Tiêu chuẩn quốc gia TCVN 7015-2:2002 Máy dùng trong lâm nghiệp - máy cắt cành có động cơ cần nối - Phần 2

6. Thông tin cho người vận hành

6.1. Những vấn đề chung

Mỗi máy cắt cành phải được cung cấp những thông tin về cách sử dụng đối với máy được thiết kế hoặc được thử, cũng như thông tin về điều kiện cần thiết bảo đảm rằng máy làm việc an toàn và không có rủi ro về sức khỏe ở mọi lúc, đặc biệt khi máy đang được điều chỉnh, sử dụng, làm sạch hoặc bảo dưỡng.

6.2. Số liệu kỹ thuật

Trừ các trường hợp khác đã quy định, trong sách hướng dẫn phải cung cấp những thông tin sau đây đối với mỗi kiểu máy, có phát sinh những khác biệt lớn:

a) Khối lượng không có công cụ cắt vào với các thùng chứa rỗng...                   kg

b) Thể tích

- thùng nhiên liệu.                                                                                              cm³

- thùng dầu(nếu có)....                                                                                       cm³

...

...

...

d) Kích thước động cơ

- thể tích làm việc của động cơ.....                                                                     cm³

e) Công suất động cơ lớn nhất( theo ISO 8893).....                                             kW

f) Vận tốc quay lớn nhất của trục chính đối với lưỡi cưa vòng(nếu có)                 min^-1

g) Vận tốc quay động cơ (tần số quay)

- ở vận tốc quay trục chính lớn nhất....                                                               min^-1

- chạy không tải.....                                                                                           min^-1

h) Chi phí nhiên liệu(theo ISO 8893)

- chi phí nhiên liệu ở công suất động cơ lớn nhất (theo yêu cầu)...                       kg/h

...

...

...

i) Mức áp suất âm phát ra (theo phụ lục B của TCVN 7015-1:2002)                       dB(A)

j) Phân tích giải ôcta (theo yêu cầu)

k) Mức công suất âm (theo phụ lục B).....                                                           dB(A)

Chú thích - Khi biểu thị mức phát tiếng ồn, phải theo ISO 4871⁽⁵⁾. Nên biểu thị bằng một số có hai chữ số

l) Độ rung động (theo phụ lục C của TCVN 7015-1:2002)                                      m/s²

6.3. Sách hướng dẫn sử dụng

Sách hướng dẫn sử dụng phải cung cấp những chỉ dẫn và thông tin dễ hiểu về tất cả các công việc bảo dưỡng, quần áo và yêu cầu trang bị bảo hộ, sự cần thiết huấn luyện đối với mọi công việc, theo mục 5.5 của ISO/TR 12100-2:1992

Phải nhấn mạnh trên trang bìa hoặc trang trước của sách về tầm quan trọng của việc đọc cẩn thận sách hướng dẫn sử dụng.

Chú thích - Nên dùng rộng rãi các biểu tượng bằng hình vẽ hoặc biểu đồ hoặc cả hai.

...

...

...

Bổ sung vào những thông tin đối với cụm động cơ đeo vai nêu trong ISO 14740,sách hướng dẫn sử dụng tối thiểu phải có những thông tin về:

a) Vận chuyển, bảo dưỡng và bảo quản máy, gồm:

1) sử dụng tấm chắn khi vận chuyển và bảo quản;

2) làm sạch và bảo dưỡng trước khi bảo quản;

3) bảo đảm an toàn máy trong khi vận chuyển nhằm ngăn ngừa hiện tượng tổn hao nhiên liệu, hư hại hoặc gây tổn thương;

b) Chuẩn bị đưa máy vào sử dụng gồm:

1) thực hiện làm sạch và bảo dưỡng;

2) hướng dẫn lắp, kiểm tra và điều chỉnh ban đầu;

3) cảnh báo yêu cầu chỉ được sử dụng dầu thủy lực do cơ sở chế tạo quy định và những thông tin về rủi ro điện giật gia tăng, do dùng dầu có các tính chất điện môi có hại;

...

...

...

