Tiêu chuẩn Việt Nam TCVN 4090:1985 về kho tàng, trạm và đường ống dẫn xăng dầu - đường ống dẫn chính và sản phẩm dầu - tiêu chuẩn thiết kế

Chú thích:

1. Các đoạn ống chính dẫn dầu mỏ và sản phẩm dầu mỏ loại B đặt qua các chướng ngại nước cần phải thử thủy lực sơ bộ với P_th= 1,5 P_lv (P_th: là áp suất làm việc được xác định phù hợp với điều 8.22).

2. Cho phép tăng áp lực thử lên trên giá trị có thể gây ứng lực trong kim loại không quá 0,9 đến 1,0 giới hạn chảy.

2.4. Theo chức năng đường ống dẫn chính được dùng cách phân loại của bảng 1 để phân bảng 2

Bảng 2

Chức năng của đoạn ống dẫn chính

Cách đặt ống

Ngầm

Trên mặt

...

...

...

Vận chuyển khí đốt đường kính bé hơn hoặc bằng 1000mm

Có đường kính lớn hơn 1000mm

Vận chuyển dầu mỏ sản phẩm dầu mỏ:

Có đường kính bé hơn 500mm

Có đường kính bằng hoặc lớn hơn 500mm

IV

III

IV

III

...

...

...

III

IV

III

IV

III

IV

III

2.5. Theo điều kiện địa hình, đường ống dẫn được dùng cách phân loại của bảng 1 để phân bảng 3

...

...

...

Địa hình đoạn ống phải vượt

Loại ống dẫn

Dầu khí

Dầu dầu mỏ sản phẩm dầu mỏ

Cách đặt ống

Ngầm

Trê n mặt

Nổi

...

...

...

Nổi

1

2

3

4

5

6

7

I/ Vượt qua chướng ngại nước

...

...

...

a. Lớn hơn 25m:

- Có tầu bè qua lại

- Không có tầu bè qua lại

b. Bé hơn hoặc bằng 25m

- Có tầu bè qua lại

- Không có tầu bè qua lại

2. Các bãi bối của sông có mức nước tần suất 10%

3. Phạm vi hai bên ra 1000m kể từ giới hạn mực nước tấn suất 10%

4. Các sông, suối,khe, vực, vùng núi

...

...

...

I

I

I

II

II

II

...

...

...

I

-

-

II

I

I

II

...

...

...

III

I

B

I

I

II

II

III

I

...

...

...

-

-

-

-

-

-

B

I

I

...

...

...

I

III

I

II) Vượt đầm lầy

1. Có độ sầu của lớp lầy bé hơn hoặc bằng độ sâu chôn ống

2. Có độ sâu của lớp lầy lớn hơn độ sâu chôn ống.

III

II

...

...

...

III

III

II

III

III

II

III

II

I

...

...

...

III

II

III

III

II

a) Khó đi lại, áp lực riêng lớn hơn 25daN/cm²

b) Rất khó đi lại, áp lực riêng bé hơn hoặc bằng 0,1daN/cm²

...

...

...

III) Vượt đường sắt đường ô tô

1. Đường sắt quốc gia và phạm vi 40 sang hai bên từ trục ngoài cùng (nhưng từ chân nền không nhỏ hơn 25m)

2. Đường sắt vào các xí nghiệp và phạm vi 25m sang hai bên từ trục đường ngoài cùng (nhưng từ chân nền không nhỏ hơn 15m)

3. Đường ô tô cấp I, II, III và phạm vi 25m sang hai bên từ chân nền đường hay mép rãnh

4. Đường ô tô cấp IV, V và phạm vi 25m sang hai bên từ chân nền đường hay mép rãnh

5. Đường ô tô cấp VI và phạm vi 25m sang hai bên từ chân nền đường hay mép rãnh (Nguyên tắc phân cấp đường ô tô tham khảo phụ lục 1a,1b, 2)

...

...

...

I

I

II

III

-

-

-

-

-

...

...

...

I

II

I

III

III

I

III

I

III

...

...

...

-

-

-

-

-

I

II

I

II

...

...

...

IV) Vượt đồi,núi

1. Đường ống qua ngang sườn dốc

2. Đường ống trong đường hầm

II

-

II

I

-

I

...

...

...

-

II

I

-

I

V) Vượt qua bãi cát

1. Đường ống dẫn khí

- Có đường kính lớn hơn 1000mm

- Có đường kính bằng hoặc bé hơn 1000mm

...

...

...

- Có đường kính bằng hoặc lớn hơn 500m

- Có đường kính bé hơn 500mm

III

IV

III

IV

III

...

...

...

III

IV

III

IV

III

IV

III

...

...

...

III

IV

III

IV

III

IV

III

IV

...

...

...

IV

VI) Vượt qua vùng có mạng lưới tiêu

Đất trồng cây lương thực, cây công nghiệp, trồng sau,hoa mầu.

- Có đường kính ống dẫn dầu mỏ bằng hoặc lớn hơn 500mm và ống dẫn khí đốt lớn hơn 1000mm

- Có đường kính ống dẫn dầu mỏ bé hơn 500m và ống dẫn khí đốt bé hơn hoặc bằng 1000mm

III

IV

-

-

...

...

...

-

III

IV

-

-

-

-

VII) Vượt qua dòng than bùn

II

...

...

...

III

III

-

II

VIII) Qua phạm vi ở bảng 4

1. Qua phạm vi ở bảng 4 lại tiếp giáp với khu đông dân, hồ nuôi cá, bến sà lan, canô,xí nghiệp lớn

2. ở phạm vi hai phía của đường ống vượt qua đường sắt quốc gia đường ôtô cấp I, II, III

II

II

...

...

...

II

III

II

III

II

II

II

II

II

...

...

...

Dọc theo đường ống dẫn dầu mỏ về hai phía của thiết bị 15m

Dọc theo đường ống dẫn khí đốt về hai phía của thiết bị 100m

III

III

III

III

III

III

X) Đoạn đường ống chỗ xử lí tổng hợp dầu mỏ, khí đốt

...

...

...

II

II

-

II

XI) Đoạn đường ống và phạm vi hai bên 100m theo dọc đường ống tháo lắp thiết bị sửa đường ống

I

I

I

...

...

...

I

I

XII) Trạm nén khí, kho ngầm chứa khí Trạm phân phối khí

Trạm bơm dầu

Và phạm vi trạm theo dọc đường ống sang 2 bên 250m

B

II

B

II

...

...

...

II

I

II

I

II

I

II

XIII) Chỗ giao nhau của đường ống dẫn chính và phạm vi hai bên 20m theo dọc đường với:

1. ống thoát nước tưới tiêu

...

...

...

II

II

-

-

-

-

II

III

-

...

...

...

-

-

XIV) Chỗ giao nhau của đường ống dẫn khí chính và phạm vi hai bên theo dọc đường ống lớn hơn 1,5 lần chiều cao cột với:

1. Đường điện cao thế từ 500KV đến bé hơn 500KV

2. Đường điện cao thế từ 330KV đến bé hơn 500KV

3. Đường điệncao thế bé hơn 330KV

II

III

...

...

...

III

I

III

I

III

II

III

I

III

...

...

...

II

II

II

II

II

II

Chú thích:

1. Cho phép tăng 1 bậc loại đoạn ống ở những chỗ nếu có hư hỏng sẽ gây đình trệ việc vận chuyển khí đốt, dầu mỏ, sản phẩm dầu mỏ cho các thành phố, nơi tiêu thụ có vai trò quan trọng trong nền kinh tế quốc dân, làm ô nhiễm môi trường.

2. Đường ống thiết kế đi qua các đường ống đang vận hành mà đường ống đang vận hành đảm bảo an toàn về kĩ thuật theo kết luận của cơ quan lí đường ống thì không cần phải sửa chữa đổi đường ống đang vận hành đó để có loại phù hợp với quy định của bảng này.

...

...

...

4. Chỗ giao nhau giữa đường ống dẫn dầu mỏ và đường qua đường ống dẫn khí đốt quy định để đường ống dẫn khí đốt phía trên đường ống dẫn dầu mỏ.

3. Yêu cầu cơ bản của đường ống dẫn chính

3.1. Việc chọn hướng tuyến phải dựa vào các tiêu chuẩn tối ưu về các mặt sau:

- Chi phí vốn đầu tư, chi phí sử dụng tối ưu.

- Khối lượng vật từ thiết bị đường ống ...tối ưu

- Thời gian thi công nhanh nhất

- Việc vận hành và sửa chữa sau này dễ dàng.

3.2. Dải đất vĩnh viễn để vận hành, bảo quản dành cho đường ống dẫn chính theo công thức:

B = D +4 (m)

...

...

...

D- Đường kính ống tính bằng mét.

Chú thích: Cho phép đường ống chôn ngầm dẫn dầu mỏ cấp 3,4,5 và đường ống dẫn khí đốt cấp 2 không cần dành dải đất vĩnh viễn, chỉ mượn tạm thời khi thi công.

3.3. Sử dụng đất đai và đền bù hoa màu, mượn tạm đất trong thời gian thi công phải tuân theo đúng luật pháp và các tiêu chuẩn của nước Cộng hoà xã hội chủ nghĩa Việt Nam.

3.4. Giới hạn tìm hướng tuyến ở trong phạm vi hính elíp có các tiêu chuẩn là điểm đầu và điểm cuối của đường ống.

Bán trục nhỏ của elíp là

b = L                 (1)

Trong đó:

b: Bán trục nhỏ của hình elíp tính bằng km

L: Khoảng cách giữa điểm đầu và điểm cuối của đường ống theo đường thẳng trắc địa tính bằng km.

...

...

...

                                (2)

Q_t: Chi phí quy đổi cho 1km đường ống theo đường thẳng trắc địa giữa điểm đầu và điểm cuối của đường ống.

Q_v: Chi phí quy đổi cho 1km đường ống theo đường thẳng trắc địa giữa điểm đầu, điểm cuối không tính chi phí cho các đoạn vượt qua chướng ngại tự nhiên, nhân tạo.

3.5. Tận dụng các đường sẵn có, chỉ cho phép xây dựng đường mới phục vụ cho thi công và vận hành khi có luận chứng kinh tế kĩ thuật xác đáng và được Bộ duyệt.

3.6. Đặt đường ống dẫn chính phải tính đến khả năng mở rộng sau này của thành phố, khu công nghiệp trong thời gian tuổi thọ của đường ống.

3.7. Không được đặt đường ống chính trong đường hầm của ôtô, đường sắt, đường cáp điện, đường điện thoại, đường ống dẫn các loại vật liệu khác.

3.8. Không được đặt đường ống dẫn chính trong cùng một hào với các đường cáp ngầm dẫn điện, điện thoại và các đường ống dẫn các loại vật liệu khác.

3.8.1. ở giai đoạn vượt sông, vượt đường ôtô, vượt đường sắt cho phép đặt cáp thông tin của chính đường ống dẫn chính trong cùng một hào với đường ống.

3.8.2. Cho phép đặt đường ống dẫn dầu mỏ, sản phẩm dầu mỏ cấp 4, cấp 5 trong cùng một hào.

...

...

...

Chú thích: Chỉ cho phép đặt dưới cầu những đường ôtô làm bằng vật liệu không cháy của đường ôtô cấp V, VI với điều kiện:

1. Cầu bắc qua sông, ngòi, mương có chiều dài nhỏ hơn 20m

2. Phải được phép của Bộ quản lý

3. Đường ống dẫn dầu mỏ và sản phẩm dầu mỏ thuộc cấp 4, cấp 5

4. Phải tăng chiều dày thành ống lên 30%

5. Đoạn ống qua cầu và phạm vi 300m hai bên cầu phải lấy là loại I, ống vượt qua cầu xong phải rẽ ra xa theo khoảng cách quy định tương ứng ở bảng 4

3.10. Khi thiết kế khoảng cách từ đường ống dẫn chính đến các công trình, nhà cửa lấy theo bảng 4.

Bảng 4

Tên các công trình nhà cửa

...

...

...

Dẫn khí đốt

Dẫn dầu mỏ, sản phẩm dầu mỏ

Với đường kính (mm)

Cấp

Nhỏ hơn 300

Từ 300 đến nhỏ hơn 500

Từ 500 đến nhỏ hơn 800

Từ 800 đến nhỏ hơn 1000

...

...

...

Từ 1200 đến nhỏ hơn 1400

Nhỏ hơn và bằng 300

Nhỏ hơn 300

5

4

3

2

1

1

...

...

...

3

4

5

6

7

8

9

10

11

...

...

...

13

14

1a. Các thành phố, thị trấn, làng b. Khu đông người trường học, CLB, nhà trẻ, bệnh viện, nhà an dưỡng.

c. Các bến ôtô, ga.

d. Các xí nghiệp công nghiệp

100

150

200

250

...

...

...

350

75

125

30

75

100

150

200

2a. Nhà ở riêng biệt:

...

...

...

c. Kho nông, lâm nghiệp riêng

d. Vùng có trồng cỏ chăn nuôi.

đ. Vườn cây ăn quả, cây công nghiệp

75

125

150

200

225

250

...

...

...

100

20

50

50

75

100

3a. Cầu đường sắt quốc gia và cầu đường ô tô cấp I, II, III có chiều dài hơn 20m.

- Đường ống về phía thượng lưu cầu

- Đường ống về phía hạ lưu cầu.

...

...

...

- Đường ống về phía thượng lưu cầu

- Đường ống về phía hạ lưu cầu.

d. Đường sắt quốc gia và đường ô tô cấp I, II, III chạy song song với đường ống

e. Đường sắt và các xí nghiệp và đường ô tô cấp IV,V, VI chạy song song

250

75

200

30

75

...

...

...

250

125

200

50

125

50

250

150

200

...

...

...

150

100

260

200

200

150

200

150

350

...

...

...

300

175

225

175

350

250

300

200

250

...

...

...

200

75

150

30

75

30

200

100

150

...

...

...

100

50

70

20

70

15

20

15

100

...

...

...

100

30

50

30

200

50

150

30

50

...

...

...

400

75

400

50

75

50

750

100

600

...

...

...

100

50

4a. Bến cảng sông, bến đò, bến canô.

- Đường ống về phía thượng lưu cầu

- Đường ống về phía hạ lưu cầu.

b. Đập nước:

- Đường ống về phía thượng lưu

- Đường ống phía hạ lưu .

c. Kênh dẫn nước tưới tiêu hồ, sông có đường ống chạy song song.

...

...

...

- Đường ống phía thượng lưu

- Đường ống phía hạ lưu

250

75

50

250

25

100

250

...

...

...

125

50

250

25

100

250

250

150

50

...

...

...

25

100

250

250

225

75

250

25

100

...

...

...

350

225

75

300

25

150

300

350

225

...

...

...

300

25

150

300

200

75

50

250

25

...

...

...

250

200

100

50

250

25

100

250

70

...

...

...

70

400

30

75

400

100

75

100

400

...

...

...

100

400

200

100

200

400

75

200

400

...

...

...

150

500

400

100

800

400

1500

200

...

...

...

