Tiêu chuẩn quốc gia TCVN 10831:2015 về Van cầu thép có nắp bắt bu lông công dụng chung

• Số hiệu: TCVN10831:2015
• Loại văn bản: Tiêu chuẩn Việt Nam
• Nơi ban hành: ***
• Người ký: ***
• Ngày ban hành: Năm 2015

1 Mối nối chiều dài thân và cổ thân 2 Bích đầu thân 3 Đường kính trong của lỗ đầu thân 4 Đường trục cổ thân

5 Bích chụp 6 Cổ thân 7 Đường trục chiều dài thân 8 Chiều dài thân

Hình 1 - Nhận biết các thuật ngữ

Bảng 1 - Chiều dày thành thân van

Kích cỡ danh nghĩa

DN^a

Áp suất danh nghĩa PN

10

16

20

25

...

...

...

50

110

Độ dày thành thân van nhỏ nhất, t_m

mm

10

3

3

3

3

...

...

...

3

3,3

15

3

3

3

3

3,1

3,1

...

...

...

20

3

3

3,1

3,3

3,5

3,8

4,1

25

...

...

...

4

4,1

4,2

4,6

4,8

4,8

32

4,5

4,5

...

...

...

4,8

4,8

4,8

4,8

40

4,5

4,5

4,8

4,8

...

...

...

4,8

5,6

50

5

5,5

5,6

5,7

6,1

6,4

...

...

...

65

5

5,5

5,6

5,8

6,6

6,4

7,1

80

...

...

...

5,5

5,6

5,8

6,6

7,1

7,9

100

6

6

...

...

...

6,6

7,3

7,8

9,6

125

6,3

6,5

7,1

7,2

...

...

...

9,6

11,2

150

6,5

7

7,1

7,5

8,8

9,6

...

...

...

200

7

8

8,1

8,6

10,2

11,2

15,8

250

...

...

...

8,5

8,6

9,3

11,4

12,7

19

300

8,5

9,5

...

...

...

10,4

12,7

14,2

23,1

350

9

10

10,4

11,3

...

...

...

15,8

24,6

400

9,6

11

11,2

12,7

15,4

17,5

...

...

...

^a Với đường kinh trong danh nghĩa của lỗ đầu thân tương ứng, xem Bảng 2.

5.2  Kích thước thân

5.2.1  Bích

5.2.1.1  Các kích thước mặt đến mặt cho van mặt đầu có bích phải phù hợp với Bảng 8 của TCVN 10828:2015 (ISO 5752:1982) cho mẫu thẳng và Bảng 9 cho mẫu góc.

5.2.1.2  Các bích mặt đầu thân phải phù hợp với yêu cầu của ISO 7005-1.

5.2.1.3  Các bích mặt đầu phải được đúc hoặc rèn nguyên khối với thân, ngoại trừ là các bích có thể được hàn bởi một máy hàn chất lượng khi áp dụng quy trình hàn chất lượng, miễn là toàn bộ các bích đó trên van DN50 và lớn hơn sẽ được hàn giáp mối. Tiến hành xử lý nhiệt là cần thiết để đảm bảo rằng vật liệu phù hợp với toàn bộ phạm vi nhiệt độ làm việc.

5.2.1.4  Với những van có bích không có lớp phủ, đường kính trong danh nghĩa d của lỗ đầu thân phải được quy định trong Bảng 2.

Bảng 2 - Đường kính trong danh định của lỗ đầu thân, d

DN

...

...

...

10; 16; 20; 25

40; 50

110

d

mm

10

10

...

...

...

10

15

13

13

13

20

19

19

19

...

...

...

25

25

25

32

32

32

32

40

38

...

...

...

38

50

50

50

50

65

64

64

64

...

...

...

76

76

76

100

100

100

100

125

125

...

...

...

125

150

150

150

150

200

200

200

200

...

...

...

250

250

250

300

300

300

300

350

335

...

...

...

325

400

385

385

375

5.2.2  Đầu hàn giáp mối

5:2.2.1  Kích thước đầu đến đầu cho các van đầu hàn giáp mối phải phù hợp với Bảng 8 của TCVN 10828:2015 (ISO 5752:1982) cho kiểu thẳng và Bảng 9 cho kiểu góc.

5.2.2.2  Các đầu hàn giáp mối phải phù hợp với các thông tin chi tiết được chỉ ra ở Hình 2, trừ khi có quy định khác trong đơn đặt hàng của người mua.

