy đang được kiểm tra bằng cách sử dụng công thức (A.2):

(A.2)

Trong đó:

là độ lệch giữa thời gian chảy đã cho bởi phễu chảy đã được chứng nhận và thời gian chảy đã cho bởi phễu chảy đang được kiểm tra, biểu thị bằng phần trăm;

t_checking là thời gian chảy xác định bằng phễu chảy đang được kiểm tra, tính bằng giây;

t_certified là thời gian chảy xác định bằng phễu chảy chuẩn đã được chứng nhận, tính bằng giây.

...

Phụ lục B

(Tham khảo)

Chuyển đổi thời gian chảy từ một nhiệt độ sang nhiệt độ khác

Nếu thời gian chảy không được xác định tại nhiệt độ quy định, cần chuyển đổi thời gian chảy từ nhiệt độ xác định. Phụ lục này mô tả một phương pháp nội suy để chuyển đổi. Phương pháp không phù hợp đối với phép ngoại suy dữ liệu nằm ngoài dải nhiệt độ đã chọn.

Công thức Vogel gần đúng về quy luật độ nhớt/nhiệt độ của sơn đã được kiểm chứng và thường được sử dụng. Thời gian chảy được tính bằng công thức (B.1):

(B.1)

Trong đó các hằng số A, B và C được nêu trong các công thức từ (B.2) đến (B.4):

(B.2)

...

(B.4)

Trong đó:

T₁ là giới hạn nhiệt độ thấp hơn, tính bằng độ Celsius;

T₂ là nhiệt độ tại điểm giữa của dải, tính bằng độ Celsius;

T₃ là giới hạn nhiệt độ cao hơn, tính bằng độ Celsius;

t₁ là thời gian chảy tại nhiệt độ T₁, tính bằng giây;

t₂ là thời gian chảy tại nhiệt độ T₂, tính bằng giây;

t₃ là thời gian chảy tại nhiệt độ T₃, tính bằng giây.

Chuyển đổi thời gian chảy từ một nhiệt độ sang nhiệt độ khác chỉ cho các kết quả đáng tin cậy nếu:

...

- sự chuyển đổi không gồm phép ngoại suy nằm ngoài dải nhiệt độ xác định.

Nếu các hằng số A, B và C đã biết (ví dụ: xem Phụ lục B.1), phép nội suy dữ liệu trong khoảng phạm vi từ T₁ đến T₃ có thể được tính bằng cách sử dụng Công thức (B.1) và được lập thành bảng (ví dụ: xem Bảng B.2). Ngoài ra, dữ liệu có thể được vẽ như một đường cong nội suy (ví dụ: xem Hình B.1).

Bảng B.1 – Tính toán các hằng số A, B và C

Nhiệt độ ^oC

Thời gian chảy s

Giá trị tính toán của A, B và C

T₁

t₁

...

3,641

T₂

t₂

8,552

T₃

...

t₃

1,609

Bảng B.2 – Các giá trị được nội suy của thời gian chảy giữa ba giá trị cơ sở

Nhiệt độ ^oC

Thời gian chảy s

62,0

...

60,4

59,0

57,8

56,7

55,7

...

54,8

54,0

53,3

52,6

50,2

...

51,4

50,9

50,4

50,0

CHÚ DẪN

...

T nhiệt độ, tính bằng độ Celsius

Hình B.1 – Ví dụ mối quan hệ giữa thời gian chảy t và nhiệt độ T

THƯ MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO

[1] ISO 3219, Plastics – Polymers/resins in the liquid state or as emulsions or dispersions – Determination of viscosity using a rotational viscometer with defined shear rate (Chất dẻo – Polyme/nhựa trong trạng thái lỏng hoặc nhũ tương hoặc phân tán – Xác định độ nhớt bằng cách sử dụng nhớt kế quay với tốc độ trượt được xác định).

[2] ISO 4287, Geometrical Product Specifications (GPS) – Surface texture: Profile method – Terms, definitions and surface texture parameters (Quy định kỹ thuật cho sản phẩm hình học (GPS) – Kết cấu bề mặt: Phương pháp profile – Thuật ngữ, định nghĩa và các thông số kết cấu bề mặt)

[3] TCVN 6910-2 (ISO 5725-2), Độ chính xác (độ đúng và độ chụm) của phương pháp đo và kết quả đo. Phần 2: Phương pháp cơ bản xác định độ lặp lại của phương pháp đo tiêu chuẩn.

MỤC LỤC

...

Lời giới thiệu

1 Phạm vi áp dụng

2 Tài liệu viện dẫn

3 Thuật ngữ và định nghĩa

4 Các chú ý về nhiệt độ

5 Thiết bị, dụng cụ

6 Lấy mẫu

7 Cách tiến hành

8 Ghi nhãn sản phẩm đã thử

...

10 Báo cáo thử nghiệm

Phụ lục A (quy định) Kiểm tra phễu chảy đối với hao mòn và hư hỏng

Phụ lục B (tham khảo) Chuyển đổi thời gian chảy từ một nhiệt độ sang nhiệt độ khác

Thư mục tài liệu tham khảo