400

150

1500

400

5a. Trạm nén khí,trạm bơm dầu, thiết bị xử lí tổng hợp khí đốt.

b. Trạm phân phối khí đốt, trạm xuất xăn g dầu.

c. Chỗ để đưa vào, lấy ra các thiết bị cọ rửa ống và các vật cách.

d. Kho chứa xăng dầu và khí đốt có dung tích từ 100cm³ trở lên

đ. Nơi tập trung nhiều đường ống

...

...

...

75

50

50

100

75

50

125

75

50

...

...

...

125

75

150

100

50

200

150

75

200

...

...

...

50

250

200

75

225

150

75

300

225

...

...

...

250

175

75

350

250

100

75

50

30

...

...

...

75

50

125

75

30

125

125

50

20

...

...

...

15

30

15

20

30

30

30

75

30

...

...

...

30

30

30

100

30

30

50

50

50

...

...

...

50

50

50

50

50

200

50

50

6. Kho chứa dễ cháy, nổ. Mỏ khai thác bằng phương            pháp nổ mìn

...

...

...

7a. Các khu khai thác mỏ

b. Khu khoan thăm dò

30

50

100

150

175

200

30

...

...

...

15

30

30

30

50

8a.Cáp điện cao thế trên không song song với đường ống.

b. Trụ đỡ cáp điện cao thế trên không gần đường ống.

c. Cáp thông tin quốc tế và trong nước

f. Cột và công trình vô tuyến điện nhiều kênh quốc gia và của các cơ quan khác.

...

...

...

e. Trạm tăng âm của cáp thông tin tự động trong các hộp nhiệt ngầm.

10

100

15

10

10

150

15

10

...

...

...

200

15

10

10

250

15

10

10

300

...

...

...

10

10

350

15

10

10

75

15

10

...

...

...

125

15

10

10

50

15

10

10

75

...

...

...

10

10

100

15

10

10

15

15

10

...

...

...

200

15

10

Bằng chiều cao cột điện cao nhất +10m

Theo yêu cầu bộ Điện

...

...

...

Chú thích:

...

...

...

Thành phần khu đông dân cư tỉnh từ đường của đồ án thiết kế thành phố cho 25 ÷ 30 năm.

Các xí nghiệp công nghiệp riêng biệt, ga tầu, sân bay, bến cảng sông, biển công trình thuỷ lợi, kho chứa vật dễ cháy, khu khai thác kể từ phạm vi của nó (kể cả khu sẽ mở rộng sau này).

Đường sắt, đường ôtô từ chân ta luy. Phân cấp đường 1a, 1b và 2 Cầu từ chân dốc.

Nhà và công trình riêng biệt từ phần lồi gần nhất của nó.

2. Nhà, công trình riêng biệt là khi nó nằm phân biệt ngoài khu đông dân từ 30m trở lên.

3. Khoảng cách tối thiểu từ đường ống dẫn chính đến cầu đường sắt và đường ôtô có chiều dài bé hơn 20m lấy như khoảng cách đến đường tương ứng.

4. Có lí do xác đáng cho phép giảm khoảng cách:

a. Đối với đường ống dẫn khí đốt ở các điều 1đ, 2, 3(b, d), 4(b, c, d)

- Xuống 30% với điều kiện dùng ống dẫn loại II

...

...

...

b. Đối với đường ống dầu mỏ ở các điểm 1đ, 2, 3(b, đ), 4b, 5đ

- Xuống 30% với điều kiện tăng độ dày thành ống lên số phần trăm tương ứng, kiểm tra các mối hàn bằng phương pháp vật lí.

5. Khoảng cách đến các công trình không nêu trong bảng cần lấy theo sự thoả thuận của các cơ quan các trách nhiệm và các tổ chức có liên quan.

6. Nếu nhà và công trình cao hơn:

a. Đường ống dẫn dầu mỏ, sản phẩm dầu mỏ cho phép giảm khoảng cách ở điểm 1 (a, d) ; 2 ; 3 (c, d); 5 (a,b, c, d); 8d xuống 25% nhưng không nhỏ hơn 30m (trừ đường ống cấp 5)

b. Đường ống dẫn khí đốt cho phép giảm khoảng cách ở điểm 1đ, 2, 3b ; 5(c, d) xuống 25% nhưng không nhỏ hơn 50m.

7. Đường ống dẫn chính đặt nổi:

a. Đường ống dẫn khí đốt có khoảng cách đến nhà, công trình trong điểm 1 phải tăng lên 2 lần, trong điểm 3, 5, 6, 8b phải tăng lên 1,5 lân.

b. Đường ống dẫn dầu mỏ, sản phẩm dầu mỏ phải tăng khoảng cách lên 1,2 lần ở các điểm 1 ; 3 (c, dưới) ; 5 ; 7 ; 8(a, b, d, đ).

...

...

...

Bảng 5

Vị trí của các đường ống dẫn chính đặt song song

Khoảng cách của trục đường ống đang thiết kế đến đường ống đang vận hành (m)

Dẫn khí đốt

Dẫn dầu mỏ

Đường kính quy ước (mm)

ống 1

ống 2

Bé hơn 500

...

...

...

Lớn hơn 1000

Bé hơn 500

Bé hơn hoặc bằng 1000

Lớn hơn 1000

Ngầm

Mặt

Mặt

Nổi

Nổi

...

...

...

Ngầm

Ngầm

Mặt

Ngầm

Mặt

Nổi

5

7

20

...

...

...

40

40

8

12

30

30

50

50

10

...

...

...

45

45

75

75

5

7

15

15

25

...

...

...

8

12

20

20

35

35

10

15

30

...

...

...

50

50

Chú thích:

1. Nếu 2 đường ống dẫn dầu mỏ chôn ngầm có đường kính bé hơn 300mm thuộc cấp 4, 5 lấy như điều 3.8.2

2. Nếu đặt đường ống dẫn chôn ngầm song song có từng đoạn nổi, trên mặt, ... chiều dài bé hơn 100m khoảng cách lấy theo tiêu chuẩn đặt trên mặt nổi tương ứng và được giảm 25%

3. Đường ống dẫn khí khác nhau thì lấy theo khoảng cách tối thiểu của đường ống có đường kính lớn

4. Đường ống dẫn khí đốt và dẫn dầu mỏ đặt song song thì lấy theo tiêu chuẩn đường ống dẫn khí đốt.

3.12. Khi thiết kế thêm một đường ống chạy song song với đường ống đang vận hành phải đảm bảo toàn bộ đường mới thiết kế về một phía đường ống đang vận hành.

3.13. Khoảng cách đường ống mới thiết kế đến đường ống đang vận hành cần xác định theo điều kiện công nghệ của dây chuyền xây dựng, nhưng không được nhỏ hơn khoảng cách đã quy định trong bảng 6.

...

...

...

Bảng 6

Vị trí của các đường ống

Khoảng cách của trục đường ống đang thiết kế đến đường ống đang vận hành (m)

Dẫn khí đốt

Dẫn dầu mỏ

Đường kính quy ước (mm)

Đang thiết kế

Đang vận hành

Nhỏ hơn 300

...

...

...

Từ 500 đến nhỏ hơn 1000

Từ 1000 trở lên

Nhỏ hơn 300

Từ 300 đến nhỏ hơn 500

Từ 500 đến nhỏ hơn 1000

Từ 1000 trở lên

Ngầm

Mặt

Nổi

...

...

...

Mặt

Nổi

Ngầm

Mặt

Nổi

Ngầm

Mặt

Nổi

Ngầm

...

...

...

Nổi

Ngầm

Mặt

Nổi

8

8

10

10

10

...

...

...

15

15

20

10

10

20

20

20

25

...

...

...

35

40

15

15

30

30

30

35

35

...

...

...

50

20

20

40

40

40

45

45

75

...

...

...

8

8

10

10

10

15

15

15

20

...

...

...

10

15

15

15

20

20

20

25

12

...

...

...

20

20

20

25

25

35

35

15

15

...

...

...

25

25

30

30

50

50

Chú thích: Một đường ống dẫn dầu mỏ và đường ống dẫn khí đốt lấy khoảng cách theo đường ống dẫn khí đốt.

- Với đường kính bé hơn 500mm lấy không nhỏ hơn 500m

- Với đường kính từ 500mm trở lên lấy không nhỏ hơn 1000m.

...

...

...

ở phía cao của đường ống, nếu có diện tích tụ nước thì phải làm rãnh thoát nước tụ.

3.15. Những chỗ giao nhau của đường ống dẫn chính với đường điện cao thế từ 110KV trở lên, chỉ cho phép đặt đường ống chôn ngầm.

3.16. Góc hợp bởi các đường ống dẫn chính giao nhau với các đường ống dẫn chính giao với đường điện cao thế từ 110KV trở lên không được nhỏ hơn 600.

3.17. Khoảng cách từ trạm nén khí đốt, trạm phân phối khí đốt, trạm bơm dầu mỏ đến các công trình lấy theo bảng 7.

Chú thích:

1. Tỉ số là khoảng cách từ trạm nén khí đến các công trình, mẫu số là khoảng cách từ trạm phân phối khí đến các công trình.

2. Các chú thích 1,2 của bảng 4dùng cho cả bảng này.

3. Phân loại trạm bơm dầu:

Loại I có dung tích kho lớn hơn 50.000m³

...

...

...

Loại III có dung tích bé hơn 10.000m³ và trên đường ống dẫn dầu mỏ không có cụm bể.

4. Phân loại trạm khí nén loại 1, có áp suất từ 25 đến 100daN/cm², loại II có áp suất từ 12 đến nhỏ hơn 25daN/cm2

5. Khoảng cách của trạm bơm dầu, trạm nén khí đến các công trình của bảng này tính từ nhà để máy nén khí, máy bơm dầu và bể chứa gần nhất.

6. Trạm bơm dầu phải thấp hơn các công trình trong bảng. Nếu cao hơn phải có biện pháp ngăn ngừa sự chàn dầu gây tai nạn.

7. Công trình, quảng trường, khu bảo quản đặc biệt theo sự thoả thuận của các cơ quan liên quan .

8. Các công trình không nêu trong bảng này cần có sự thoả thuận của các cơ quan liên quan.

4. Yêu cầu cấu tạo đường ống dẫn chính.

4.1. Đường kính của đường ống dẫn chính được xác định bằng tính toán phù hợp với lưu lượng bơm, áp lực bơm, công suất trạm bơm...

4.2. Chiều dầy ống xác định bằng tính toán trên cơ sở các yêu cầu về độ bền và độ ổn định của đường ống, phù hợp điều 8.3.1 của tiêu chuẩn này.

...

...

...

4.3. Các đường ống dẫn chính bằng thép phải thiết kế nối bằng các mối hàn đối đầu. Các thiết bị van chắn phải có cùng tiết diện với đường ống và có áp lực làm việc phù hợp với áp suất làm việc của đường ống. Nối các thiết bị van chắn với đường ống có thể nối bằng mối hàn hoặc bằng mặt bích.

4.4. Thiết bị van chắn nối với đường ống bằng mặt bích nên đặt trong các hố xây trong nhà nhỏ được thông gió hoặc trong hàng rào. Các hố xây và nhà nhỏ phải thiết kế bằng vật liệu không cháy. Hàng rào có thể làm bằng lưới thép.

Thiết bị van chắn được nối với đường ống bằng các mối hàn nên thiết kế đặt trực tiếp trong đất và có cần khoá nối trên mặt đất trong nhà nhỏ hoặc được rào lại.

Chú thích:

1. Các thiết bị hàn ưu tiên đặt trên đường ống cao áp lực cao

2. Trên các đường ống dẫn khí đốt vận chuyển gió nổi trên mặt đất,làm bằng vật liệu không cháy.

4.5. Nên thiết kế các đường ống dẫn chính chôn ngầm dưới đất có độ sâu cách đều mặt địa hình.

Mặt cắt dọc của đường ống chôn ngầm phải thoả mãn các yêu cầu về độ bền, độ ổn định và được xác định dựa trên cơ sở các chi phí cho việc đào hào, các thiết bị uốn ống nhân tạo, việc đặt ống và các yêu cầu sử dụng an toàn của đường ống.

4.6. Giữa các cút uốn ngược nhau của các cút uốn đàn hồi và giữa cút uốn đàn hồi với cút uốn nhân tạo cần có các đoạn chuyển tiếp lấy như sau.

...

...

...

- Đoạn thẳng bằng đường kính ngoài, khi đường kính bằng hoặc lớn hơn 500mm.

Chú thích: Được phép kết hợp với các cút uốn đàn hồi trong mặt phẳng thẳng đứng và nằm ngang. Cút uốn nhân tạo trong mặt phẳng đứng và nằm ngang được tính góc uốn theo công thức:

                       (3)

Trong đó:

α_t: Góc cần tính để uốn ống

α: Góc uốn trên mặt phẳng đứng

α_b: Góc uốn trên mặt nằm ngang

4.7. Bán kính uốn cho phép của đường ống trong mặt phẳng nằm ngang và thẳng đứng cần xác định bằng tính toán từ điều kiện độ bền và độ ổn định của thành ống, cũng như từ độ ổn định của vị trí đường ống khi chịu tác dụng của áp suất bên trong, trọng lượng bản thân ống và lực ép dọc do thay đổi nhiệt độ của kim loại trong quá trình vận hành, theo các công thức sau:

                                   (4)

...

...

...

                                      (6)

E: Mô đun của thép lấy theo bảng 12

D_ng: Đường kính ngoài của ống tình bằng (cm)

R₂^tc: Cường độ tiêu chuẩn của kim loại ống (N/cm²)

K: Hệ số đối với ống loại I, II lấy K =0,4

Đối với ống loại III, IV lấy K= 0,5

α: Góc ngoặt trong mặt đứng

Tử số tính là độ C (⁰C)

Mấu số tính là rađian (rad)

...

...

...

r_đ: Bán kính uốn đàn hồi trong mặt phẳng đứng dưới tác dụng trọng lượng bản thân ống.

r_n: Bán kính uốn đàn hồi trong mặt phẳng nằm ngang .

4.8. Cút uốn nhân tạo phải làm từ ống không mối hàn hoặc có mối hàn thẳng. Mối hàn thẳng phải để ở miền trung hoà khi uốn ống.

Độ lớn của bán kính ống uốn phải xác định có tính đến khả năng cho bàn phải chải cạo gỉ và vật khác đi qua.

4.9. Trên đường ống cần xác định vị trí cửa thu, nạp các thiết bị rửa ống và vật cách. Trong thiết kế cần xác định vị trí và cấu tạo cửa.

Đoạn ống trong phạm vi được rửa phải có đường kính không đổi và các thiết bị van chắn trong phạm vi đó có cùng đường kính với đường ống. Không có các chi tiết lồi vào trong lòng ống.

4.10. Khi làm ống có nhánh có đường kính bằng hoặc lớn hơn đường kính ống chính cần phảicó biện pháp loại trừ khả năng thiết bị rửa ống lọt vào ống nhánh.

4.11. ở các đoạn ống vượt qua chướng ngại vật có đường kính khác với đường kính của ống chính có thể làm cửa riêng để thu nạp các thiết bị rửa ống, nhưng cần phải có luận chứng kinh tế kĩ thuật trong thiết kế.