5.2.3  Đầu hàn có ren và đầu hàn đầu nối

...

...

...

5.2.3.2  Các ren của thân van phải là các ren côn hoặc trụ phù hợp với TCVN 7701-1:2011 (ISO 7-1:1994/Cor 1:2007) hoặc các ren côn phù hợp với ANSI/ASME B1.20.1 thích hợp.

5.2.3.3  Các ren phải được kiểm tra phù hợp với TCVN 7701-2:2011 (ISO 7-2:2000) hoặc các ren dạng côn phải phù hợp với ANSI/ASME B1.20.1 thích hợp.

5.2.3.4  Các kích thước đầu hàn nối phải phù hợp với Bảng 3.

Bảng 3 - Lỗ và chiều sâu nối

DN

Lỗ nối

Chiều sâu nối

mm

...

...

...

± 0,3

min.

10

17,8

9

15

22,0

10

...

...

...

27,3

13

25

34,1

13

32

42,8

13

40

...

...

...

13

50

61,4

16

65

74,1

16

CHÚ THÍCH: Các kích thước này bằng với các kích thước trong ANSI/ASME B16,11 cho các đầu hàn nối và tương tự với các kích thước trong ISO 7005-1 đối với các bích hàn nối.

...

...

...

A = Đường kính ngoài danh nghĩa của đầu hàn

B = Đường kính trong danh nghĩa của ống

T = Độ dày thành danh nghĩa của ống

b) Đầu hàn để nối ống có độ dày thành T>22mm

Kích thước danh nghĩa, DN

25

32

40

...

...

...

65

80

100

125

150

200

250

300

350

...

...

...

Danh nghĩa

35

44

50

62

78

91

117

144

...

...

...

223

278

329

362

413

A mm

Dung sai

...

...

...

+2,5

-1,0

+4

...

...

...

B mm

Dung sai

...

...

...

+1

-1

+2

...

...

...

CHÚ THÍCH 1 Các đường chấm biểu thị đường bao lớn nhất cho sự chuyển tiếp từ rãnh hàn.

CHÚ THÍCH 2 Các bề mặt trong và ngoài của các đầu hàn của van phải được gia công hoàn thiện toàn bộ. Đường viền trong phạm vi đường bao tùy sự lựa chọn của nhà sản xuất trừ khi có các quy định đặc biệt khác.

CHÚ THÍCH 3 Các chỗ giao nhau nên được lượn tròn một chút.

CHÚ THÍCH 4 Các van có độ dày thành nhỏ nhất t_m ≤ 3mm có thể có các đầu được cắt vuông hoặc được vát cạnh một chút.

CHÚ THÍCH 5 Với đường kính ngoài danh nghĩa và độ dày thành của ống thép tiêu chuẩn, xem ISO 4200.

Hình 2 - Các đầu hàn giáp mối

5.2.3.5  Độ dày thành nhỏ nhất kề sát với đầu hàn có ren hoặc đầu hàn nối phải phù hợp với Bảng 4.

Bảng 4 -Độ dày thành, C

...

...

...

Độ dày thành, C

min

mm

PN 20 đến PN 50

PN110

10

3,0

3,6

15

...

...

...

4,1

20

3,6

4,3

25

3,8

5,1

32

3,8

...

...

...

40

4,1

5,6

50

4,6

6,1

65

5,6

7,6

...

...

...

5.3  Mối nối phụ

5.3.1  Không yêu cầu các khoản cho các mối nối phụ, trừ có quy định trong đơn đặt hàng của người mua.

5.3.2  Các mối nối phụ phải được nhận biết như được chỉ rõ trong Hình 3. Mỗi vị trí nối được ký hiệu bằng một chữ cái.

Hình 3 - Vị trí ren lỗ

5.3.3  Trừ khi có quy định khác trong đơn đặt hàng, mối nối phụ phải phù hợp với Bảng 5.

Bảng 5 - Kích cỡ mối nối phụ

Dãy kích cỡ van

...

...

...

Kích cỡ mối nối phụ

DN

NPS^a

10 ≤ DN < 50

10

3/8

50 ≤ DN <100

15

1/2

...

...

...

20

3/4

250 ≤ DN

25

1

^a NPS là kích cỡ ống danh nghĩa.