5) cho lời khuyên về cụm động cơ đeo vai phải tuân theo ISO 4710;

c) Bản thân máy gồm:

1) mô tả, nhận dạng và tên gọi các chi tiết chính, bao gồm cơ cấu an toàn và dây đeo, giải thích về chức năng của chúng;

2) những công việc bảo dưỡng thường xuyên, các biện pháp kiểm tra trước khi cho máy hoạt động và bảo dưỡng hàng ngày bao gồm việc kiểm tra các chỗ liên kết bị lỏng, các chỗ rò rỉ nhiên liệu và các chi tiết bị hư hỏng ( ví dụ vết gẫy trong lưỡi cưa hoặc xích cưa bị lỏng);

3) kỹ thuật khởi động và dừng máy, đặc biệt chú ý đến vấn đề an toàn;

4) cách điều chỉnh thanh hướng dẫn và xích, khi động cơ dừng (trường hợp có thể áp dụng);

5) kỹ thuật căng và mài sắc xích (trường hợp có thể áp dụng);

6) số liệu về các mức công suất và áp suất âm và rung động, bao gồm việc cảnh báo về những rủi ro và khuyến nghị về các biện pháp thực hiện nhằm giảm tối thiểu những rủi ro này (cung cấp sự phân tích dải ốc ta để từ đó có thể chọn lựa cách bảo vệ tai nghe đúng đắn);

7) mô tả bằng hình vẽ kỹ thuật an toàn do cơ sở chế tạo đưa ra;

...

...

...

1) lưu ý báo cho người sử dụng biết rằng có những quy chế của nhà nước có thể hạn chế việc sử dụng máy cắt cành;

2) cảnh báo yêu cầu không được sử dụng máy, ở vị trí cách đường điện cao thế trên đầu trong khoảng 10 m;

3) chỉ dẫn về công việc chung và công việc cắt, cách sử dụng trang bị bảo hộ và sự cần thiết phải huấn luyện, với những chỉ dẫn về trang bị bảo hộ bao gồm hướng dẫn về loại bảo vệ tai nghe, bảo vệ mắt ( tấm che nắng hoặc kính) bảo vệ đầu và hướng dẫn về quần áo, giầy kể cả những thông tin về cách sử dụng giầy chống trượt bảo vệ chân, quần áo mặc;

4) cảnh báo không được sử dụng máy khi người vận hành mệt mỏi, ốm đau hoặc say rượu hay các chất có men khác;

5) thông tin về tư thế làm việc đúng, sự cần thiết có thời gian nghỉ ngơi và thay đổi vị trí làm việc;

6) những mối nguy hiểm có thể đến bất chợt khi sử dụng máy cắt cành và cách phòng tránh khi thực hiện một số công việc điển hình, bao gồm lời cảnh báo về rủi ro đối với những người đứng ngoài và cần thiết yêu cầu họ rời xa nơi máy cắt cành làm việc;

7) khuyến nghị khi cắt cành cây thành từng đoạn và cảnh báo về các vị trí làm việc nguy hiểm, cũng như rủi ro do các cành cây rơi xuống đập vào hoặc các cành cây nẩy lên đập lại sau khi rơi xuống đất;

8) khuyến nghị đứng chân chắc chắn và cân bằng trong khi làm việc, kể cả cách sử dụng các dây đeo vai;

e) Hướng dẫn bảo dưỡng gồm:

...

...

...

2) các hình vẽ hoặc biểu đồ cho phép người sử dụng tiến hành bảo dưỡng và phát hiện sai hỏng;

3) danh mục các phụ kiện kèm theo và các che chắn thích hợp, vị trí của chúng, bao gồm lời cảnh báo về những hậu quả có thể xảy ra khi sử dụng các chi tiết không đúng theo quy định của cơ sở chế tạo máy cắt cành;

4) những hậu quả do việc bảo dưỡng không đúng và do tháo các bộ phận an toàn.

6.4. Ghi nhãn

Tất cả các máy cắt cành phải được ghi sao cho dễ đọc, không thể tẩy xóa, với những thông tin tối thiểu sau đây:

a) tên và địa chỉ của cơ sở chế tạo;

b) năm sản xuất;

c) định rõ loạt sản xuất hoặc kiểu loại;

d) số loạt sản xuất, nếu có;

...