4.12. Trên đường ống gần các cửa thu nạp lên đặt các thiết bị báo khi có thiết bị rửa ống, vật cách đi qua. Cũng cần có luận chứng kinh tế kĩ thuật trong thiết kế.

...

...

...

Để giảm sự dịch chuyển dọc đường ống dẫn chính phải có biện pháp đặc biệt như dùng các thiết bị bù, kiểu chữ  hoặc các dạng khác.

4.14. Dọc theo đường ống dẫn ngầm cấn đóng các mốc bê tông hoặc gỗ cao 0,5 đến 0,7m từ mặt đất. Trên các mốc cần có các bảng chỉ dẫn. Khoảng cách các mốc chừng 1km. Thường thường nên bố trí các mốc này cạnh cột là tốt.

4.15. Trên đường ống cần đặt các thiết bị van chắn theo tính toán nhưng không quá 30km. Ngoài ra các van cần đặt ở những chỗ sau:

- ở hai bờ chướng ngại nước đường ống vượt có 2 nhánh trở lên .

- ở đầu mỗi đoạn nhánh của đường ống dẫn chính;

- ở hai đầu cầu ôtô mà đường ống vượt qua;

- ở các đoạn ống trước khi vào trạm bơm và trạm phân phối khí đốt, cách ranh giới các trạm đó trong phạm vi từ 500 đến 700m.

- ở một đầu hoặc cả hai đầu của đường ống dẫn dầu mỏ và sản phẩm dầu mỏ nằm cao hơn thành phố, khu đông dân, các xí nghiệp công nghiệp có khoảng cách được xác định trong thiết kế phụ thuộc vào địa hình ở địa phương ;

- Trên đường ống dẫn dầu mỏ và sản phẩm dầu mỏ có một nhánh vượt qua chướng ngại nước cần đặt van chắn tuỳ theo khu vực tiếp giáp chỗ vượt và sự cần thiết phải ngăn ngừa khả năng tràn dầu vào hồ chứa nước.

...

...

...

1. Nên kết hợp đặt van chắn tại chỗ vượt chướng ngại vật thay cho van trên tuyến.

2. Nên đặt thiết bị van chắn và các trạm khuếch đại của cáp thông tin gần nhau.

4.16. Khi đặt đường ống dẫn khí đốt có từ hai đường ống trở lên song song với nhau thì các thiết bị van chắn của các đường ống cách nhau theo dọc đường ống không nhỏ hơn 100m.

Trong điều kiện quá phức tạp (đồi núi, đầm lầy) thì khoảng cách đặt trên có thể giảm xuống đến 50m.

4.17. Các thiết bị van chắn có đường kính 400mm trở lên cần đặt trên móng và đất dưới móng đầm chặt.

4.18. ở haiđầu của đoạn đường ống dẫn khí đốt giữa các thiết bị van chắn cần phải bé hơn 1000mm, và là 50m nếu đường kính ống từ 100m trở lên. Độ cao của ống thoát khí tối thiểu phải bằng 3m kể từ mặt đất và cần tính độ ổn định và an toàn của ống thoát khí. Đường kính của ống thoát khí xác định theo điều kiện tháo hết khí đốt giữa các van chắn trong khoảng từ 1,5 đến 2 giờ.

Cần bố trí các van chắn và van thoát khí cách thành phố, khu đông dân, xí nghiệp công nghiệp và các hạng mục công trình tối thiểu là 300m và chỗ địa hình cao, tránh tạo thành núi khí khi bơm dầu.

4.19. Trên đường ống dẫn chính dẫn khí đốt người ta đặt các thiết bị thu chất ngưng tụ để kiểm tra sự tồn tại của chất ngưng tụ và xả nó ra khỏi đường ống, vị trí đặt thiết bị thu chất ngưng tụ được quy định cụ thể trong thiết kế. Nơi điều khiển các thiết bị thu chất ngưng tụ thường phải bố trí trong các nhà nhỏ thoáng gió trên mặt đất xây bằng vật liệu không cháy hoặc được rào bằng lưới thép.

4.20. Khi thiết kế phải chọn các thiết bị van chắn đã được tiêu chuẩn hoá. Độ dày thành ống các chi tiết khoá đảm bảo độ bền phù hợp với từng đoạn ống.

...

...

...

5.1. Độ sâu đặt ống kể từ mặt đất tự nhiên đến đỉnh của đường ống dẫn chính và đường ống nhánh chôn ngầm như sau:

- Đường kính ống bé hơn 1000mm độ sâu không nhỏ hơn 0,8m;

- Đường kính ống từ 1000mm trở lên độ sâu không nhỏ hơn 1,0m;

- Đường kính ống qua vùng đầm lầy, đất bùn khô, độ sâu không nhỏ hơn 1,1m;

- Đường ống qua vùng cát dịch chuyển, độ sâu không nhỏ hơn 1,0m;

- Đường ống qua vùng núi đá, đầm lầy khi không có phương tiện ôtô, máy xây dựng , máy nông nghiệp qua lại, độ sâu có thể giảm không nhỏ hơn 0,6m.

Chú thích: Ngoài các yêu cầu nói trên, đối với đường ống dẫn dầu mỏ và sản phẩm dầu mỏ cần tính thêm chế độ bơm tối ưu và tính chất của sản phẩm dầu mỏ vận chuyển, phù hợp với yêu cầu công nghệ.

5.2. Đối với các đường ống dẫn dầu mỏ có nhiệt độ lớn hơn nhiệt độ của môi trường đặt ống thì việc lựa chọn độ sâu đặt ống ngoài các yêu cầu nói trên phải kiểm tra tính ổn định dọc của đường ống dưới tác dụng của ứng suất nhiệt nén phù hợp với điều kiện với điều 8.3.4 và 8.4.4 của tiêu chuẩn này.

5.3. Chiều rộng đáy hào được xác định như sau:

...

...

...

- Với đường ống có đường kính từ 500 đến bé hơn 1000mm chiều rộng đáy hào lớn hơn hoặc bằng 1,5D;

- Với đường ống có đường kính từ 1000 đến 1400mm điều kiện địa chất có mái dốc hào bé hơn hoặc bằng 1: 0,5 thì chiều rộng đáy hào lấy bằng D+500mm.

D: đường kính quy ước của đường ống (mm)

5.4. Tuỳ thuộc vào loại đất, độ sâu đặt ống trên cạn dưới nước mái dốc hào đươc lấy theo bảng 8.

Bảng 8

Loại đất

Hào dưới nước

Hào trên cạn

Độ sâu hào (m)

...

...

...

Lớn hơn 2

Nhỏ hơn 2

Lớn hơn 2

Cát mịn

Cát hạt trung

Cát không đều

Cát hạt thô

Đất lẫn sỏi sạn (sỏi sạn lớn hơn 40%)

Cát pha

...

...

...

Sét

Đất đá cứng

1: 2,5

1: 2

1: 1,8

1: 1,5

1: 1

1: 1,5

1:1

...

...

...

1:1,05

1: 3

1:2,5

1: 2,3

1: 1,8

1: 1,5

1: 2

1: 1,5

1: 1

...

...

...

1: 1,5

1: 1,25

1: 1,75

1: 0,67

1: 0,50

1: 0,25

1: 2

1: 1,5

1: 1

...

...

...

1: 0,75

1: 0,25

5.5. Đoạn đường ống đi qua đoạn đường mấp mô, qua đầm lầy cho phép đặt đường ống trong dải đất đắp nổi. Dải đất đấp nổi phải phù hợp với điều 6.3.4, 6.3.5, 6.3.6 của tiêu chuẩn này.

5.6. Khi đặt đường ống trong vùng đất lún phải tính toán bảo đảm độ ổn định của đường ống phải có biện pháp tránh nước chảy xuống hào. ở vùng đất lún loại II khi lấp hào phải đầm chặt tứng lớp, còn đất bùn loại I thiết kế như đất không lún.

5.7. Khi các đường ống dẫn chính giao chéo nhau thì khoảng cách không gian lớn hơn hoặc bằng 350mm. Đối với các đường ống dẫn các vật liệu khác như dẫn nước, cấp điện, thông tin ...lấy theo sự thoả thuận của các cơ quan nhưng không nhỏ hơn 500mm.

5.8. Trong phạm vi gần tuyến ống, nếu có các biến động về địa hình, địa chất do sự vận hành an toàn cho đường ống thì phải có biện pháp gia cố hoặc sử lí để bảo vệ an toàn cho đường ống.

5.9. Đặt ống qua vùng núi đồi

5.9.1. Khi đặt đường ống qua vùng núi đá tảng, đá cuội cần đệm lót một lớp đất mềm không nhỏ hơn 10cm và phủ một lớp đất mềm bảo vệ lớp bọc chống gỉ khỏi xây xát không nhỏ hơn 20cm. Hoặc dùng biện pháp bảo vệ lớp bọc chống gỉ khỏi xây xát.

...

...

...

Khi đặt ống ở sườn đồi, núi phải đào mương, rãnh thoát nước để ngăn không cho nước chảy vào dọc hào.

5.9.3. Không cho phép đặt ống trong vùng đất trượt và có khả năng gây ra trượt. Trường hợp bặt buộc phải đi qua thì phải đặt ống sâu hơn mặt trượt hoặc đặt nổi dạng dầm. Trụ đỡ phải được tính toán đảm bảo phù hợp với các điểm 8.5.8 đến 8.5.13 của tiêu chuẩn này.

5.9.4. Khi đặt qua vùng có lũ ngoài việc lựa chọn các dạng đặt ống (nổi, ngầm) phải tính toán đến các biện pháp bảo vệ khi có nước lũ làm sạt, lở đất gây treo đường ống, lũ kéo cành cây qua gây đứt, gãy đường ống.

5.9.5. Khi đặt ống ở sườn dốc hai chiều (dốc ngang, dốc dọc) nếu độ dốc ngang từ 80 trở lên phải làm các đường bậc để phục vụ lúc thi công và vận hành sau này tiện lợi. Việc lựa chọn các giải pháp làm đường bậc được xác định như sau:

- Nếu sườn dốc nhỏ hơn 12⁰ thì cho phép đắp đường bậc bằng đất san ra

- Nếu sườn dốc từ 12⁰ đến bé hơn 18⁰ phải tính khả năng đất san ra bị trượt đi.

- Nếu sườn dốc từ 18⁰ đến 35⁰ phải đào đến đất nguyên thổ làm mặt đường bậc. Tính khả năng đất bị trượt theo công thức:

                     (7)

Trong đó:

...

...

...

j: Góc ma sát của đất đắp tính bằng độ (⁰)

K: Hệ số đặc trưng tính ổn định của đất thường lấy bằng 1,4

- Nếu sườn dốc lớn hơn 35⁰ phải xây tường chắn phụ hoặc có biện pháp đảm bảo ổn định của đường bậc.

5.9.6. Để xác định chiều rộng, độ cao đào đắp của đường bậc phải căn cứ vào độ sâu chôn ống, điều kiện và phương tiện thi công, điều kiện địa chất và đảm bảo các điều kiện dưới đây.

- Hào đặt ống phải đặt trong ống nguyên thổ

- Đường bậc có độ dốc ngang về hai phía (tính từ trục hào) hoặc về một phía mái dốc đào. Độ dốc ngang không nhỏ hơn 2%.

- ở chân mái dốc đào cần làm rãnh thoát nước lớn, có khả năng gây xói lở, sạt mái dốc thì phải làm rãnh thoát nước phái trên mép mái dốc, cách mép taluy không nhỏ hơn 3m để đảm bảo an toàn cho mái dốc và đường bậc. Kích thước rãnh phải tính toán để thoát hết lượng nước mặt đó.

5.9.7. Khi có hai đường ống đặt song song ở vùng đồi núi thì phải làm đường bậc riêng cho từng đường ống hoặc tuỳ theo điều kiện kinh tế kĩ thuật có thể kết hợp trên đường bậc. Khoảng cách các đường ống cho phép lấy theo bảng 5 nhưng phải thoả thuận với các cơ quan có trách nhiệm để lấy khoảng cách cho thích hợp.

5.9.8. Khi địa hình phức tạp quá chật hẹp, cho phép đặt đường ống cho đường hầm, phái có lí giải về lợi ích kinh tế kĩ thuật trong thiết kế, kích thước đường hầm phải chọn sao cho có lợi ích về kinh tế, đảm bảo việc thi công, bảo quả, vận hành và sửa chữa được dễ dàng. Phải đảm bảo bền chắc cho đường hầm không bị phong hoá, phải có biện pháp thông gió tự nhiên tốt. Việc dùng thông gió nhân tạo phải được lí giải và xem xét kĩ.

...

...

...

5.10.1. Đường ống đặt qua vùng khai thá c mỏ, cần kết hợp chặt chẽ với kế hoạch khai thác để tránh sự dịch chuyển đường ống, nên đặt đường ống qua nơi đã khai thác xong, đất đã ổn định hoặc lâu mới khai thác.

5.10.2. Khi đặt đường ống qua vùng đang khai thác phải tính đến những thay đổi địa hình do khai thác ảnh hưởng đến độ ổn định của đường ống. Nên đặt đường ống vuông góc với vỉa quặng. Việc lựa chọn phương pháp đặt đường ống nổi hay ngầm phải căn cứ vào điều kiện địa tầng, sự thay đổi địa hình và các yêu cầu khác có liên quan tới an toàn đường ống và kế hoạch khai thác.

5.10.3. Đường ống đặt trong vùng đất đá phải lấy là loại II, các mối hàn được kiểm tra 100% bằng phương pháp vật lí.

5.10.4. Các đường ống đặt qua mương, suối, thung lũng... cần đặt nổi. Các yêu cầu của đường ống đặt nổi phải phù hợp với các điều của chương 7 trong tiêu chuẩn này.

6. Đường ống vượt qua chường ngại thiên nhiên và nhân tạo

6.1. Việc lựa chọn các dạng đoạn vượt qua các chướng ngại thiên nhiên và nhân tạo cần tiến hành trên cơ sở so sánh các chỉ tiêu kinh tế kĩ thuật của các phương án.

Chú thích: Các chướng ngại thiên nhiên và nhân tạo là các chường ngại như sông, suối, hồ, ao, đầm lầy, mương, khu vực đường sắt, đường ôtô...

6.2. Đường ống vượt ngầm qua chường ngại nước:

6.2.1. Đường ống vượt ngầm qua chướng ngại nước phải được thiết kế theo các số liệu địa chất, thuỷ văn, địa chất công trình, địa hình. Cần tính đến điều kiện vận hành đường ống, chế độ dòng chảy của công trình thuỷ công, sự nạo vét lòng sông, các đường ống có sẵn... ảnh hưởng tới việc đặt đường ống.

...

...

...

1. Không đươc phép thiết kế các trạm vượt ngầm qua các chướng ngại nước theo các số liệu khảo sát cách đó 2 năm, cấn phải có số liệu bổ sung.

2. Vị trí đoạn cần được thoả thuận với cơ quan vận tải đường sông, cục quản lí đường sông và cục quản lí đê và các đơn vị liên quan khác.