5.3.4  Khi cần có các bạc để đủ độ dày kim loại, đường kính bạc nhỏ nhất phải được chỉ ra ở Bảng 6.

Bảng 6 - Đường kính bạc nhỏ nhất

Kích cỡ mối nối nối phụ

...

...

...

mm

DN

NPS

10

3/8

32

15

1/2

38

...

...

...

3/4

44

25

1

54

5.3.5  Thành van có thể được làm ren, nếu kim loại đủ dày cho phép đạt chiều dài ren nhỏ nhất được quy định ở Hình 4 và Bảng 7.

Khi độ dài này không đủ hoặc các lỗ làm ren cần được gia cố, phải có thêm một bạc lót như quy định ở 5.3.4. Các ren sẽ được làm côn như chỉ ra ở Hình 4.

Chú dẫn

...

...

...

Hình 4 - Chiều dài ren cho mối nối phụ

Bảng 7 - Chiều dài ren nhỏ nhất cho các mối nối phụ

Kích thước mối nối phụ

Chiều dài ren nhỏ nhất

L

mm

DN

NPS

10

...

...

...

10

15

1/2

14

20

3/4

14

25

1

...

...

...

5.3.6  Các đầu nối cho mối nối hàn nối có thể được cung cấp, nếu kim loại đủ dày để phù hợp với chiều sâu của đầu nối và giữ thành van như được quy định ở Hình 5 và Bảng 8. Tại nơi độ dày thành không đủ hoặc đầu nối cần gia cố, phải dùng thêm một bạc như quy định ở 5.3.4. Chiều dài cạnh mối hàn phải là 1,09 lần độ dày thành ống danh nghĩa của mối nối phụ hoặc 3 mm, chọn giá trị lớn hơn.

Kích thước tính bằng milimet

Hình 5 - Các ống nối để hàn đầu nối mối nối phụ

Bảng 8 - Kích thước ống nối cho các mói nối hàn có ống nối

Kích thước mối nối phụ

A_min

mm

B_min

...

...

...

DN

NPS

10

3/8

18

5

15

1/2

22

...

...

...

20

3/4

27

6

25

1

34

6

5.3.7  Các mối nối phụ có thể được gắn trực tiếp bằng việc hàn giáp mối vào thành van như được minh họa ở Hình 6. Ở nơi kích thước của chỗ mở rộng cần được gia cố, phải dùng thêm một bạc lót như quy định ở 5.3.4.

...

...

...

Hình 6 - Hàn giáp mối cho các mối nối phụ

5.4  Vận hành

5.4.1  Trừ khi có quy định khác bởi bên mua, van sẽ được trang bị một tay quay. Van sẽ đóng được bằng cách quay tay quay theo chiều kim đồng hồ. Tại vị trí kích thước cho phép, từ “mở” và một mũi tên chỉ theo chiều mở sẽ được đánh dấu trên tay quay.

5.4.2  Nếu yêu cầu vận hành bằng bánh xích, hộp số hay bộ dẫn động, bên mua sẽ quy định áp dụng:

- Vận hành bằng bánh xích, khoảng cách từ đường tâm cần van đến đáy của vòng xích;

- Kiểu bánh răng (trụ thẳng hoặc côn) và vị trí truyền động bằng bánh răng liên quan đến trục ống;

- Kiểu bộ dẫn động (bằng điện, thủy lực, khí nén hoặc bằng loại khác);

- Nhiệt độ làm việc tối đa và độ chênh áp qua van;

- nguồn điện năng (cho bộ dẫn động).

...

...

...

5.4.4  Nếu một giới hạn về lực tay quay được áp dụng, lực lớn nhất phải được xác định.

6  Vật liệu

6.1  Vật liệu khác vật liệu làm kín

Vật liệu cho các bộ phận phải được lựa chọn từ Bảng 9.

6.2  Bộ phận làm kín

6.2.1  Bộ phận làm kín bao gồm như sau:

a) Cần van;

b) Bề mặt tựa (đĩa, pittong) nắp bịt kín;

c) Bề mặt tựa thân;

...

...

...

e) Đai ốc đĩa.

6.2.2  Vật liệu làm kín tiêu chuẩn phải có thành phần (hóa học) chung được quy định ở Bảng 10.

CHÚ THÍCH: Các vật liệu làm kín khác được chấp thuận theo thỏa thuận giữa nhà sản xuất và khách hàng.