...

...

a) yêu cầu phải đọc sách hướng dẫn sử dụng và theo dõi tất cả những điều cảnh báo và chỉ dẫn an toàn;

b) biểu tượng chỉ rõ sự cần thiết bảo vệ đầu, tai, mắt và đi giầy chống trượt;

c) cảnh báo rằng máy không được thiết kế để bảo vệ khỏi bị điện giật trong trường hợp tiếp xúc với đường điện cao thế trên đầu, gồm một biểu tượng như trong phụ lục B.

Nhãn mác phải đặt ở vị trí dễ nhìn trên máy và chống lại những điều kiện ảnh hưởng bên ngoài, ví dụ ảnh hưởng của nhiệt độ, độ ẩm, nhiên liệu, dầu mỡ, ma sát và thời tiết.

Chú thích - Cần chú ý xây dựng phương pháp thử.

Nội dung có thể thể hiện bằng hình vẽ.

Khi dùng các biểu tượng, chúng phải tương phản rõ rệt với nền hình vẽ. Những nét hình nổi phải có độ cao ít nhất 0,5 mm. Các thông tin hoặc chỉ dẫn bằng biểu tượng, phải dễ nhìn khi nhìn bằng mắt thường từ một khoảng cách không dưới 500 mm.

Tất cả các cơ cấu điều khiển phải được ghi nhãn bằng những biểu tượng thích hợp đặt gần chúng. Biểu tượng phải phù hợp với ISO 3767-5. Các biểu tượng liên quan đến an toàn có hình dạng và mầu sắc yêu cầu theo ISO 11684. ý nghĩa của các biểu tượng phải được giải thích trong sách hướng dẫn sử dụng.

...

...

...

Bảng danh mục các mối nguy hiểm

Bảng A nêu danh mục các mối nguy hiểm dựa trên ISO/TR 12100-1 và phụ lục A của ISO/TR 12100-2:1992.

Ý nghĩa của những chỉ dẫn khác nhau ghi trong cột cuối cùng của bảng này (các giải pháp ghi trong phần này của ISO 11680) như sau:

- “Không thích hợp”: mối nguy hiểm không đáng kể đối với máy

- “Cần xử lý”: mối nguy hiểm là đáng kể. Các biện pháp ghi trong các mục tham khảo đưa ra những hướng dẫn nhằm xử lý với mối nguy hiểm phù hợp với những nguyên tắc của hệ thống an toàn ISO/TR 12100-2, đó là:

+ Khắc phục hoặc giảm rủi ro bằng cách thiết kế, nhằm giảm đến mức tối thiểu

+ Các biện pháp bảo vệ

+ Thông tin về những rủi ro tiềm ẩn

- “Không cần xử lý”: mối nguy hiểm là đáng kể nhưng không đề cập đến trong việc biên soạn tiêu chuẩn này.

...

...

...

Mối nguy hiểm

Giải pháp ghi trong TCVN 7015-2:2002

A.1 Nguy hiểm cơ học gây ra, ví dụ, bởi hình dạng, vị trí tương quan, khối lượng và tính ổn định (thế năng của các phần tử), khối lượng và vận tốc (động năng của các phần tử), sự không tương thích về độ bền cơ học, sự dự trữ thế năng bởi các phần tử đàn hồi (lò xo), chất lỏng hoặc khí dưới áp suất, hoặc độ chân không của các chi tiết máy hoặc chi tiết gia công.

A.1.1 Nguy hiểm nghiền nát

Không thích hợp

A.1.2 Nguy hiểm cắt xén

Không thích hợp

A.1.3 Nguy hiểm cắt hoặc cắt đứt

...

...

...

A.1.4 Nguy hiểm vướng, mắc kẹt

Xử lý theo 4.8

A.1.5 Nguy hiểm do bị kéo vào hoặc kẹt

Xử lý theo 4.8

A.1.6 Nguy hiểm nêm chặt

Không thích hợp

A.1.7 Nguy hiểm đâm, chọc thủng

Không thích hợp

A.1.8 Nguy hiểm ma sát hoặc chà xước

...