6.2.2. Giới hạn chiều dài của đoạn vượt ngầm

- Đối với đoạn có nhiều nhánh là đoạn ống nằm giữa hai hố van

- Đối với đoạn vượt có nhánh là đoạn ống nằm dưới mực nước tấn suất 10%.

6.2.3. Đường ống cần chọn vượt qua các đoạn sông thẳng, lòng sông ổn định, hai bờ thoải, không bị xói lở và có chiều rộng bãi bối nhỏ nhất. Đường ống vượt sông nên chọn vuông góc với trục dòng chảy. Tránh các đoạn sông có đá ngầm. Không cho phép đặt đường ống vượt qua các bãi bối nông ở lóng sông.

6.2.4. Chọn đường ống vượt qua sông cần áp dụng phương pháp thiết kế tối ưu có tính đến đặc tính hình thái thủy lực, sự biến đổi của nó trong thời gian vận hành của đường ống.

Việc xác định giá trị tối ưu của mặt cắt và vị trí đoạn vượt cần tính toán theo các chi phí quy đổi có tính đến các yêu cầu về độ bền, độ ổn định cũng như việc bảo vệ môi trường, sự cân bằng sinh thái của chướng ngại nước.

6.2.5. Độ sâu chôn ống cần xác định tuỳ thuộc vào khả năng biến đạng của lòng sông khả năng nạo vét sau này.

...

...

...

Khi đáy sông có đá ngầm, ống đặt sâu ít nhất là 0,5m từ đáy sông đến đỉnh gia tải của đường ống.

6.2.6. Khoảng cách từ đường ống dẫn chính vượt ngầm đến cầu, bến cảng... lấy phù hợp với căc điều quy định thích hợp của bảng 4 trong tiêu chuẩn này.

6.2.7. Các đường ống ngầm nằm trong mực nước tần suất - 1% được tính toán chống nổi theo các điều 8.4.8, 8.4.9, 8.4.10. Không được tính trọng lượng lớp đất đắp trên đường ống trong giới hạn mực nước tần suất 1% .

6.2.8. Chiều rộng đáy hào của đoạn vượt cần xác định phụ thuộc vào chế độ thủy văn của dòng chảy (lưu lượng, tốc độ, độ đục, lượng hạt) vào địa chất, vào phương pháp đào hào, khả năng lặn thăm dò, kiểm tra, vào phương pháp đặt ống, và việc đặt cáp cho đường ống.

Mái dốc của hào tuỳ thuộc loại đất được lấy theo bảng 8 (phần dưới nước) .

6.2.9. Mặt cắt dọc của đường ống phải được xác định dựa theo các điều kiện sau:bán kính uốn đàn hồi cho phép của đường ống, địa hình lòng sông, giới hạn xói lòng, cấu tạo địa chất của lòng sông, bờ sông, cách gia tải giữ ống, phương pháp đặt ống.

6.2.10. Chỉ cho phép thiết kế các đoạn ống uốn nhân tạo ở phạm vi lòng sông trong trường hợp đặc biệt, điều kiện địa hình, địa chất lòng sông phức tạp.

Cho phép dùng các cút hàn chế tạo tại nhà máy đã được gia cường nhiệt.

Chú thích: Đoạn cút uốn nhân tạo phải nằm ngoài giới hạn xói mòn dự đoán hoặc nằm dưới lớp gia cố bờ.

...

...

...

Với sông miền núi cần bố trí các thiết bị van chắn ở độ cao trên mức nước ở tần suất 2%.

6.2.12. ở hai bên bờ phải có các biện pháp không cho nước chảy dọc theo hào của đường ống như dùng tường chắn bằng đất sét, rãnh thoát nước, tường chắn bằng đất dọc theo hào.

6.2.13. Chướng ngại nước có bề rộng mặt nước về mùa khô lớn hơn 75m cần đặt ống nhánh dự phòng.

Chú thích:

1. ở mực nước tần suất 10% mà bãi bối bị ngập nước rộng hơn 500m, lâu hơn 20 ngày và các sông ở miền núi, khi có lí do xác đáng có thể đặt ống nhánh dự phòng cho các sông rộng mặt nước về mùa khô nhỏ hơn 75mm.

2. Đường kính ống dự phòng được xác định trong thiết kế.

3. Trong trường hợp đặc biệt, có lí do xác đáng có thể không đặt đường ống dự phòng cho phép các đoạn sông có bề rộng mặt nước về mùa khô lớn hơn 75m.

4. Nếu đường ống vận chuyển dầu mó và sản phẩm dầu mỏ có độ nhớt cao, không cho phép ngừng bơm trong quá trình vận hành thì cho đặt ống nhánh dự phòng qua sông có mặt nước về mùa khô bé hơn 75m.

6.2.14. Khi đặt các đường ống vượt ngầm có đường kính từ 800mm trở lên, ở độ sâu dưới nước lớn hơn 20m thì phải kiểm tra ổn định của áp suất thủy tĩnh có tính tới độ uốn của ống.

...

...

...

6.2.16. Khoảng cách giữa các đường ống đăt song song vượt ngầm dưới nước được xác định tuỳ thuộc vào điều kiện địa chắt, thủy văn vào điều kiện tiến hành công tác thi công đào hào dưới nước.

6.2.17. Tại chỗ đường ống vượt qua chướng ngại nước phải có biển báo, xác định giới hạn đặt ống, ở cả 2 bờ sông có tầu bè qua lại, cả hai bờ, phải có biển báo cấm thả neo trong phạm vi chôn đường ống. Khi chiều rộng chướng ngại nước bé hơn 75m vào mùa cạn có thể clủ đặt biển báo ở một bên bờ.

6.3. Đường ống vượt qua đầm lầy

6.3.1. Chọn dạng đường ống đặt ngầm, trên mặt hay đặt nổi tuỳ thuộc vào độ dầy lớp bùn, vào mức nước vào vùng ngập nước và phải có so sánh chỉ tiêu kinh tế kĩ thuật của các dạng đặt đường ống.

6.3.2. Đường ống vượt đầm lầy loại II và III rộng hơn 500m cho phép đặt nhánh dự phòng (phân loại đầm lầy, xem phụ lục số 3). Việc quyết định đặt ống nhánh dự phòng cần dựa vào điều kiện địa chất của đầm lầy và tầm quan trọng của đường ống dẫn chính.

6.3.3. Đường ống vượt qua đầm lầy chọn sao cho số góc ngoặc ít nhất, tốt nhất là đường thẳng.

ở chỗ ngoặt nên chọn bán kính uốn ống đàn hồi.

6.3.4. Cho phép đặt đường ống trong dải đất đắp với điều kiện phải dàn đều tải trọng lên mặt bùn.

Kích thước tối thiểu của dải đất đắp trên ống như sau:

...

...

...

- Chiều rộng mặt trên của dải đất đắp lấy bằng 1,5 đường kính ống nhưng không nhỏ hơn 1,5m.

- Mái dốc của dải đất đấp lấy tùy thuộc loại đất.

6.3.5. Trong trường hợp dùng đất bùn để đắp thì cần phải ốp bên ngoài bằng một lớp đất khoảng dầy 20cm. Cần trồng cỏ bên trên dải đất đắp hoặc các biện pháp khác để bảo vệ dải đất đắp bằng bùn không bị xói mòn và phong hoá.

6.3.6. Khi thiết kế các dải đất phải xem xét việc xây dựng các công trình thoát nước được xây dựng bằng tính toán có tính tới địa hình tại chỗ, diện tích tích tụ nước và lượng nước mưa.

6.4. Gia cố đường ống chống trôi, nổi là:

6.4.1. Đường ống vượt ngầm qua chướng ngại nước, qua đầm lầy, bãi bối ngập nước phải được gia cố chống trôi, nổi. Tính toán chống trôi, nổi phải phù hợp với các điều 8.4.8 đến 8.4.10 trong tiêu chuẩn này.

6.4.2. Các dạng gia tải cho đường ống trôi, nổi là:

- Các khối gia tải chuyên dùng bằng gang bê tông.

- Các lớp vỏ bọc nặng toàn bộ đường ống.

...

...

...

- Các khối gia tải bằng rọ thép, bỏ đá vào trong.

- Tăng độ dày thành ống để tự gia tải.

Chú thích:

1. Các mặt soắn của neo xoắn không được nằm trong lớp bùn cát hoặc các loại đất không đảm bảo sự ổn định của neo.

2. Neo xoắn không được nằm trong lớp đất có cấu tạo dễ bị phá huỷ đường ống xói mòn. phong hoá và các nguyên nhân khác.

3. ở bãi bối và các khu vực bị ngập nước theo chu kì, đất không bị xói mòn, có lí do xác đáng cho phép dùng đất để gia tải cho các đường ống có đường kính bé hơn 1000mm.

6.5. Đường ống vượt qua đường sắt và đường ôtô.

6.5.1. Chọn chỗ đường ống vượt qua đường sắt và đường ôtô ở những đoạn đường đắp nổi hoặc mặt đường bằng mặt địa hình hai bên. Chỉ cho phép đường ống vượt qua đoạn đường trũng (mặt đường thấp hơn địa hình 2 bên) trong trường hợp đặc biệt khi có lí do xác đáng.

Góc hợp bởi đường ống và đường sắt hoặc đường ôtô nên lấy bằng 900 nhưng góc đó không được lấy nhỏ hơn 60^o. Không cho phép đặt đường ống qua phần đắp nổi của nền đường.

...

...

...

Các đoạn đường ống vượt qua đường ôtô cấp V và VI các đường ôtô vào các xí nghiệp công nghiệp, các đường nông thôn thì phải đặt trong ống lồng.

Các đầu ống lồng cách:

- Trục đường ngoài cùng của đường sắt quốc gia 25m

- Trục đường ngoài cùng của đường sắt vào các xí nghiệp công nghiệp 15m

- Mép đường ôtô 10m

Nhưng không được cách chân ta luy đường nhỏ hơn 2m (kể cả 3 loại đường trên)

Chú thích: Cho phép đặt cáp thông tin của đường ống dẫn chính trong cùng ống lồng hoặc trong ống thép có đường kính bằng 57mm.

6.5.3. Đường ống dẫn khí đốt vượt ngầm qua đường sắt và đường ôtô thì 2 đầu ống lồng phải được bịt thật kín. ở một đầu của ống lồng cần đặt van xả khí. Đầu ống thoát khí phải đặt cách (theo mặt bằng):

- Trục đường ngoài cang của đường sắt quốc gia 40m

...

...

...

- Chân ta luy của đường ôtô 25m

ống xả khí phải được đặt cao hơn mặt đất ít nhất là 5m. Nếu chân của ống xả khí nằm thấp hơn đầu thanh ray đường sắt và mặt đất đắp của đường ôtô thì khoảng cách từ trục đường sắt ngoài cùng hay chân ta luy của đường ôtô dẫn ống xả khí phải tăng lên 5m cho mỗi mét chênh lệch độ cao đó.

6.5.4. Đường ống dẫn dầu mỏ và sản phầm dầu mỏ vượt ngầm qua đường sắt và đường ôtô thì đầu ống lồng cần bịt kín bằng vật liệu không thấm nước. ống lồng cần đặt nghiêng có độ dốc không nhỏ hơn 0,2% về phía thấp của địa hình, đầu ống lồng về phía thấp cấn có ống xả dầu sự cố vào hố tự dầu. Hố tụ dầu cần bố trí ở chỗ thấp của đoạn vượt và cách đường ray ngoài cùng của đường sắt và đường ôtô 30m. Từ hố tụ dầu cấn có rãnh để thoát dầu sự cố đi xa.

6.5.5. Độ sâu đặt ống qua đường sắt:

- ở đường đắp nổi và đường bằng mặt địa hình 2 bên, tính từ đáy rãnh đến đỉnh ống lồng không nhỏ hơn 1m.

- ở đường trũng tính từ đáy rãnh đến đỉnh ống lồng không nhỏ hơn 0,5m.

- Độ sâu đặt đường ống qua đường ôtô:

- ở đường đắp nổi và đường bằng mặt địa hình 2 bên tính từ đáy rãnh đến đỉnh ống lồng không nhỏ hơn 0,8m.

- ở đường trũng: tính từ đáy rãnh đến đỉnh ống lồng không nhỏ hơn 0,4m

...

...

...

6.5.6. ở đoạn vượt qua đường sắt và đường ôtô có từ 2 đoạn vượt song song trở lên thì khoảng cách giữa các đoạn vượt được xác định phụ thuộc vào tính chất đất, điều kiện thi công, tầm quan trọng của đường giao thông, nhưng không được nhỏ hơn khoảng cách giữa các đường ống đặt song song ở địa hình bình thường theo như bảng 5 và bảng 6 của tiêu chuẩn này.

7. Đường ống chính đặt nồi trên mặt đất

7.1. Được phép đặt đường ống dẫn chính nằm nổi khỏi mặt đất ở các vùng:

- Vùng bãi cát, xa dân cư và các xí nghiệp công nghiệp.

- Vùng đầm lầy.

- Vùng núi, vùng đang khai thác.

- Vùng có trượt lở, vùng có động đất.

- Qua chướng ngại vật tự nhiên, nhân tạo

Phải có luận chứng kinh tế kĩ thuật so sánh giữa cách đặt nổi và đặt ngầm

...

...

...

7.2. Khi đặt đường ống dẫn chính dạng nổi phải có các thiết bị bù. Chú ý đảm bảo cho thiết bị rửa ống và vật cách đi qua.

7.3. Đường ống vượt nổi qua các chướng ngại tự nhiên và nhân tạo cần sử dụng khả năng chịu lực của chính đường ống. Khi có lí do xác đáng trong nhiệm vụ thiết kế,có thể xây dựng cầu chuyên dùng để đặt đường ống. Độ dài của nhịp cầu được xác định tuỳ theo sơ đồ, cấu tạo của đoạn vượt có tính đến các dao động dưới tác dụng của gió và các hoạt tải khác.

7.4. Các dạng thiết bị bù có thể là hình chữ =, I, Z hoặc dạng chữ chi trong mặt bằng.

Chú thích: Khi sử dụng dạng r đặt thẳng đứng phải tính đến tải trọng của đường ống.

7.5. Tại chỗ đường ống chui ra khỏi mặt đất cần tính biến dạng dọc, cho phép sử dụng các thiết bị bù ngầm bằng góc ngoặt của đường ống ở gần chỗ tiếp giáp.

ở chỗ nền đất yểu, mái dốc đoạn vượt không ổn định thường dùng các tấm đỡ bằng bê tông cốt thép lót dưới đường ống chỗ chui ra khỏi mặt đất,

7.6. Trụ đỡ của đường ống vượt nổi: làm bằng vật liệu không cháy, thường có dạng sau:

- Vành bê tông cốt thép lắp ghép.

- Khung bê tông cốt thép lắp ghép.

...

...

...

- Cốt thép dạng dàn, dạng khung, dạng cột.

- ụ đất đắp đầm chặt. Độ sâu đặt đường ống qua đường ôtô:

Đường ống có thể tựa trên các gồi tựa chuyên dùng, hoặc treo dưới các thanh dầm hoặc xà ngang.