6.2.3  Cần van phải được làm từ vật liệu rèn hoặc đã được rèn.

Bảng 9 - Vật liệu các chi tiết

Chi tiết

Vật liệu

Thân/nắp

Được lựa chọn từ ISO 7005-1

...

...

...

Thép không gỉ

Đệm kín mềm

Nếu được, bất kỳ vòng hãm nào trong nắp bịt kín phải là vật liệu tương hợp với nắp bịt kín và bất kỳ mối ghép bu lông hãm nào phải là thép 18-8 CrNi

Đầu nối phụ

Thép ít nhất bằng với tính chống ăn mòn của vật liệu vỏ. Đầu nối bằng gang sẽ không được sử dụng.

Vấu kẹp rời nắp van

Thép cacbon hoặc vật liệu tương tự như nắp

Vòng bôi trơn

Thép

...

...

...

Thép

Gang

Gang dẻo

Đai ốc hãm tay quay

Hợp kim đồng

Thép

Đai ốc khóa cần

Hợp kim đồng

Thép không gỉ

...

...

...

Vật liệu chống ăn mòn được gắn vào van bằng chi tiết kẹp chặt có vật liệu chống ăn mòn hoặc bằng hàn

Bảng 10 - Vật liệu làm kín tiêu chuẩn

Vị trí

Vật liệu

Độ cứng Brinell, min., HB

Mô tả vật liệu

Cần

CrNi

...

...

...

Cr13

Thép với crom ít nhất 11,5%

NiCu

Hợp kim đồng-Nikel

Bề mặt tựa

Cr13

250^a

...

...

...

HF

350

Hợp kim cứng bề mặt HF

NiCu

Hợp kim đồng-Nikel

CrNi

Hợp kim Crom-Nikel

...

...

...

6.3  Mối ghép bu lông

Toàn bộ mối ghép bu lông phải ưu tiên dùng ren bước lớn hệ mét theo TCVN 7292:2003 (ISO 261:1998). Việc sử dụng ren hệ insơ ISO (ISO 263:1973) sẽ được hủy bỏ dần dần.

7  Thử nghiệm và kiểm tra

7.1  Mỗi van phải được thử áp suất phù hợp với các yêu cầu TCVN 9441:2013 (ISO 5208:2008), chỉ trừ việc thử nghiệm và không nhỏ hơn 1,5 lần áp suất định mức tại nhiệt độ 38 °C là bắt buộc cho tất cả các van.

Mức độ rò rỉ lớn nhất của đệm làm kín phải là mức B cho các van tựa bằng kim loại và mức A cho các van tựa mềm [xem TCVN 9441:2013 (ISO 5208:1982)].

7.2  Các danh mục được giới thiệu trong Bảng 11 phải được nhà sản xuất kiểm tra cho mỗi van.

Bảng 11 - Yêu cầu kiểm tra

Danh mục

Yêu cầu

...

...

...

Van được giao sẽ phải phù hợp với đơn đặt hàng và tiêu chuẩn sản phẩm.

Kiểm tra bằng mắt loại, bọc gói van, phụ tùng (ví dụ: tay quay) và các yêu cầu khác của đơn đặt hàng (ví dụ: cơ cấu làm kín được đóng).

2. Ghi nhãn

Việc ghi nhãn phải phù hợp với Điều 8.

Kiểm tra bằng mắt để đảm bảo rằng việc ghi nhãn đã hoàn chỉnh và dễ đọc

3. Tình trạng bề mặt

Phải có các lớp bảo vệ ở những nơi quy định

Kiểm tra bằng mắt để xác định rằng bất cứ lớp phủ quy định nào cũng được áp dụng

4. Sự dẫn động

...

...

...

8  Ghi nhãn

8.1 Tính rõ ràng

Mỗi van được chế tạo phù hợp với tiêu chuẩn này phải được ghi nhãn rõ ràng.

8.2  Ghi nhãn thân

8.2.1  Việc ghi nhãn các mục dưới đây trên thân là bắt buộc, tùy thuộc vào điều khoản 8.2.1:

a) Tên và nhãn hiệu nhà sản xuất;

b) vật liệu thân van;

c) Ký hiệu PN;

d) Kích thước danh định (DN);

...

...

...

8.2.2  Đối với van nhỏ hơn DN 50, nếu kích cỡ và hình dạng thân van cản trở việc đưa vào toàn bộ việc ghi nhãn bắt buộc, một hay nhiều hơn nội dung ghi nhãn có thể được bỏ qua miễn là chúng được chỉ ra trên tấm nhận biết. Trình tự bỏ qua phải như sau:

a) Kích thước danh định (DN);

b) Số PN;

c) Vật liệu.