...

...

A.1.9 Nguy hiểm do chất lỏng phun ra với áp suất cao

Xử lý theo 4.6

A.1.10 Các chi tiết văng ra (của máy và vật liệu/ các chi tiết gia công)

Xử lý theo 4.8, 6.3

A.1.11 Mất ổn định (máy và chi tiết máy)

Xử lý theo 4.4, 4.8

A.1.12 Nguy hiểm trượt, ngã, liên quan đến máy do tính chất cơ học của nó

Xử lý theo 4.4, 6.3

A.2 Mối nguy hiểm điện

...

...

...

(ISO 14740)

A.2.2 Hiện tượng tĩnh điện

Không thích hợp

A.2.3 Bức xạ nhiệt hoặc các hiện tượng khác như hiện tượng phun ra của các phần tử tan chẩy và các tác dụng hóa học do đoản mạch, quá tải...

Không thích hợp

A.2.4 Các ảnh hưởng bên ngoài đến thiết bị điện

Không thích hợp

A.3 Mối nguy hiểm nhiệt

A.3.1 Cháy và bỏng do người tiếp xúc với ngọn lửa hoặc chất nổ và cũng có thể do bức xạ của các nguồn nhiệt

...

...

...

A.3.2 ảnh hưởng có hại đến sức khỏe do môi trường làm việc nóng hoặc lạnh

Không thích hợp

A.4 Mối nguy hiểm phát sinh do tiếng ồn

A.4.1 Mất thính giác (điếc), các rối loạn sinh lý khác (ví dụ mất thăng bằng, mất ý thức)

Xử lý theo 4.2, 6.2 (từng phần), 6.3

A.4.2 Sự nhiễu thông tin tiếng nói, các tín hiệu âm thanh...

Không xử lý

A.5 Mối nguy hiểm phát sinh do rung động

A.5.1 Rối loạn thần kinh và mạch máu

...

...

...

A.6 Mối nguy hiểm phát sinh do phát xạ

A.6.1 Hồ quang điện

Không thích hợp

A.6.2 Lade

Không thích hợp

A.6.3 Nguồn phát xạ i ông

Không thích hợp

A.6.4 Máy sử dụng các điện từ trường tần số cao

Không thích hợp

...

...

...

A.7.1 Nguy hiểm do tiếp xúc hoặc hít phải những chất lỏng, khí, hơi, khói, sương mù và bụi có hại

(ISO 14740)

A.7.2 Nguy hiểm cháy hoặc nổ

(ISO 14740)

A.7.3 Nguy hiểm sinh học và vi sinh (vi rut hoặc vi khuẩn)

Không thích hợp

A.8 Nguy hiểm phát sinh do không chú ý đến các nguyên tắc gành lao học (ergonimic) trong thiết kế máy (sự không tương xứng giữa máy với đặc tính và khả năng con người)

A.8.1 Trạng thái không khỏe mạnh hoặc quá sức

Xử lý theo 4.4, 4.10, 6.3, phụ lục C

...

...

...

Xử lý theo 4.4, 4.10, 6.3, phụ lục C

A.8.3 Coi thường việc sử dụng trang bị bảo vệ con người

Xử lý theo 4., 6.3, 6.4

A.8.4 ánh sáng nơi lâm việc không thích ứng

Không thích hợp

A.8.5 Thần kinh (quá tải (overload) hoặc trầm cảm (underload) căng thẳng...

Không thích hợp

A.8.6 Sai sót bản thân con người

Xử lý theo 4.5, 4.6, 4.7, 4.8, 4.9

...

...

...

A.9.1

Không thích hợp

A.10 Nguy hiểm gây ra do hỏng mạch cung cấp năng lượng, hư hỏng các chi tiết máy và các rối loạn hoạt động khác

A.10.1 Hỏng mạch cung cấp năng lượng (năng lượng và/ hoặc các mạch điều khiển)

Không thích hợp

A.10.2 Các chi tiết máy hoặc chất lỏng phun ra bất ngờ

Xử lý theo 4.6, 4.8, (ISO 14740)

A.10.3 Hệ thống điều khiển bị hỏng hoặc làm việc kém ( khởi động bất ngờ, chạy vượt tốc bất ngờ)

...