Cần bọc cách điện cho đường ống đặt nổi trên các trụ đỡ.

7.7. Khi đặt đường ống vượt nổi qua các chướng ngại nước, thì khoảng cách từ mặt nước đến đáy ống hoặc đáy nhịp dàn, dầm cần lắy như sau:

- Qua các khu vực mương không nhỏ hơn 0,5m từ mức nước tần suất 5% .

- Qua các sông có tầu bè qua lại, không nhỏ hơn kích thước cao lớn nhất có thể của các tầu, thuyền qua lại.

- Qua các sông không có tầu bè qua lại, không nhỏ hơn 0,2m từ mức nước tần suất 1%.

Chú thích: Các mương, khe, vực thường có gồc cây, cành cây bị trôi phải xác định độ cao và khâu độ nhịp đảm bảo đường ống không bị cành, gốc cây làm hỏng, nhưng phải cách mực nước tần suất 1% không nhỏ hơn 1m.

...

...

...

8. Tính độ bền và độ ổn đinh của đường ống dẫn chính

8.1. Các đại lượng đặc trưng tính vật liệu

8.1.1. Cường độ kéo (nén) tiêu chuẩn của kim loại ống và các mối hàn liên kết R₁^tc và R₂^tc Cần lấy tương ứng bằng các giá trị nhỏ nhất của cường độ tức thời σ_tt và giới hạn chảy σ_c theo các tiêu chuẩn Nhà nước và điều kiện kĩ thuật đối với ống.

8.1.2. Cường độ tính toán R₁ và R₂ được xác định theo công thức sau:

                           (8)

                          (9)

Trong đó:

m: Hệ số điều kiện làm việc của ống dẫn lấy theo bảng 1.

K₁, K₂: Các hệ số an toàn của vật liệu lấy theo bảng 9, 10. 1

...

...

...

8.1.3. Các đặc tính lí học cơ bản của thép ống lấy theo bảng 12.

8.1.4. Các đặc trưng của đất (thông số) lấy theo số liệu khảo sát.

8.2. Tải trọng và lực tác dụng

8.2.1. Khi tính toán đường ống cần tính đến các tải trọng và lực tác dụng xuất hiện khi thi công, thử và vận hành. Hệ số quá tải lấy theo bảng 13.

Phương pháp xác định các tải trọng lực tác dụng tính toán và các tổ hợp của chúng phải theo chỉ dẫn của TCVN 2737: 1978.

8.2.2. áp suất bơm (tiêu chuẩn) được xác định khi thiết kế. Nếu không bơm dầu theo chiều ngược lại thì được phép tính sự thay đổi,cửa áp suất bơm theo chiều dài đường ống.

- Sự thay đổi này cần được lí giải trong khi thiết kế có tính đến quy trình bơm.

Khi xác định áp suất bơm cho đường ống dẫn dầu mỏ và sản phẩm dầu mỏ cần tính đến sơ đồ công nghệ vận chuyến sản phẩm dầu mỏ. áp suất bơm không được nhỏ hơn áp xuất đàn hồi của hơi sản phẩm được vận chuyển ở nhiệt độ tinh toán cao nhất cho đoạn ống đó.

Bảng 9 - Hệ số an toàn cúa vật liệu

...

...

...

Hệ sế an toàn vật liệu K₁

1. Các ống được gia cường nhiệt (thép tấm hoặc thép được tôi và ram) ống thép hợp kim thấp được cán theo phương pháp điều chỉnh. Các ống cấu trúc bất kì (hàn thẳng, xoắn) cần được hàn 3 lớp, ống cổ dung sai độ dày thành ống không lớn hơn 5% các mối hàn được kiểm tra 100% bằng các phương pháp không phá huỷ

1,34

2. Các ống đúc nóng theo phương thức tiêu chuẩn gia cường nhiệt (ống hoặc thép tấm được tôi và ram) từ các thép hợp kim thấp chất lượng cao, từ thép cán theo phương pháp điều chỉnh, không phụ thuộc vào cấu trúc (mối hàn thẳng hay xoắn) tất cả các loại ống cần được hàn 3 lớp, còn các mối hàn được . Kiểm tra bằng các phương pháp không phá huỷ

1,40

3. Các ống hàn xoắn 3 lớp từ thép hợp kim thép cán nóng và các ống hàn thẳng 2 mặt theo phương pháp hàn hồ quang từ thép tấm tiêu chuẩn được dập tạo thành

1,47

4. ống hàn thẳng được dập tạo hình và hàn xoắn từ thép cáchon và các ống hàn 2 mặt, bằng hồ quang hoặc hàn dòng điện cao tần. Các ống đúc

1,55

...

...

...

Bảng 10 - Hệ số an toàn của vật liệu

Đặc tính ống

Hệ số an toàn vật liệu K₂

1. ống đúc bằng thép ít các bon

1,1

2. ống hàn thẳng và hàn xoắn bằng thép ít cáchon và hợp kim có:

nhỏ hơn hoặc bằng 0,75

1,15

3. Các ống hàn bằng thép độ bền cao có:

...

...

...

1,2

Bảng ll - Hệ số tin cậy

Đường kính quy ước đường ống dẫn (mm)

Giá trị hệ số tin cậy KH

Với đường ống dẫn khí đốt phụ thuộc vào áp' lực bên trong (P) daN/cm²

Với đường ống dẫn dầu mỏ và sản phẩm dầu mỏ

P nhỏ hơn hoặc bằng 55

...

...

...

P lớn hơn đến nhỏ hơn hoặc bằng 100

1

2

3

4

5

500 trở xuống

Từ 500 đến 1000

Từ 1000 đến 1200

...

...

...

1

1,05

1,05

1,05

1,00

1,05

1,05

1,10

1,00

...

...

...

1,05

1,15

1,00

1,00

1,05

1,10

Bảng 12 - Đặc tính lí học của ống thép

Đặc tính lí học của ống thép và kí hiệu

...

...

...

1. Khối lượng riêng (y)

7850kg/m³

2. . Mô đun đàn hối (E)

2,1. 106 daN/cm²

Hệ số dãn nở dài (α)

12.10-6L/độ

4. Hệ số Poat xông (dãn nở ngang)

- Trong giai đoạn đàn hồi (P)

- Trong giai đoạn dẻo (Pd)

...

...

...

0,3

0,5

Bảng 13 - Hệ số quá tải

Đặc điểm

Tải trọng và lực tác dụng

Phương pháp đặt

Hệ số quá tải

Ngầm trên mặt

...

...

...

Cố định

Tạm thời

Dài hạn

Trọng lượng riêng của đường ống và thiết bị

- Tác dụng của các ứng suất ban đầu (uốn đàn hồi...)

- áp lực đất

...

...

...

- áp lực bên trong của đường ống dẫn khí đốt

- áp lực bên trong của đường ống dẫn dầu mỏ có đường kính 700 đến 1400mm có các trạm bơm trung gian không có kho

- áp lực bên trong của đường ống dẫn dầu mỏ đường kính 700 đến 1400mm không có trạm bơm trung gian hoặc có trạm bơm trung gian làm việc có bể chứa hoặc đường ống dẫn dầu mỏ và sản phẩm dầu mỏ đường kính nhỏ hơn 700mm

+

+

+

+

...

...

...

+

+

+

-

-

+

+

+

...

...

...

+

+

+

+

+

1,1

1,0

1,2

(0,8)

...

...

...

1,1

1,15

1,1

1(0,95)

1,0

1,5

1,2

1,0

1,0

...

...

...

...

...

...

Tạm thời

Ngắn hạn

Đặc biệt

...

...

...

- Tác dụng nhiệt

Tác dụng các biến dạng không đều của đất mà không thay đổi cấu trúc của nó (sự lún, sự nở) thời

- Tải trọng gió

- Tải trọng và lực xuất hiện khi sửa đường ống

- Các tải trọng và lực tác dụng xuất hiện khi thử đường ống

- Tác dụng của lũ và đất trượt

- Tác dụng do biến dạng vỏ trái đất ở các miền có khai thác mỏ và vùng hang cactơ

- Tác động do biến dạng đất cùng với thay đổi cấu trúc của nó (đất lún do nước)

+

...

...

...

+

+

+

...

...

...

+

-

+

+

+

...

...

...

+

+

1,0

1,0

Chú thích:

1) Dấu (+) là có tải trọng lực tác dụng

...

...

...

2) Các giá trị của hệ số quá tải nàm trong ngoặc cần lấy khi tính sự ổn định dọc và ồn định vị trí đường ống trong các trường hợp khi việc giảm tải trọng có ảnh hưởng xấu đến các điều kiện làm việc của kết cấu.

3) Khi lấy khối lượng riêng của nước cần tính tới độ mặn và các thành phần lơ lửng khác trong nước.

4) Nếu theo các điều kiện thử và sử dụng đường ống ta thây trong đường ống dân khí đốt có thể có nước hoặc khí, xăng ngưng tụ còn trong các đường ống dẫn dầu mó và sản phẩm gây ra có lọt không khí cần tính đến sự thay đổi của tải trọng do khối lượng sản phẩm gây ra.

5) Đối với đường ống dẫn dầu mỏ và sản phảm dầu mó có đường kính từ 700 đến 1400 gồm cả ở trạm bơm trung gian không có bể chứa thì cần đặt các thiết bị bảo vệ đường ống dẫn dầu mỏ và sản phẩm dầu mỏ khỏi các quá trình chuyển tiếp nh ngừng bơm, thay đổi chế độ bơm, đóng van chắn và các nguyên nhân khác.

8.2.3. Khối lượng tiêu chuẩn của khí đốt (KG/m) trong 1m chiều dài đường ống qk được tính theo công thức:

                       (10)

Trong đó:

yk: Khối lượng riêng của khí đốt (kg/m³) ở nhiệt độ 0⁰ c Và 760mm cột thủy ngân

n: Hệ số quá tải lấy theo bảng 13

...

...

...

D_tr: Đường kính trong của ống (m)

Z: Hệ số nén của khí đốt

t⁰c: Nhiệt độ bách phân của khí đốt (⁰C)

Đối với khí thiên nhiên cho phép tính:

                                                   (11)

Khối lượng dầu mỏ và sản phẩm dầu mỏ trong lm chiều dài ống q_d (KG/m) cần tính theo công thức:

                                               (12)

Trong đó:

y_đ: Khối lượng riêng của dầu mỏ hoặc sản phẩm dầu mỏ được bơm (kg/m³)

...

...

...

8.2.5. Nhiệt độ thấp nhất hoặc cao nhất của đường ống trong quá trình vận hành cần xác định tuỳ theo nhiệt độ của sản phẩm được bơm, nhiệt độ đất, nhiệt độ không khí, cũng như vận tốc gió, bức xạ mặt trời và sự trao đổi nhiệt giữa đường ống và môi trường xung quanh.

Nhiệt độ cao nhất hoặc thấp nhất dùng để lập sơ đồ tính đường ống cần được chỉ rõ khi thiết kế.

Đối với đường ống ngầm, sự chênh lệch nhiệt độ không lấy nhỏ hơn:

Đường ống đặt nổi:

8.2.6. Lực đầy nổi của nước q_n (N/m) lên một đơn vị chiều dài đường ống đặt ngầm dưới nước ở chỗ không có dòng chảy được tính theo công thức:

                                              (13)

Trong đó:

D_ng: Đường kính ngoài của ống có tính cả lớp bọc chống gỉ và lớp gổ bọc (m):

y_n: Khối lượng nêng của nước có tính cả lượng muối tan trong nước (kg/m³)

...

...

...

8.2.7. Tải trọng gió lên lm chiều dài đường ống qg (N/m) nằm vuông góc với chiều gió được tính theo công thức:

                                      (14)

Trong đó:

D_ng: Đường kính ngoài của ống (m)

q^T_tc: Giá trị tiêu chuẩn thành phần tĩnh của tải trọng gió (N/m² ) được xác định theo TCVN 2737: 1978.

qĐ_tc: Giá trị tiêu chuẩn thành phần động của tải trọng gió (N/m²) được xác định theo TCVN 27S7: 1978.

8.2.8. Xác tải trọng và lực tác dụng xuất hiện do sự biến dạng của đất (lún, nở) do các trụ đỡ bị trượt, bị dịch chuyển v.v... phải được xác định trên cơ sở phân tích các điều kiện của đất và các biến dạng có thể có trong quá trình xây dựng và vận hành đường ống.

8.2.9. Khi thiết kế các đường ống nổi cần tính thêm các tác dụng động lực do các thiết bị rửa ống và vật cách sinh ra khi làm sạch mặt trong của ống.

8.3. Xác định chiều đày thành ống

...

...

...

                                             (15)

Nếu có ứng suất dọc trục thì độ dày thành ống tính theo công thức:

                                          (16)

Trong đó:

D_ng: . Đường kính ngoài của ống (cm)

P: áp suất bơ m tiêu chuẩn (N/cm²)

n: Hệ số quá tải của áp suất bơm lấy theo bảng 13

R₁: Cường độ tính toán theo công thức (8), (9) (N/cm²)

₁: Hệ số tính tới trạng thái ứng suất hai trục của đường ống tính theo công thức:

...

...

...

Trong đó:

σ dN: Giá trị tuyệt đối của các ứng suất ép dọc trục (N/cm²) được xác định theo các tải trọng và lực tác dụng tính toán có tính đến tính đàn hồi dẻo của kim loại ống tuỳ theo cấu trúc đã chọn.

Việc tăng chiều dày thành ống khi có các ứng suất nén dọc trục so với giá trị tính theo công thức (15) cần được lí giải về kinh tế kĩ thuật có tính đến các giải pháp cấu trúc về nhiệt độ của sản phẩm dầu mỏ được bơm.

8.3.2. Độ dày thành ống tính theo công thức (15) và (16) phải lấy không nhỏ hơn 1/140 đường kính ngoài cửa ống và không nhỏ hơn 4mm.

8.4. Kiểm tra độ bền và tính ổn định của đường ống ngầm và đường ống đặt ở mặt đất (trong dải đất đắp).

8.4.1. Các đường ống ngầm và đường ống đặt ở mặt đất trong dải đất đắp) cần được, kiểm tra độ bền, các biến dạng, tính ổn định chung theo chiều dọc và tính toán chống trôi, nổi.

8.4.2. Cần kiểm tra độ bền của đường ống ngầm và đường ống đặt ở mặt đất theo điều kiện:

                                                (18)

σ dN, R₁ như chú thích ở công thức (16), (17) và điều 8.1.2. (18)

...

...

...

                     (19)

Trong đó:

σ_v: ứng suất vòng sinh ra áp suất bên trong tính bằng (N/cm²)

và được xác định theo công thức sau:

                                                  (20)

Trong đó:

σ: Độ dày thành ống (cm)

n: Hệ số quá tải của áp suất bơm tiêu chuẩn lấy theo bảng 13

p: áp suất bơm tiêu chuẩn (N/cm²)

...

...

...

8.4.3. Các ứng suất dọc trục σ dN(N/m²) xác định theo các tải trọng và lực tác dụng cần nêu rõ điều kiện làm việc của đường ống và tác dụng tương hỗ của chúng với đất.