8.2.3  Tên hay nhãn hiệu nhà sản xuất để nhận biết nhà sản xuất van phải không được bỏ qua.

8.3  Các bích đầu ống tạo rãnh cho mối nối vòng

Các bích đầu ống tạo rãnh cho mối nối vòng phải được ghi nhãn với số vòng đệm mối nối vòng tương ứng (ví dụ R15). Sự nhận dạng này sẽ được ghi nhãn trên mép của cả hai bích đầu. Đối với các số vòng đệm mối nối vòng, xem ISO 7005-1.

8.4  Tấm nhận dạng

Một tấm nhận dạng bao gồm ít nhất việc ghi nhãn dưới đây phải được gắn chắc chắn vào van phù hợp với tiêu chuẩn này.

...

...

...

b) Vật liệu làm kín, theo trình tự dưới đây, khi sử dụng ký hiệu được đưa ra ở Bảng 10:

1) Cần,

2) Bộ làm kín (đĩa),

3) Mặt tựa;

VÍ DỤ

Cần Cr13

Bộ làm kín HF (đĩa, pitton)

Mặt tựa Cr13

hoặc

...

...

...

hoặc

Cr13

HF

Cr13

c) Việc hạn chế áp suất hay nhiệt độ có thể được quy định bởi nhà sản xuất do những giới hạn về vật liệu hay thiết kế, phải được chỉ rõ trên tấm nhận dạng, bao gồm ít nhất áp suất làm việc cho phép lớn nhất tại nhiệt độ 38°C và nhiệt độ làm việc cho phép lớn nhất với áp suất làm việc cho phép tối đa tương ứng.

8.5  Ghi nhãn bổ sung

Việc ghi nhãn bổ sung có thể được sử dụng theo ý muốn của nhà sản xuất miễn là chúng không mâu thuẫn với bất kỳ việc ghi nhãn nào được quy định trong tiêu chuẩn này.

9 Ký hiệu

Van cầu được sản xuất phù hợp với tiêu chuẩn này có thể được nhận dạng như sau:

...

...

...

VÍ DỤ Van cầu TCVN 10831:2015 (ISO 12149:1999) - FLG-5-DN80-PN110

10  Chuẩn bị giao hàng

10.1  Sau khi thử nghiệm, mỗi van sẽ được tháo nước và chuẩn bị để giao hàng.

10.2  Toàn bộ làm kín van phải ở vị trí đóng khi được giao (ngoại trừ van có mặt tựa mềm có thể ở vị trí mở một chút), trừ khi có quy định khác bởi bên mua.

10.3  Khi được quy định bởi bên mua, các đầu thân có bích sẽ được bọc bằng gỗ, sợi gỗ, nhựa hoặc kim loại. Lớp bọc phải kéo dài trên toàn bộ bề mặt vòng đệm bích.

10.4  Các đầu hàn giáp mép phải được bảo vệ bằng lớp bọc bằng gỗ, sợi gỗ, nhựa hoặc kim loại. Lớp bọc phải trải hết toàn bộ các đầu hàn.

10.5  Các đầu hàn có ren và đầu hàn nối phải được nút bằng nút bảo vệ bằng chất dẻo.

Phụ lục A

...

...

...

Thông tin được quy định bởi bên mua

CHÚ THÍCH: Việc tham khảo trong ngoặc đơn là những mục trong tiêu chuẩn này.

Kích cỡ danh nghĩa (1)

DN =

...

...

...

PN

Kích thước đối tiếp

(5.2.1)

Các đầu có bích, PN

...

...

...

Các đầu hàn giáp mối

(5.2.3)

Các đầu có ren và đầu hàn đầu nối

Mặt tựa bích

(5.2.1.2)

...

...

...

Mặt nâng

Then và rãnh

Mối nối dạng vòng

...

...

...

Các chi tiết chứa bằng đồng

Có

Không

Vật liệu (6)

Thân/nắp

...

...

...

Cần

Đĩa (Bộ làm kín)

Bề mặt tựa

Bu lông

Đai ốc

...

...

...

Đai ốc cần

Đai ốc hãm bánh quay

Thử nghiệm và kiểm tra (7) phù hợp với:

...

...

...