...

...

A.10.4 Sai sót trong lắp đặt

Xử lý theo 6.3

A.11 Nguy hiểm gây ra do (tạm thời) thiếu các phương tiện, biện pháp liên quan đến an toàn và/ hoặc đặt ở vị trí không đúng

A.11.1 Tất cả các loại che chắn

Không thích hợp

A.11.2 Tất cả các bộ phận (bảo vệ) liên quan đến an toàn

Xử lý theo 6.3

A.11.3 Bộ phận khởi động và dừng máy

Không thích hợp

...

...

...

Xử lý theo 6.3

A.11.5 Tất cả các loại bộ phận cảnh báo hoặc thông tin

Xử lý theo 6.3

A.11.6 Bộ phận ngắt cung cấp năng lượng

Không thích hợp

A.11.7 Bộ phận báo khẩn cấp

Xử lý theo 6.3

A.11.8 Các phương tiện cung cấp/ tháo các chi tiết gia công

Không thích hợp

...

...

...

Xử lý theo 6.3

A.11.10 Trang bị để xả khí...

Không thích hợp

Phụ lục B
(quy định)

Biểu tượng cảnh báo về đường điện cao áp trên đầu

Hình B.1 - Ví dụ về biểu tượng cảnh báo nguy hiểm từ đường điện cao thế trên đầu.

...

...

...

Thiết kế lao động học (ergonomic design)

Các tư thế mà người vận hành máy cắt cành buộc phải thực hiện có thể gây mệt mỏi nhanh chóng. Vị trí làm việc, liên quan đến việc nâng cánh tay lên trên mức độ cao của vai người là đặc biệt không thuận tiện và tư thế bất tiện nhất là khi tay chân duỗi ra hoàn toàn. Một số yếu tố lao động học cần xem xét được giới thiệu ở đây.

Các cơ sở chế tạo máy cắt cành cần xem xét các yếu tố thiết kế theo ngành lao động học sau đây:

a) chiều dài lớn nhất của máy xén cành;

b) mômen giữ và tính ổn định khi vận hành;

c) tải trọng khi có và không sử dụng;

d) vị trí của tay cầm và hình dáng;

e) thiết kế dây đeo;

f) lực tiếp xúc và tải trọng tĩnh;

...

...

...

h) độ rung và tiếng ồn;

i) trọng lượng lớn nhất và sự phân bố trọng lượng của máy cắt cành và các phụ kiện.

Chú thích - Các tiêu chuẩn Quốc tế đề cập đến thiết kế theo lao động học đang được xây dựng, bao gồm những chủ đề như sự tương quan giữa thiết kế máy và các loại công việc (ISO 11226⁽⁶⁾).

Thư mục

[1] ISO/TR 11688-1 Âm học - Thực hành thiết kế máy và trang bị có tiếng ồn thấp - Phần 1: Lập kế hoạch (Acoustics - Recommended practice for the design of low-noise machinery and equipment - Part 1: Planning).

[2] ISO 11691:1995 Âm học - Đo độ tổn thất liên kết của ống giảm thanh không có lưu lượng (Acoustics - measurement of insertion loss of ducted silencers without flow).

[3] ISO 11820:1996 Âm học - Đo các ống giảm thanh ở chỗ lắp đặt (Acoustics - Measurement of silencers in situ).

[4] CEN CR 1030-1:1995 Độ rung động ở tay-cánh tay - Chỉ dẫn để giảm nguy hiểm do rung động- Phần 1: Các phương pháp kỹ thuật thiết kế máy (Hand-arm vibration - Guidelines for vibration hazards reduction - Part 1: Engineering methods by design of machinery).

...

...

...

ISO 11226⁽⁴⁾ Lao động học - Đánh giá các tư thế làm việc (Ergonomics - Evaluation of working postures).