Trong trường hợp riêng, đối với các đoạn ống đặt ngầm và đặt ở mặt đất thẳng và cong đàn hồi dẻo của kim loại ống. Trong sơ đồ tính toán đất thì các ứng suất dọc trục sinh ra do tác dụng của nhiệt độ và áp suất bên trong được tính theo công thức sau:

                         (21)

Trong đó:

∆t: Chênh lệnh nhiệt độ tính bằng (⁰C) khi ống bị đun nóng thì mang dấu

α: Hệ số dãn nở dài của kim loại ống (1/độ)

E: Mô đun đàn hồi của kim loại ống (N/cm²).

n. P, D_tr δ: Như trong công thức (20)

8.4.4. Đối với đường ống đặt qua vùng khai thác mỏ thì ứng suất kéo dọc trục V dN (N/cm2) sinh ra do sự biến dạng bề mặt trái đất tính theo công thức:

...

...

...

Trong đó:

δ: Độ dày thành ống tiêu chuẩn (cm) .

l_k: Độ dải của dải đất bị gián đoạn so với độ dài của đường ống trong vùng đất bị kéo (cm)

l: Độ dài vùng đất bị kéo (cm)

Q_c: Cường độ tác dụng do các biến dạng của đất sinh ra (N/cm²)

Cần kiểm tra sự biến dạng của đường ống đặt ngầm và ở mặt đất theo điều kiện:

                               (23)

                                  (24)

Trong đó:

...

...

...

σ_v^tc : Các ứng suất vòng sinh ra do áp suất bơm tiêu chuẩn (N/cm² ) xác định theo công thức:

                                                    (25)

C: Hằng số lấy bằng l đối với các đường ống loại III và lV lấy bằng 0,85 đối với đường ống loại I và II, lấy bằng 0,65 đối với đường ống loại III.

K_H: Hệ số tin cậy lấy theo bảng 11.

R₂^tc: Cường độ tiêu chuẩn xác định theo yêu cầu của Điều 8.1.1.

₃: Hệ số tính đến trạng thái ứng suất 2 trục của kim loại ống. Khi có ứng suất kéo dọc trục (σ_d^tc = 0) thì ₃ lấy bằng 1, còn khi có ứng suất ép dọc trục (σ_v^tc = 0) thì ₃ xác định theo công thức:

             (26)

8.4.5. Tổng các ứng suất dọc trục lớn nhất σ_d^tc max (N/cm²) được tính theo tải trọng và lực tác dụng tiêu chu.ẩn có tính đến tổ hợp của chúng trong giai đoạn đàn hồi của kim loại ống, các dịch chuyển dọc và ngang của đường ống phù hợp với phương pháp cơ học kết cấu.

Trong trường hợp riêng: Đối với các đoạn ống thang và cong đàn hồi, khi không có các dịch chuyển dọc và ngang của đường ống, các sự lún và nở của đất thì tổng các ứng suất dọc lớn nhất sinh ra do các tải trọng và lực tác dụng tính toán tiêu chuẩn như áp dụng áp suất bơm sự thay đổi nhiệt độ và sự uốn dài đàn hồi thì được tính theo công thức sau:

...

...

...

Trong đó:

p: Bán kính uốn cong đàn hồi của trục đường ống (cm)

P, D_tr, D_ng, δ, α, E, ∆t: như trong công thức (15) đến (21)

8.4.6. Cần kiểm tra độ bền chung của đường ống theo chiều dọc ở tiết diện yếu nhất theo điều kiện.

                                                      (28)

Trong đó:

m: Hệ số điều kiện làm việc lắy theo bảng l.

N_d.gh: Lực dọc giới hạn (N) khi ống bắt đầu mất tính ổn định dọc được xác định theo chỉ đẫn của Điều 8.4.7 l

a: Lực kéo dọc trục tương đương trong tiết diện ống (N) xác định theo điều 8.4.7.

...

...

...

Nếu trên đoạn ống thầng đất bị trôi đi thì phải kiểm tra tính ổn định dọc trong mặt phẳng đứng. Tính ổn định dọc của đường ống được kiểm tra với giả thiết rằng bán kính cong đàn hồi nhỏ hơn 5000m.

8.4.7. Lực kéo dọc trục tương đương S trong tiết diện của ống cần xác định theo các tải trọng là lực tác dụng tính toán có kể đến các chuyển dịch dọc và ngang của đường ống phù hợp với phương pháp cơ học kết cấu.

Trong trường hợp riêng biệt, đối với các đoạn ống thẳng và cong đàn hồi, khi còn các chuyển dịch dọc, sự lún và nở của đất, thì lực tác dụng dọc trục tương đương được tính theo công thức:

                                  (29)

Trong đó

F: Tiết diện ngang của thành ống (cm2)

δ_v, α, E, ∆t: Kí hiệu như các công thức (20); (21) .

Lực dọc giới hạn N_d.gh cần xác định theo phương pháp cơ học kết cấu có tính đến các giải pháp kết cấu và độ cong ban đầu của đường ống tuỳ theo độ sâu chôn ống. Các đặc tinh cơ lí của đất, các vật gia tải và các thiết bị neo giữ.

ở các khu vực bị ngập nước cần tính đến tác dụng thủy tĩnh của nước.

...

...

...

     (30)

Trong đó:

σ: Khối lượng gia tải cần thiết (trọng lượng khối gia tải dưới nước) hoặc các lực tính toán của các thiết bị neo giữ cho 1m ống (N/m).

K_A: Hệ số an toàn vật liệu, lấy:

Bằng 1,00: Cho các thiết bị neo giữ

Bằng 1,05: Cho các khối gia tải bằng bê tông cốt thep

Bằng 1,07: Cho vỏ bọc bê tông thi công bằng ván cốp pha

Bằng 1,1: Cho vỏ bê tông phun

Bằng 2,2: Cho gia tải bằng đất

...

...

...

Bằng 1,05: Khi ống qua đầm lầy, hồ nước, bãi bối, chỗ bị ngập nước theo chu kì tần suất 1% .

Bằng 1,1: Khi chướng ngại nước có chiều rộng mặt nước về mùa cạn bé hơn 200m và đường kính ống bé hơn 1000mm.

Bằng 1,15: Khi qua chướng ngại nước có bề rộng mặt nước về mùa cạn lớn hơn 200m đường kính ống bé hơn 1000mm hoặc qua chướng ngại nước có đường kính từ 1000mm trở lên, hoặc qua sông miền núi có làng không ổn định.

q_n: Lực đẩy tính toán của nước (N/m) lên lm đường ống, tính toán theo công thức (13).

σ_u: Giá trị gia tải tính toán ở dưới nước cần thiết để uốn ống sắt đáy hào (N/m)

σ_n: Giá trị gia tải tính toán ở dưới nước cần thiết để uốn đường ống và giữ cho ống khỏi nổi lên ở những đoạn cong dưới tác dụng cửa áp suất bên trong và sự thay đổi nhiệt độ ầm ở thành ống (N/m) (Khi có chênh lệch nhiệt độ ẩm ở đường ống lõm, chênh lệch nhiệt độ dương ở đường ống uốn lồi).

q_ô: Trọng lượng tính toán của đường ống trong không khí (cả lớp bọc chống gỉ và lớp gỗ bảo vệ) (N/m).

q_sp: Trọng lượng tính toán của sản phẩm trong không khí, của các thiết bị phụ dưới nước (N/m).

8.4.9. Chỉ cho phép tínhkhả năng gia tải của đất cho đường ống nếu đất chặt và không bị trôi, trượt khỏi ống. Việc tính khả năng giữ của đất phải phù hợp với yêu cầu của môn cơ học đất.

...

...

...

                         (31)

Trong đó:

Z: Số lượng neo trong hệ thống neo giữ

K_t: Hệ số chịu tải của neo xung quanh mặt xoắn của neo lấy theo bảng 14.

N_neo: Tải trọng lớn nhất (tới hạn của một neo xoắn được đóng ở đất nhóm 1 ở độ sâu không nhỏ hơn 6 lần đường kính cửa mặt xoắn lấy theo bảng 15).

m_neo: Hệ số điều kiện làm việc của neo xoắn lấy:

Bằng 0,5 khi z bé hơn hoặc bằng 2 .

Bằng 0,4 khi z lớn hơn 2.

Bảng 14

...

...

...

Tên đất

K_t

I

II

III

Đất sét sét

Cát pha nhỏ, cát chặt và vừa, cát ẩm, ít ẩm và m nước, đất sét và sết pha nửa cứng, dẻo

Cát sỏi có độ lớn, trung bình, cát sỏi hơi ẩm, ẩm

1

...

...

...

3

Bảng 15

Đường kính của neo xoắn (mm)

Tải trọng lớn nhất (tới hạn) 1 neo xoắn (daN)

Đường kính của neo xoắn (mm)

Tải trọng lớn nhất (tới hạn) lên của một neo xoắn (daN)

100

150

...

...

...

250

650

750

1.350

2.100

300

400

500

600

...

...

...

5.300

8.300

12.000

8.5. Kiểm tra độ bền và độ ổn định của đường ống đặt nổi

8.5.1. Đường ống đặt nổi cần kiểm tra độ bền và độ ổn định chung theo chiều dọc đường ống phải thoả mãn điều kiện (trừ trường hợp thoả mãn ở điều 8.5.2)

                                                     (32)

Trong đó:

σ_dN: ứng suất dọc cực đại (N/cm²) sinh ra do tải trọng và lực tác dụng tính toán trong ống được xác định theo chỉ dẫn của Điều 8.5.3.

...

...

...

Ψ₄: Hệ số tính đến trạng thái ứng suất 2 trục của kim loại ống. Khi có các ứng suất kéo dọc σ_d ≤ 0 thì Ψ₄ = 1. Khi có các ứng suất áp dọc σ_d < 0 thì Ψ₄ được xác định theo công thức:

                                    (33)

Trong đó:

σ_v: ứng suất vòng sinh ra do áp suất tính toán bên trong đường ống (N/cm²) được xác định theo công thức (20)

8.5.2. Cho phép tính toán các hệ dầm đặt nối nhiều nhịp khi không có hoặc khi đã loại trừ các dao động cộng hưởng của đường ống trong luồng gió cũng như các đoạn vượt 1 nhịp không có thiết bị bù, nếu tân theo các điều kiện sau:

                                                      (34)

        (35)

Tính toán theo các tải trọng và lực tác dụng tính: Tính toán theo tải trọng và lực tác dụng tiêu chuẩn:

                                                (36)

...

...

...

σdN: ứng suất dọc trục (N/cm²) Sinh ra do các tải trọng và lực tác dụng tính (không tính đến các ứng suất uốn) được xác định theo các chỉ dẫn của Điều 8,5.3 (khi bị kéo thì ứng suất lấy dấu ( +).

σdM: Giá trị tuyệt đối của ứng suất uốn dọc lớn nhất (N/cm²) sinh ra do các tải trọng và lực tác dụng tính toán (không tính đến các ứng suất dọc trục) được xác định theo các chỉ dẫn của Điều 8.5.3.

đtc: Tổng các ứng suất dọc lớn nhất (N/cm2) sinh ra do các tải trọng và lực tác dụng tiêu chuẩn (tổng lực uốn và lực dọc trục) .

Ψ₃ và Ψ₄: Các hệ số xác định theo công thức (26)và (33) khi có các ứng suất kéo dọc trục thì hệ số này lấy bằng 1.

C: Hệ số lấy theo các yêu cầu của Điều 8.4.4.

K_H: Hệ số tin cậy lấy theo bảng ll.

Chú thích: Nếu cường độ tính toán R₂ lớn hơn RI thì trong các công thức (32) đến (35) R₂ sẽ được lấy thay bằng R₁.

8.5.3. Việc tính toán các lực dọc N, mômen uốn M trong các hệ đầm, hệ dầm giằng, hệ treo, hệ vòm, của các đường ống đặt nổi cần được tiến hành theo các quy định chung của phương pháp cơ học kết cấu. Trong đó đường ống được coi như một thanh đàn hồi (thẳng hoặc cong) có tiết diện ngang phẳng và giữ hình dạng như trên ngay cả trong trạng thái chịu lực.

Giá trị ứng suất dọc trục VđN, ng suát uốn VdM và tổng các ứng suát lớn nhất cấn tính theo công thức sau:

...

...

...

Trong đó:

F và W: Diện tích (cm²) và mômen kháng (cm³) của các tiết diện thành ống.

Nếu trong các mẳt phẳng đứng và ngang có các mômen uốn thì cần tính chúng theo tổ hợp mômen hình học cân bằng.

8.5.4. Khi tính các lực dọc và mômen uốn của các đường ống nổi cần tính sự thay đổi, sơ đồ tính tuỳ theo phương pháp lắp ráp đường ống. Khi tính các mômen uốn của các đoạn vượt không có thiết bị bù cần tính đến sự uốn 2 chiều của đường ống.

Khi tính các đoạn đường ống nối cần tính đến sự chuyển vị ngang, dọc của đường ống ở chỗ nối với đoạn đường ống ngầm.

8.5.5. Khi tính hệ dầm của đường ống đặt nồi cần tính lực ma sát ở các trụ đỡ. Trong đó tuỳ theo sự nguy hiểm của từng trường hợp cụ thể mà ta lấy hệ so ma sát lớn nhất hay nhỏ nhất.

8.5.6. Các hệ số không có thiết bị bù cũng như hệ dầm giằng, hệ vòm, hệ treo, trong đó đường ống nhận các lực tác dụng sinh ra do biến dạng cần được tính theo sự ổn định dọc trong tiết diện yeu nhất của hệ.

8.5.7. Khi tần số của gió xoáy trùng với tần số riêng của các dao động uốn của đường ống cấn phải kiểm tra độ bền của đường ống theo sự cộng hưởng đó.

Các lực và sự dịch chuyển tính toán của đường ống khi có cộng hưởng cần được xác định tính tổng hình học của các lực và sự dịch chuyển do cộng hưởng cũng như các lực và các dịch chuyển do các tải trọng và lực tác dụng khác sinh ra, kể cả tải trọng gió tính toán tựơng ứng với áp suất động giới hạn của gió.

...

...

...

8.5.9. Khi tính kết cấu trụ đỡ (kể cả nền và móng) và các chi tiết thành phần của trụ đỡ cần tính đến các lực đứng và ngang, mômen uốn do trọng lượng đường ống và các thiết bị trên đường ống tác dụng xuống. Các lực và mômen uốn này được xác định theo các tải trọng và lực tác dụng tính trong những tổ hợp nguy hiểm nhất của chúng có tính đến sự xê dịch có thể có của trụ đỡ và các chi tiết thành phần trong quá trình vận hành.

Khi tính toán các trụ đỡ cần tính đến độ sâu của lớp đất bị biến dạng (sự nở và lún) cũng như các thay đổi có thể có của tính chất đất (trong phạm vi chịu lực) tuỳ theo thời gian trong năm, chế độ nhiệt, các khu khai khẩn, khu bị ngập nước nằm sát đường ống và các điều kiện khác.

8.5.10. Các tải trọng tác dụng lên trụ đỡ sinh ra do gió và sự thay đổi độ dài của đường ống dưới tác dụng của áp lực bên trong và sự thay đổi nhiệt độ thành ống được xác định tuỳ theo phương pháp đặt đường ống và sự bù biến dạng dọc của đường ống có tính đến lực ma sát của nó trên các trụ đỡ.

8.5.11. Các tải trọng tác dụng lên các trụ đỡ cố định của đường ống đặt nổi theo hệ dầm lấy bằng tổng các lực do các đoạn kế tiếp tác dụng lên trụ đỡ, nếu các trụ này hướng theo một chiều và lấy bằng hiệu các lực đó, nếu các lực có khác chiều khác nhau. Trong trường hợp thứ hai tải trọng nhỏ nhất được lấy với hệ số 0,8.

8.5.12. Các trụ đỡ di động và chuyển động dọc của đường ống đặt nổi theo hệ dầm cần được tính theo các tác dụng đồng thời của tải trọng đứng và các lực nằm ngang hoặc theo các chuyển dịch tính toán (nếu đường ống được gia cố chặt trên trụ đỡ thì sự dịch chuyển có thể sinh ra do sự uốn của trụ đỡ) khi xác định các lực ngang tác dụng lên các trụ đỡ di động, phải lấy giá trị lớn nhất của hệ số ma sát.

Trong các hệ dầm thẳng không có bù biến dạng dọc thì phải tính tới khả năng đường ống bị uốn cong. Khi đường ống bị uốn cong sẽ xuất hiện các lực ngang tính toán sinh ra do nhiệt độ và áp suất bên trong ống tác dựng vuông góc với trục đường ống lên các trụ đỡ trung gian và cần lấy bằng 0,01giá trị lớn nhất của lực dọc tính toán tương đương trong đường ống.

8.5.13. Khi tính toán các trụ đỡ hệ vòm, trụ neo của hệ treo và các hệ khác cần tính đến khả năng đổ và dịch chuyển của trụ.

8.6. Các thiết bị bù

8.6.1. Việc tính các thiết bị bù của các chuyển dịch dọc của đường ống sinh ra do sự thay đổi nhiệt độ của thành ống, do áp lực bên trong và các tải trọng khác cần được tiến hành ở giai đoạn làm việc đàn hồi của kim loại ống theo điều kiện:

...

...

...

Trong đó:

σTBB: ứng suất dọc tính toán trong thiết bị bù sinh ra do sự thay đổi độ dài của đường ống dưới tác dụng của áp suất bơm và sự thay đổi nhiệt độ của thành ống (N/cm²).

σ_d.p: ứng suất dọc phụ trong thiết bị bù sinh ra do uốn ống dưới tác dụng của tải trọng ngang và dọc ở tiết diện tính toán của các thiết bị bù (N/cm²) được xác định theo các quy định của phương pháp cơ học kết cấu.

R₂: Cường độ tính toán (N/cm²) xác định theo điều kiện 8.1.2.

σv: ứng suất vòng sinh ra do áp suất tính toán bên trong ống được xác định

Chú thích: Khi tính các thiết bị làm việc ở môi trường nhiệt độ ít thay đổi, trên đường ống dẫn dầu mỏ, sản phẩm dầu mỏ, khí đốt thì trong công trình trong công thức (38) cho phép lấy cường độ tiêu chuẩn R₂ thay đổi cho cường độ R₂.

8.6.2. Giá trị ứng suất dọc tính trong thiết bị bù được xác định theo các quy định chung của phương pháp cơ học kết cấu có tính đến hệ số giảm độ cứng cút uốn K_gc và hệ số tăng ứng suất dọc m_t.

Trong các trường hợp nêng, đối với các thiết bị bù dạng n, Z, r được tính theo công thức sau:

- Với dạng ∏

...

...

...

- Với dạng Z:

- Với dạng Г

                       (43)

Trong đó: (43)

D_ng: Đường kính ngoài của ống (cm)

c: Bán kính cong của trục chỗ uốn góc (cm)

l_c: Đoạn chìa ra của thiết bị bù (cm)

l_r: Chiều rộng của thiết bị bù (cm)

...

...

...

8.6.3. Các hệ số giảm độ cứng K_gc và tăng ứng suất mt đối với cút đúc cũng như cút bàn của thiết bị bù khi λ_k bé hơn 0,3 khi xác định định theo công thức:

Trong đó:

δ: Độ dầy thành của cút uốn (cm)

r_tb: Bán kính trung bình của ống (cm)

8.6.4. Phản lực H_TBB của thiết bị bù (N) khi có các chuyển dịch dọc của đường ống đặt nổi xác định theo các công thức:

- Với dạng ∏ và Z:

                                           (47)

- Với dạng Г:

...

...

...

Trong đó:

W: Mômen kháng của tiết diện ống (cm3)

ml, l_c, σ_TBB: Ký hiệu như trong công thức (39), (41), (43) .

8.6.5. Các chuyển dịch dọc tính toán của các đoạn đường ống đặt nối cần xác định theo sự tăng nhiệt độ thành ống cao nhất (sự chênh lệch nhiệt độ dương tính toán) và áp suất bên trong ống, sự dãn dài của đường ống được xác định theo sự giảm nhiệt độ cực đại (sự chênh lệch nhiệt độ ẩm tính toán) khi không có áp suất bên trong ống (đường ống bị co).

8.6.6. Để giảm kích thước của thiết bị bù cần phải dùng phương pháp ứng suất trước.

Nếu làm nhi vậy thì trên các bản vẽ thiết kế cần chỉ rõ giá trị kéo, nén đó tuỳ thuộc vào nhiệt độ hàn các nối kín.

8.7. Các chi tiết của đường ống

8.7.1. Độ dầy của các chi tiết δ_t.c (cút, ống nối chuyển đường kính...) khi có áp suất bên trong ống tác dụng cần xác định theo công thức:

                                             (49)

...

...

...

                                   (50)

Trong đó:

δ_ct: Độ dầy tiêu chuẩn của thành chi tiết (cm) .

δ_tc: Độ dầy thành ống chính của tê

δ_tn: Độ dầy thành ống nhánh của tê (cm)

(đối với tê dập ở khoảng cách 25mm tính từ mép ống nhánh)

δ: Độ dầy thành ống của đường ống dẫn chính có đặt chi tiết (cm).

R^tc_1(t,n) ; R^t.c_(t.c): Cường độ tiêu chuẩn của thép ống nhánh và ống chính của tê (N/cm²)

R^tc_l(c,t): Cường độ tiêu chuẩn của thép của tê (N/cm2)

...

...

...

D_t.c: Đường kính ngoài của ống chính của tê (cm)

D_t.n: Đường kính ngoài ống nhánh của tê (cm)

η_t: Hệ số chịu tải của các chi tiết cần lấy:

- Đối với tê dập và tê hàn có từ 3 phần trở lên với điều kiện là phải hàn thêm lớp hàn chân và kiểm tra 100% các mối hàn hệ số lấy theo bảng 16.

- Đối với tê theo biểu đồ trên hình l .

- Đối với ống nối chuyển đường kính hình côn có góc nghiêng bé hơn 120⁰ và đáy lồi thì η_t = 1 1

Bảng 16

Bán kính cong của trục chỗ uốn góc(Uc) Đường kính ngoài (Dng (cm))

η_t

...

...

...

1,5

2 trở lên

1,3

1,15

1

Chú thích: Độ dầy thành ống nồi chuyển đường kính cần lấy ở chô ống có đường kính lớn nhất.

8.7.2. Trong các trường hợp khi ngoài áp suất bên trong các mối hàn liên kết còn bị các lực uốn và lực dọc tác dụng đồng thời, thì cần có các biện pháp đảm bảo sự làm việc an toàn của các mối hàn trong các điều kiện đó.

9. Các biện pháp chống xói lở cho đường ống dẫn chính .

9.1. Để bảo vệ đất khỏi xói lở làm trôi đường ống dẫn chính chôn ngầm cần phải có các biện pháp: tháo nước ngầm, gia cố bờ xói lở của chướng ngại nước, gia cố bờ mương xói, rãnh xói chỗ đườn ống vượt qua.

...

...

...

Khi đường ống chôn ngầm vượt qua cơn dốc đứng rãnhxói, mương tưới nước, rãnh thoát nước ở chỗ vượt, cần làm tường chắn bằng đất sét hoặc bằng đá để ngăn dòng chảy theo hào dọc đường ống.

9.3. Khi đặt đường ống trong đất bị phong hoá và cát động cần có các biện pháp tránh tình trạng phong hoá xói lở đường ống.

9.4. Khi đặt đường ống trong đất đắp qua khe núi, mương xói nhất thiết phải làm các cống thoát nước. Tiết diện cống thoát nước phải tính toán đảm bảo thoát lượng nước tần suất 2% (50 năm 1 lần) .

Việc đắp nền đất cao ở các bãi bối của sông ở các con suối đầm lầy và ở những chỗ trũng phải tính toán chiều g  cao sóng và độ lún của nền đắp, nhưng tối thiếu phải cao hơn mực nước tính là 0,5m.

Những mương xói, rãnh xói đang phát triển có thể ảnh hưởng tới an toàn đường ống phải được gia cố.

9.5. Đường ống vượt ngầm qua chướng ngại nước cần được gia cố bờ, biện pháp gia cố tuỳ thuộc điều kiện địa chất, thủy văn (tốc

độ dòng chảy, chế độ lũ). Bờ gia cố đến độ cao cao hơn mực nước tính toán theo tần suất l% (100 năm l lần) tối thiểu là 0,5m và cao hơn chiều cao tác động của sóng vào mái dốc tối thiểu là 0,5m.

Cần phải gia cố phần tiếp cận với mái dốc, từ 1 đến 5m.

Gia cố phần dưới nước phải dựa vào mức độ có thể xói lở của lòng chướng ngại nước.

...

...

...

10. Chống gỉ ống thép

10.1. Đường ống dẫn chính phải được sử dụng các phương pháp chống ăn mòn thép đáng tin cậy. Lựa chọn các phương pháp dựa trên cơ sở các luận chứng kinh tế kĩ thuật về bản chất ăn mòn của môi trường đặt ống và chế độ làm việc của ống thép.

10.2. Bảo vệ ống bằng lớp bọc.

10.2.1. Lựa chọn phương pháp chống ăn mòn theo bản chất của nền đặt ống phải lấy theo bảng 17 và bảng 18

Bảng 17

Điện trở riêng của đất (Ωm)

Lớn hơn 100

100 đến 20

20 đến 10

...

...

...

Bé hơn

Đánh giá mức độ mức độ ăn mòn của đất

Thấp

Trung bình

Hơi cao

Cao

Rất cao

Phương pháp bảo vệ

Lớp bọc chống ăn mòn bình thường

...

...

...

Lớp bọc rất tăng cường kết hợp phân cực ka tốt

Bảng 18

Giá trị của hệ số không đối xứng của dòng điện dò tản

Mức độ nguy hiểm

Phương pháp bảo vệ

Bé hơn 0,3

Từ 0,3 đến 0,6

Lớn hơn 0,6

Không nguy hiểm

...

...

...

Nguy hiểm

Lớp bọc bình thường

Lớp bọc tăng cường

Kết hợp với phân cực ka tốt

10.2.2. Để đảm bảo khả năng chống ãn mòn đường ống lớp bọc phải có các tính chất cơ bản chất cách điện;

- Là chất cách điện;

- Kín liên tục;

- Là chất bền hoá học khi bị tác dụng của môi trường, .

- Có độ bền cơ học trong quá trình vận chuyển, thi công;

...

...

...

- Có độ bám dính tốt với bề mặt kim loại.

- Chọn lớp vỏ bọc theo các bảng 19, 20.

Bảng 19 - Lớp matít, bitum, phụ gia khoáng .

Loại lớp bọc

Kết cấu lớp bọc

Chiều dầy (mm)

Bình thường

Tăng cường

Rất tăng cường

...

...

...

Sơn lót, matít, vài thủy tinh hay giấy bridôn

Sơn lót, matít, vài thủy tinh hay giấy bridôn

3

6

9

Chú thích: Chiều dày lóp matít thòng lấy gần bằng 3mm

Bảng 20 - L,ớp băng dính polyme

Loại lớp bọc

Kết cấu lớp bọc

...

...

...

Bình thường

Tăng cường và rất tăng cường

Sơn lót, băng dính, polyme 1 lớp

Sơn lót, băng dính, polyme 2 lớp

0,35

0,07

10.2.3. Lựa chọn loại lớp bọc theo bảng 17, 18 ngoài ra cần phải bọc tăng cường hoặc rất tăng cường ở các điều kiện sau:

- Đường ống có đường kính 1000mm trở lên,

- Các đoạn đường ống chuyển tiếp giữa các môi trường

...

...

...

- Các đoạn đường ống trong vùng đặt máy nén khí, trạm phân phối khí, các bể chứa, các trạm bơm.

- Các đoạn đường ống qua chỗ thải nước của vùng công nghiệp, chỗ thải nước sinh hoạt và chỗ cấp nước sinh hoạt.

- Khu vực có dòng điện dò tản;

- Các đường ống vận chuyển sản phẩm có nhiệt độ lớn hơn + 40⁰ C;

- Trong các vùng mỏ dầu, đất thấm dầu;

- Các đoạn bọc bình thường có chiều dài bé hơn l km nằm giữa các đoạn bọc tăng cường cũng bọc tăng cường luôn.

10.2.4. Khi đường ống vận chuyển sản phẩm dầu có nhiệt độ từ dương 40^oC đến dương 70⁰ C phải dùng các vật liệu bọc bền nhiệt (polyme chịu nhiệt).

10.2.4.1. Lớp bọc matít nhựa đường cho đường ống nóng phải trộn thêm phụ gia khoáng đảm bảo chịu được nhiệt độ bé hơn hoặc bằng + 70⁰ C.

10.2.4.2. Không nên vận chuyển sản phẩm có nhiệt độ lớn hơn + 70⁰ C. Nếu nhiệt độ lớn hơn phải làm lạnh trước khi vận chuyển. Trường hợp đặc biệt phải vận chuyển sản phẩm có nhiệt độ lớn hơn + 70⁰ C phải dùng vật liệu bọc ống có độ bền nhiệt đặc biệt nh men silicát.

...

...

...

10.2.6. Chất lượng lớp bọc tốt phải đảm bảo điện trở chuyển tiếp ống - đất của:

- Lớp bọc bình thường là 10⁴ Ωm;

- Lớp bọc tăng cường và rất tăng cường không nhỏ hơn 10⁵ Ωm về sai số về độ dầy được quy định ở bảng 21.

Bảng 21

Loại lớp bọc

Sai số cho phép (mm)

Bình thường

± 0,3

Tăng cường

...

...

...

Rất tăng cường

± 0,5

10.3. Chống va chạm cơ học

10.3.1. ở các chỗ như vượt qua đường sắt, đường ôtô vùng đá cứng, vượt ngầm qua chướng ngại nước cần được bảo vệ bằng gỗ cứng hoặc bằng vật liệu vỏ bọc cứng khác.

10.3.2. Vật liệu bảo vệ vỏ bọc chống gỉ khỏi tác dụng cơ học, theo bảng 22

Bảng 22

Nền đất đặt ống

Kết cầu lớp bảo vệ vỏ bọc

Lớp bọc matít

...

...

...

1

2

3

1. Đất cát , cát pha

Bridôn hoặc vải thủy tinh hay giấy cráp 1 lớp

Bridôn hoặc vải thuỷ tinh hay giấy cráp 1lớp

2. Đất sét, sét pha đất ướt, hoàng thổ.

nt

nt

...

...

...

nt

nt

4. Đất đá cứng

Bridôn hoặc vải thủy tinh hay giấy cráp 2 lớp

Bridôn hoặc vải thủy tinh hay giấy cráp 2 lớp

5. Chỗ cút ống dưới nước, dưới đường ôtô, đường sắt

Hai lớp bridôn hoặc vải thuỷ tinh hay giấy cráp và 1 lớp gỗ hay ống thép bọc

Hai lớp bridôn hoặc vải thuỷ tinh hay giấy cráp và 1 lớp gỗ hay ống thép bọc

Chú thích:

...

...

...

2. Trên cát vùng ngập nước của đường ống không nên bọc tăng độ cứng bằng giấy cráp.

10.4. Chống ăn mòn do khí quyển

10.4.1. Mọi đường ống đặt nổi đều phải được sơn phủ bảo vệ chống ăn mòn. Việc lựa chọn vật liệu sơn phủ phải dựa trên cơ sở:

Điều kiện môi trường khí hậu, nguồn cung cấp vật liệu, kinh tế… Chọn thành phần và phương pháp sơn theo bảng 23, 29 hoặc tham khảo phụ lục 5.

Bảng 23

Thành phần lớp phủ

Số lớp

Phương pháp phủ

Thời gian khô ở nhiệt độ 18- 20⁰C (giờ)

...

...

...

2. Sơn lót Việt Nam

3. Sơn chống gỉ Việt Nam

4. Sơn chống gỉ Việt Nam

1

1

1

1

Máy phun hay bút lông

Máy phun hay bút lông

...

...

...

Máy phun hay bút lông

24

24

24

Lớn hơn 72

Chú thích: Có thể dùng các loại sơn khác nhưng phải đảm bảo tính năng tương đương trên.

10.5. Chống ăn mòn do độ ẩm của đất và các dòng điện dò tản bằng điện hoá.

10.5.1. Chọn thiết bị chống điện hoá phải tính kinh tế kĩ thuật. Khi thiết kế các loại bảo vệ điện hoá cần tính sự thay đổi các thông số điện của công trình được bảo vệ. Sự làm việc của thiết bị phải đảm bảo trong 10 năm.

10.5.2. Khi thiết kế bảo vệ đường ống khỏi gỉ bằng hệ thống trạm ka tốt phải tính toán dựa vào cơ sở sau:

...

...

...

- Chiều dài bảo vệ của l trạm;

- Phân bố điện thế ống - đất khi bảo vệ;

- Công suất trạm ka tốt;

- Các số liệu về hệ thống anốt nối đất.

10.5.3. Chống gỉ điện hoá bảo đảm trên bề mặt ống có thế hiệu phân cực từ - 0,85 đến -ll (điện cực bằng sun phát đồng) ;

Cho phép chống gỉ điện hoá khi giá trị cực đại của hiệu điện thế giữa ống và đất từ - 0,87 đền 2,5V (điện cực bằng sun phát đồng).

10.5.4. Không được để chống gỉ điện hoá ảnh hưởng không tồt cho các công trình bằng kim loại chôn ngầm lân cận. Hiệu điện thế của các công trình được bảo vệ nằm cạnh nhau phải trong giới hạn các giá trị cực đại, cực tiểu cho phép không được để xuất hiện trên các công trình không được bảo vệ khả năng gỉ do điện từ các công trình mang phân cực âm bên cạnh gây ra.

10.5.5. Nếu không thể tránh được ảnh hưởng không lợi cho các công trình bằng kim loại ngầm lân cận thì phải tiến hành bảo vệ chống gỉ đồng thời cả hai.

Khi chống gỉ cho trạm bơm, trạm nén khí, các công trình kim loại ngầm khác cũng được đưa vào hệ thống chống gỉ ka tốt chung.

...

...

...

10.5.6. Trong phạm vi trạm nén khí, trạm phân phối khí đốt, trạm bơm dầu nên dùng protectơ để làm thiết bị dẫn điện nối đất cho các thiết bị công nghệ số lượng protectơ cần tính tuỳ thuộc điện trở cho phép của thiết bị nối đất và thời gian sử dụng phù hợp với các yêu cầu về thiết bị điện.

10.5.7. Nên bố trí thiết bị chống gỉ điện hoá gần trạm cung cấp điện đảm bảo cung cấp 24/24 giờ.

10.5.8. Cần xây dựng trạm đo kiểm tra các thiết bị chống gỉ điện hoá ở:

- Cách từ 500 đến 1500m dọc đường ống cạnh các mốc đánh dấu tuyến;

- Chỗ đặt thiết bị chống gỉ điện đặt anốt nối đất;

- Chỗ thay đổi vỏ bọc chống gỉ;

- Chỗ đặt bích cách điện;

- Đoạn vượt qua chướng ngại nước;

- Chỗ cát với các ống kim loại khác và cấp điện;

...

...

...

10.5.9. Để tránh sự mất mát dòng điện bảo vệ vô ích phải cách điện đường ống với các công trình kim loại khác nh kho, bể chứa đường ống công nghệ, cầu, cảng... bằng cách đặt các bích cách điện hay các tấm cách điện.

10.5.10. Giá trị trung bình ngày của dòng điện trong mạng của tất cả các trạm phát điện, được nối với đường thoát của các trạm biến áp và với ray đường sắt trong vùng tiêu thụ không được lớn hơn 25% tổng tải của biến áp. Dòng điện của thiết bị thoát điện trên đường ống không lớn hơn 20%, còn của thiết bị thoát điện trên cáp thông tin không lớn hơn 5% dòng điện chung của phụ tải trên trạm biến thế.

10.5.11. Thiết bị chống gỉ hoá phải làm việc bình thường trong khoảng nhiệt độ đặc trưng cho khu vực đặt ống, trong độ ẩm tối đa 95% (giá trị độ ẩm trung bình của tháng ở 20⁰).

10.5.12. Anốt nối đất chọn điện cực ít bị ăn mòn, nếu sử dụng anốt nối đất không do nhà máy chế tạo trong việc chống gỉ điện hoá thì phải nối các điện cực với nhau bằng cáp có tiết diện lớn hơn 6mm².

Thiết kế các anốt nối đất có vỏ than cốc bọc xung quanh thì than cốc cần được tán nhỏ đến 1mm.

10.5.13. Sức kháng truyền điện vào đất của thiết bị anôt nối đất cần tính theo giá trị cực đại của dòng điện bảo vệ của trạm katốt. Số lượng điện cực nối đất cần được kiểm tra theo giá trị trung bình của dòng điện của trạm katốt 10 năm.

10.5.14. Bố trí thiết bị anốt đất và prôtectơ sâu dưới đất ở chỗ có điện trở nhỏ nhất. Chỗ nối cáp với thiết bị anốt đất cần bố trí các mốc đánh dấu.

10.5.15. Cáp và dây dẫn đến thiết bị anốt nối đất cần tính theo giá trị cực đại của dòng điện katốt.

10.5.16. Cáp và dây dẫn đến thiết bị của thiết bị chống gỉ điện hoá cần bọc cách li đảm bảo.

...

...

...

10.5.18. Bảo vệ đường ống thép bằng prôtectơ trong các trường hợp:

- Đường ống ngắn dùng trạm katốt bảo vệ không kinh tế ;

- Không có nguồn điện hoặc không đủ điện cung cấp 24/24 giờ.

- Các đoạn ống bảo vệ bằng katốt nhưng không đạt được điện thế bảo vệ;

- Các đoạn đường ống cần tránh cháy nổ.

Hệ thống bảo vệ bằng prôtectơ chỉ nên dùng trong môi trường đất cơ điện trở không lớn hơn 50:m.

10.5.19. Thiết kế bảo vệ bằng prôtectơ, cần tính toán đến dựa trên tính chất nền đất đặt ống, mật độ dòng điện bảo vệ đủ theo kích thước đường ống trong từng loại đất.

Phải chế tạo prôtectơ từ kim loại có điện thế tiêu chuẩn âm hơn điện thế tiêu chuẩn của ống thép.

10.5.20. Dùng chất bọc cho prôtectơ nhằm tăng độ hoà tan của prôtectơ khi điện trở đất lớn, hoặc giảm độ hoà tan khi điện trở đất nhỏ.

...

...

...

11.1. Hệ thống thônh tin công nghệ là một bộ phận của công trình đường ống dẫn chính, được xây dựng để phục vụ cho việc điều hành công việc của toàn công trình đường ống.

11.2. Việc thiết kế hệ thống thông tin công nghệ phải dựa trên tài liệu thiết kế và các quy định của việc thiết kế đường dây và trạm thông tin của Tổng cục Bưu điện.

11.3. Hệ thống thông tin công nghệ phải đảm bảo liên lạc 24/24 giờ giữa trung tâm với các trạm lẻ, các trạm bơm, với các kho chứa, các cơ sở sản xuất với nhau. Đảm bảo liên lạc nội bộ giữa các khu sản xuất, khu ở, làm việc. Đảm bảo liên lạc với trạm cứu hỏa, các cơ quan khác. Đảm bảo cho việc điều khiển từ xa, điều khiển, tự động.

11.4. Hệ thống thông tin có thể dùng cáp ngầm, cáp treo, đường dây trần hoặc vô tuyến chuyển tiếp.

Mạng lưới thông tin giữa khu sản xuất, khu ở làm việc có thể đặt cáp hoặc dây trần.

Việc chọn đường cáp hoặc đường dây trần phải trên cơ sở tính toán kinh tế kĩ thuật.

11.5. Các công trình thông tin công nghệ của đường ống chính gồm: công trình dọc tuyến và các trạm.

Công trình dọc tuyến gồm: Cáp trục chính, cáp nhánh, đường dây trần thuộc mạng thông tin giữa khu sản xuất, khu sinh hoạt làm việc và các trạm tăng âm, tải ba.

Các trạm gồm: các tổng đài điện thoại, các trạm vô tuyến chuyển tiếp có hệ thống ăng ten, phidơ, các trạm cơ vụ và các trạm cung cấp điện.

...

...

...

11.7. Các trạm tăng âm tự động của đường cáp và các trạm trung gian của đường vô tuyến chuyển tiếp trong hệ thống thông tin công nghệ cần đặt dọc theo đường ống.

ở những nơi đảm bảo được sự làm việc bình thường cho các thiết bị thông tin, dễ dàng xây dựng và bảo dưỡng đường dây và tuỳ khả năng mà đặt chúng gần các công trình dọc tuyến (gần thiết bị van khoá) của đường ống trong phạm vi sai số cho phép để đảm bảo các thông số kĩ thuật của các máy sử dụng.

11.8. Nếu cáp thông tin đặt cách đường ống trên 10 mét, cần có thiết bị chống sét ở những vùng có nguy hiểm về sét.

11.9. Việc bảo vệ cáp khỏi bị han gỉ do điện hoá cần tiến hành đồng thời với việc bảo vệ đường ống. Nếu cáp đặt cách đường ống trên 40 mét thì cần tiến hành bảo vệ riêng.

11.10. Tuỳ điều kiện chất đất, điều kiện thi công mà sử dựng các loại cáp sau:

- Cáp vỏ bọc thép: Trong tất cả các loại nhóm đất và khi đi qua sông không có tầu bè qua lại, sông có bờ ổn định không lầy và sông có dòng chảy yếu.

- Cáp vỏ bằng dây thép bện: Trong các loại đất bị biến dạng, ở sườn dốc cao, ở đầm lầy có độ sâu trên 2 mét, hồ chứa nước, các sông có tầu bè qua lại, sông ở miền đồi núi (kể cả bãi bồi sinh lầy).

- Cáp vỏ kim loại có chất dẻo bọc ngoài dùng trong các loại đất và nước có tính ăn mòn vỏ thép.

- Cáp vỏ chì hoặc vỏ bảo hiểm phụ bằng kim loại dùng ở các khu vực chịu sự ảnh hưởng từ tính của cáp điện, đường xe điện, các thiết bị vô tuyến điện.

...

...

...

1,0 mét trong đất nhóm I đến nhóm IV;

0,5 mét trong đất nhóm V trở lên, đất lẫn đá to, đất nhóm IV thi công bằng nổ mìn;

0,7 mét trong đất nhóm V có lẫn thực vật lổn nhổn trước khi đặt cáp phải rải 0,1m cáp lót đặt cáp xong phải phủ 0,1m cát rồi mới lấp đất vào hào.

Chú thích: ở vùng cày bừa nông nghiệp, vùng cát động, vùng xói lở do mưa... cần có biện pháp đảm bảo an toàn cho cáp.

11.12. Cần đặt mốc đánh dấu cáp ở các chỗ:

- Chỗ nối cáp ngầm;

- Chỗ rẽ vào trạm tăng âm và các góc ngoặt cáp;

- Chỗ cáp vượt đường sắt, đường ôtô, các đường ống, đường dây khác.

11.13. Tuỳ theo điều kiện, có thể đặt các trạm đo kiểm tra của cáp thông tin và đường ống cùng một chỗ. Các trạm tăng âm tự động của đường cáp thông tin công nghệ cần được đặt cách trục đường ống không nhỏ hơn 10 mét.

...

...

...

Cáp có thể đi riêng trong ống xi măng amiăng có đường kính 100mm đặt cách ống lồng của đường ống từ 8 đến 9 mét với đầu ra quá 2 bên chân taluy hoặc mép rãnh không nhỏ hơn 1m.

11.15. Nếu chỗ vượt qua đường ôtô, đường ống không đặt trong ống lồng thì cáp thông tin phải đặt trong ống thép hoặc ống xi măng amiăng theo như Điều 11.14.

11.16. ở các đoạn đường ống vượt nổi qua các chướng ngại thiên nhiên và nhân tạo, cáp cần được đặt trong ống thép và kẹp chặt vào đường ống hoặc treo lên dây chịu tải ngần trên các trụ đỡ của đường ống đặt nổi.

11.17. Nếu cáp vượt qua đường, sắt đường ôtô không cùng chỗ với đường ống thì phải đặt cáp ở độ sâu ít nhất là 0,8m so với đáy rãnh của thoát nước.

Nếu đặt ở độ sâu 0,4 đến 0,5m thì phải có tấm bê tông bảo vệ phía trên.

Cáp giao chéo với các hệ thống đường ống dẫn khác thì cáp phải đặt trong ống xi măng amiăng và có khoảng cách không nhỏ hơn:

- Với đường ống dẫn dầu mỏ 0,15 mét

- Phía trên đường ống dẫn nước 0,15 mét